Hurtownie i producenci alkoholu przerzucają się odpowiedzialnością za wpłatę podatku cukrowego. Nie trudno sobie wyobrazić, że ani jedni, ani drudzy płacić nie chcą. W rozstrzygnięciu sporu nie pomagają przepisy. Okazuje się bowiem, że nie precyzują dokładnie, kto jest zobowiązany do zapłaty podatku cukrowego. Hurtownia uważa, że ona nie wprowadza towar na rynek a producent, ale to właśnie hurtownia z reguły jest tym podmiotem, który dostarcza towar do pierwszego punktu, gdzie prowadzona jest sprzedaż detaliczna.
Kto zatem ma obowiązek wniesienia podatku cukrowego? Nie wiadomo. Jak ustalił serwis Prawo.pl, niektórzy producenci jeszcze w grudniu 2020 rozpoczęli akcję wysyłania oświadczeń do swoich klientów – z prośbą o informację, czy dana hurtownia prowadzi sprzedaż do sklepów detalicznych, czy może również bezpośrednio do konsumenta. To świetnie pokazuje, jak niełatwo jest ustalić podmiot obowiązany.
Czytaj w LEX: Podatek cukrowy w praktyce >
Zakres opodatkowania podatkiem cukrowym
Podatek cukrowy wprowadziły przepisy ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów. Wynika z nich, że przedsiębiorcy sprzedający napoje alkoholowe przeznaczone do spożycia poza miejscem sprzedaży na podstawie zezwolenia, są zobowiązani do wniesienia opłaty związanej ze sprzedażą napojów alkoholowych o objętości nieprzekraczającej 300 ml. Opłata wynosi 25 zł od litra stuprocentowego alkoholu sprzedawanego w opakowaniach o objętości do 300 ml. Przykładowo oznacza to 1 zł od 100 ml małpki wódki 40-procentowej, 2 zł od 200 ml małpki wódki 40-procentowej i 88 gr od 250 ml małpki wina 14-procentowego.
zobacz procedurę w LEX: Obowiązki podmiotów obowiązanych do opłacania opłaty od środków spożywczych >
Zobacz również:
Podatek cukrowy już od stycznia 2021 roku >>
Przedsiębiorcy przeciwni podatkowi cukrowemu >>
Ustawa umożliwiła również wprowadzenie opłaty od napojów słodzonych. Składa się ona z dwóch części – stałej i zmiennej. Opłata stała to 50 gr za litr napoju z dodatkiem cukru lub substancji słodzącej, dodatek 10 gr za litr napoju z dodatkiem substancji aktywnej (kofeina lub tauryna), opłata zmienna to 5 gr za każdy gram cukru powyżej 5 gram/100 ml – w przeliczeniu na litr napoju. Nowe przepisy od 1 stycznia 2021 r. nakazują więc obliczanie cukrów, które są monosacharydami lub disacharydami oraz środków spożywczych zawierających te substancje oraz substancje słodzących, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. Urz. UE L 354 z 13) oraz kofeinę lub taurynę.
Zobacz procedurę w LEX: Wysokość opłaty od środków spożywczych >
Kto liczy i płaci podatek cukrowy?
Problem pojawia się, jeśli chcemy określić, kto ma obowiązek zapłaty podatku cukrowego. Ustawa mówi o wprowadzającym na rynek. Wskazuje jednocześnie, że przez wprowadzenie na rynek krajowy napojów rozumie się sprzedaż napojów przez podmioty obowiązane do zapłaty opłaty do pierwszego punktu, w którym jest prowadzona sprzedaż detaliczna oraz sprzedaż detaliczna napojów przez: producenta, podmiot, o którym mowa w art. 12d ust. 1 pkt 2, podmiot nabywający napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub importera napoju, albo sprzedaż w przypadku, o którym mowa w art. 12e ust. 3. Rzeczywistość pokazała jak trudno jest ustalić, kto jest podmiotem obowiązanym do zapłaty opłaty.
- Hurtownia uważa, że ona nie wprowadza lecz producent, tylko, że właśnie hurtownia z reguły jest tym podmiotem, który dostarcza towar do pierwszego punktu, gdzie prowadzona jest sprzedaż detaliczna – mówi Prawo.pl Beata Boruszkowska, księgowa, właścicielka Biura Rachunkowego Beata.
Zobacz procedurę w LEX: Podmioty obowiązane do zapłaty opłaty od środków spożywczych >
Jej zdaniem można przyjąć, że hurtownia ze sprzedażą mieszaną jest wolna od opłat i kupi towar od producenta, który już wcześniej sam wniósł opłatę. Natomiast hurtownia, która tylko sprzedaje do sklepów detalicznych od stycznia br. musi naliczyć opłatę na niektóre napoje. Tu jednak pojawia się kolejny problem.
Zawartość cukru w cukrze znów do weryfikacji
Okazuje się bowiem, że jeśli już ustalimy asortyment, który podlega opłacie, to musimy jeszcze zbadać zawartość konkretnych cukrów.
Jak tłumaczy Beata Boruszkowska, etykiety na produktach nie zawsze o tym informują. Pojawia się więc duży problem. – Wiadomo, że hurtownia chce prawidłowo spełnić swój obowiązek, natomiast czy na pewno ma uprawnienia do badania zawartości cukrów w napojach i czy ma możliwość zrobić to prawidłowo – zastanawia się ekspertka.
Wydaje się, że Ministerstwo Finansów ma świadomość braku precyzji w uchwalonych przepisach. Prawdopodobnie jeszcze w styczniu zostaną wydane objaśnienia w tym zakresie.
Zobacz procedury w LEX:
Napoje, których wprowadzanie na rynek podlega opłacie od środków spożywczych >
Napoje, których wprowadzanie na rynek nie podlega opłacie od środków spożywczych >
Do kwestii objaśnień krytycznie podchodzi jednak Izabela Rutkowska, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Savior Legal&Tax. Jej zdaniem, z objaśnieniami podatkowymi problem jest od samego początku. - Ministerstwo Finansów tworzy przepisy, które są pełne błędów i niejasności, a potem szuka rozwiązania, jak je poprawić. Stąd pomysł wydawania objaśnień podatkowych – zauważa nasza rozmówczyni. Zwraca także uwagę, że objaśnienia nie są źródłem prawa i nie mogą być traktowane jako przepisy. - Nie mogą też nakładać żadnych obowiązków. Kwestie podatkowe takie jak: przedmiot, podmiot, ulgi, zwolnienia czy stawki podatkowe muszą być określone w ustawach. Ta zasada wynika z Konstytucji. Objaśnienia nie są ustawą – dodaje Izabela Rutkowska.
Podwyżka cen – jedyna pewna
W zakresie podatku cukrowego pewna i jednoznaczna okazuje się więc na razie jedynie podwyżka cen. Od stycznia wiele napojów zdrożało – niektóre nawet 1,2 zł za litr.
Zwracał na to uwagę Arkadiusz Grądkowski, ekspert Konfederacji Lewiatan. Wskazywał, że po wprowadzeniu nowego podatku, wzrosną ceny na produkty słodzone, ale nie spadnie spożycie cukru. Polacy będą wybierali tańsze zamienniki, (tak było w Wielkiej Brytanii), gorszej jakości i niekoniecznie zdrowe. Ekspert Lewiatana tłumaczył, że podatek cukrowy nie jest powszechny. W wielu europejskich krajach, nawet borykających się z większym problemem otyłości, nie wprowadzono podatku cukrowego. Postawiono na edukację oraz promocję zdrowej diety i aktywnego trybu życia. Przykładem są chociażby Niemcy, które wspierają aktywność stosując niskie stawki VAT na usługi fitness, a część wydatków na sport można odliczyć od podatku.
Zobacz również: Sąd przypomina MF, że objaśnienia nie mogą nakładać obowiązków na podatników >>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
