Zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach, majątek stowarzyszenia powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z prowadzonej działalności oraz z ofiarności publicznej. Stowarzyszenia niemające osobowości prawnej (tzw. stowarzyszenia zwykłe) są podatnikami CIT. Generalnie stowarzyszenia podlegają ogólnym regułom podatkowym przewidzianym w ustawie o CIT, a dochód ustalają bez względu na rodzaj źródła przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. CIT obejmuje swoim zakresem wszelkie wpływy majątkowe powstałe przy prowadzeniu działalności gospodarczej, a także otrzymane z innych tytułów.
Zobacz również: Darowizna pieniężna bez podatku tylko przelewem >>
Zwolnienie odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania
Dochodem wolnym od CIT jest m. in. dochód uzyskany od podatników, których celem statutowym jest wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz dobroczynności, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, w części przeznaczonej na te cele. Zwolnienie ma zastosowanie w przypadku przeznaczenia i wydatkowania dochodu na określoną działalność statutową, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz na opłacenie podatków niestanowiących kosztu uzyskania przychodu. Dlatego zastosowanie zwolnienia zależy nie tylko od przeznaczenia osiągniętego dochodu na preferowane ustawą cele statutowe, ale również od faktycznego wydatkowania na te cele. Warunkiem jest, aby cele statutowe mieściły się w katalogu celów ustawowych.
Dylematy podatnika otrzymującego darowiznę stały się przedmiotem jednej z niedawnych interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Stowarzyszenie zwykłe, działające przy środowiskowym domu samopomocy (ŚDS), prowadzi zajęcia terapeutyczne dla podopiecznych ośrodka, którzy uczą się tworzyć różne produkty ozdobne w postaci szeroko rozumianego rękodzieła. Jeśli chodzi o współpracę pomiędzy środowiskowym domem samopomocy a stowarzyszeniem, założono, że wszystkie wytworzone przez podopiecznych produkty są przekazywane w ramach darowizny rzeczowej. Następnie stowarzyszenie sprzedaje je na kiermaszach świątecznych i wyprzedażach garażowych. Uzyskane w ten sposób środki pieniężne zostają przeznaczone na cele statutowe stowarzyszenia.
Czytaj też: Stowarzyszenia i fundacje jako podatnicy VAT >>
Stowarzyszenie chciało ustalić, czy otrzymana darowizna rzeczowa, wyceniona według wartości rynkowej, może być uznana jako przychód zwolniony zgodnie z art. 17 ustawy o CIT czy też otrzymaną darowiznę rzeczową należy wykazać jako przychód do opodatkowania, a po sprzedaży darowizny przychód wykazać jako przychód zwolniony z opodatkowania.
Zdaniem stowarzyszenia, otrzymaną darowiznę rzeczową należy wycenić, wykazać jako przychód opodatkowany, a dopiero po sprzedaży rzeczy wykazać jako przychód zwolniony z uwagi na to, że przychód zostanie przekazany na cele statutowe stowarzyszenia.
Czytaj też: Opodatkowanie fundacji podatkiem dochodowym od osób prawnych >>
Brak ograniczeń co do możności przyjmowania darowizn
Darowizna to umowa jednostronnie zobowiązującą, która może być zawarta na zasadach ogólnych prawa cywilnego pomiędzy wszystkimi podmiotami. Jednocześnie jest to umowa konsensualna - wywołująca skutki z chwilą złożenia zgodnych oświadczeń woli przez darczyńcę i obdarowanego. Jeśli chodzi o przysporzenie w drodze darowizny przybierające postać pieniędzy, określonych rzeczy należących do darczyńcy lub innych przysługujących mu praw majątkowych, świadczenie na rzecz obdarowanego polega na zmniejszeniu majątku darczyńcy i zwiększenia majątku obdarowanego. Dla oceny charakteru prawnego umowy darowizny bez znaczenia pozostaje motyw dokonanego nieodpłatnie świadczenia, w tym także określone racje gospodarcze. Nieodpłatność umowy darowizny oznacza, że darczyńca dokonując bezpłatnego przysporzenia, nie oczekuje uzyskania jakiegokolwiek ekwiwalentu wzajemnego ani w chwili dokonania umowy darowizny ani w przyszłości.
Skoro stowarzyszenie otrzymuje darowiznę, to zdaniem Dyrektora KIS, winno z tego tytułu rozpoznać przychód podatkowy w dacie otrzymania darowizny. Po sprzedaży przedmiotu darowizny rzeczowej, dochód stowarzyszenia ustalony, przeznaczony i wydatkowany na cele statutowe stowarzyszenia, a jednocześnie zgodny z działaniami wymienionymi przez ustawodawcę, może być przedmiotem zwolnienia z opodatkowania. Przesłanki uprawniające do zastosowania zwolnienia w opisanym przypadku zostały spełnione (interpretacja podatkowa z 19 maja 2023r. nr 0111-KDIB1-2.4010.82.2023.2.AW).
Sprawdź też: Czy zakup statuetek dla sponsorów można ująć w kosztach lub potraktować jako wydatek statutowy? >>
Organizacje pożytku publicznego bez możliwości skorzystania ze zwolnienia
Ustawa o CIT nie zawiera zwolnienia podmiotowego dla organizacji pożytku publicznego.
- W przypadku otrzymania darowizny, organizacja NGO faktycznie musi rozpoznać przychód na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych. Jeżeli tak rozpoznany przychód przyczyni się do dochodu, który zostanie przeznaczony na cele statutowe, to zastosowanie zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT będzie możliwe – twierdzi Aleksandra Martuszewska z Kancelarii Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi.
Jej zdaniem, aby skorzystać z preferencji podatkowych, organizacje pożytku publicznego muszą wykazać przeznaczenie dochodu na określone cele, jednakże największym ograniczeniem i potencjalnym ryzykiem w tej i podobnych sprawach zdaje się być odpowiednie spełnienie warunków do zakwalifikowania dochodów jako zwolnionych z CIT.
Zdaniem eksperta, w przypadku przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT należy pamiętać, że możliwość skorzystania z tej preferencji uzależniona jest od odpowiednich zapisów w statucie organizacji i ten czynnik zdaje się być czynnikiem kluczowym w tego typu sprawach. W sporach pomiędzy fiskusem a podatnikami mających rozstrzygnięcie w sądach, ten argument jest przeważający. Dla przykładu, NSA w wyroku z 1 marca 2022 r. (sygn. akt II FSK 1461/21) wskazał, że „działanie faktyczne organizacji, polegające np. na doraźnie udzielonej pomocy społecznej, prowadzonych szkoleniach, nie usprawiedliwia przyjęcia, że działania takie mieszczą się w jej statutowych celach, jeżeli w statucie organizacji działania takie nie zostały uwzględnione jako jej cel”. - Najpierw musimy zadbać o odpowiednią dokumentację. Zanim zaczniemy działać, warto zerknąć do statutu i przeanalizować, czy jego treść pokrywa się z naszymi planami. Jeżeli nie odzwierciedlimy w statucie naszej działalności NGO, to musimy liczyć się z konsekwencjami w postaci zapłaty podatku. Z kolei, jeżeli już zadbaliśmy o odpowiednie zapisy, musimy całe przedsięwzięcie należycie udokumentować, by móc wykazać związek między celem określonym w statucie i rzeczywistym przeznaczeniem dochodu na tenże cel – podsumowuje Aleksandra Martuszewska.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
