Sprawa dotyczyła podatnika, który otrzymał od siostry darowiznę pieniężną w wysokości 250 tysięcy złotych. Podatnik w terminie złożył do urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych (SD-Z2). Do zgłoszenia dołączył umowę darowizny środków pieniężnych.
Fiskus weryfikuje spełnienie warunków do zwolnienia
Dokonując weryfikacji prawidłowości przedmiotowego zgłoszenia w ramach czynności sprawdzających, naczelnik urzędu skarbowego wezwał podatnika do udokumentowania otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania ich na rachunek bankowy.
W odpowiedzi na to wezwanie podatnik przedstawił potwierdzenia wpłat gotówki dokonane przez siebie w kwocie 88 tys. zł oraz 105 tys. zł na swój rachunek bankowy, a także kserokopię dowodów wpłaty na rzecz urzędu skarbowego zaległości podatkowych w łącznej kwocie 52.908.70 zł. Podatnik był przekonany, że spełnił warunki uprawniające do zwolnienia z podatku, mimo, że pieniądze otrzymał od siostry w gotówce i sam wpłacił je na swoje konto.
Zobacz również: Fiskus domaga się podatku od darowizn w gotówce wpłaconych na konto >>
Naczelnik urzędu skarbowego był innego zdania i wszczął z urzędu postępowanie w sprawie ustalenia podatnikowi podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia w drodze darowizny środków pieniężnych w całej wysokości 250 tys. złotych. Organ pierwszej instancji ustalił wysokość podatku od spadków i darowizn z powyższego tytułu w kwocie 16.209,00 zł.
Zdaniem fiskusa podatnik nie spełnił warunków do skorzystania ze zwolnienia.
Łączne spełnienie warunków uprawnia do zwolnienia
Naczelnik urzędu skarbowego nie zastosował w przedmiotowej sprawie przepisu art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, zwalniającego od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez wskazanych w tym przepisie członków najbliższej rodziny, w tym rodzeństwo. Wskazał mianowicie, iż przesłanką skorzystania z przedmiotowej ulgi jest łączne spełnianie wymienionych w tym przepisie warunków, tj. zgłoszenie nabycia w ustawowym terminie oraz udokumentowanie otrzymania środków pieniężnych dowodem przekazania ich na rachunek bankowy nabywcy albo rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
Czytaj w LEX: Darowizny na rzecz członków rodziny jako sposób unikania opodatkowania >
W odwołaniu podatnik zarzucił naruszenie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, poprzez przyjęcie, że samodzielna wpłata przez osobę obdarowaną środków uzyskanych w drodze darowizny na konto bankowe nie wypełnia dyspozycji przedmiotowego przepisu i w rezultacie nie prowadzi do zwolnienia z obowiązku zapłaty podatku.
Zgłoszenie w terminie miesiąca i udokumentowanie
W wyroku z 25 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1371/16 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Stwierdził, że skarżący, powołując się na orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym Naczelnego Sądu Administracyjnego, podnosił, że warunek przekazania środków na rachunek bankowy nabywcy, o którym mowa we wskazanym przepisie jest wymogiem wyłącznie technicznym, nie zaś koniecznym dla uzyskania prawa do zwolnienia. Argumentował, że omawiana norma ma głównie cel społeczny, określony jako "zapewnienie ochrony interesów majątkowych członków najbliższej rodziny".
Czytaj w LEX: Darowizna środków pieniężnych między małżonkami posiadającymi wspólne konto, a zwolnienie podatkowe >
WSA stwierdził, że sąd rozpatrujący niniejszą sprawę nie podziela stanowiska skarżącego w tym zakresie. Sąd aprobuje natomiast stanowisko zaprezentowane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 25 lutego 2014 r., sygn. akt II FSK 706/12, który zapadł wprawdzie w nieco odmiennym stanie faktycznym, jednak wyrażone w nim tezy znajdują uzasadnienie także w okolicznościach rozpatrywanej sprawy.
Przepis bowiem wyraźnie warunkuje zwolnienie od podatku od dwóch przesłanek: zgłoszenia nabycia w terminie miesiąca i udokumentowania.
Z treści art. 4a ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn nie wynika by ustawodawca wartościował oba warunki zwolnienia podmiotowego, a mianowicie zgłoszenia i udokumentowania i by nadawał im różną moc prawną. Ponadto, to, że art. 4a tej ustawy wprowadził zwolnienie podmiotowe nabycia rzeczy lub praw majątkowych członków najbliższej rodziny nie ma żadnego przełożenia na kwestię łagodzenia czy nawet zlikwidowania materialnoprawnych warunków tego zwolnienia.
Czytaj w LEX: Zwolnienie od podatku od spadków i darowizn nabycia rzeczy lub praw majątkowych przez osoby z rodziny >
Sąd podkreślił, że użyte w art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn wyrażenie „udokumentowanie otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy" należy rozumieć w ten sposób, że chodzi tu o udokumentowanie transferu pieniężnego składnika majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Według WSA nie ulega wątpliwości, że wpłata własna środków pieniężnych takiego transferu nie dokumentuje.
Sprzeczne orzecznictwo z przewagą korzystnych wyroków
Podatnik za pośrednictwem pełnomocnika złożył skargę do NSA. Sąd ten przyznał rację skarżącemu. NSA stwierdził, że w spornej sprawie nie budzi wątpliwości, iż podatnik otrzymał darowiznę od siostry. Organy skarbowe w toku postępowania nie kwestionowały samego faktu przekazania darowizny.
NSA powołał się na orzeczenia, które stają w takich sytuacjach po stronie podatników, przyjmując, że do skorzystania z pełnego zwolnienia nie jest wymagane, by pieniądze zostały przekazane przelewem z konta darczyńcy.
Zdaniem NSA, przepis należy interpretować tak, że wymagane jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy obdarowanego. NSA stwierdził, że oznacza to, iż wystarczy wpłata na rachunek bankowy nabywcy i nie ma znaczenia kto tej wpłaty dokonał.
Wyrok jest więc korzystny dla podatników.
Podkreślenia wymaga fakt, że mimo, iż orzecznictwo sądów administracyjnych jest rozbieżne w opisanej kwestii to szala przechyla się na korzyść podatników.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 11 grudnia 2019 r., sygn. akt II FSK 3954/17
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
