Treść ustawy o PIT wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie bądź od których zaniechano poboru podatku. Ustawa o PIT wyraźnie rozróżnia źródła przychodów (zaliczając do nich przede wszystkim stosunek służbowy, stosunek pracy, pracę nakładczą) oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Limitowany przywilej seniorów z kryterium wieku i czasem otrzymania przychodu
Razem z Polskim Ładem, podczas którego zmiany w zakresie opodatkowania dochodów osób fizycznych były ukierunkowane na wprowadzenie nowych preferencji podatkowych, ustawodawca w art. 21 ust. 1 pkt 154 ustawy o PIT wprowadził tzw. ulgę dla pracujących seniorów – osób, które pomimo osiągnięcia wieku emerytalnego nadal pracują, nie pobierając innych świadczeń emerytalno – rentowych. Seniorzy mogą skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania PIT osiągniętych na podstawie m. in. stosunku służbowego, stosunku pracy, czy umów zlecenia przychodów. Zatem uprawnionymi do skorzystania z opisanej preferencji są kobiety, które ukończyły 60. rok życia oraz mężczyźni, którzy ukończyli 65. rok życia, którzy z tytułu uzyskania objętych zwolnieniem przychodów podlegają ubezpieczeniom społecznym. Ulga ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85 528 zł.
Co ciekawe, z ulgi dla seniorów mogą skorzystać także te osoby, które pobierały już emeryturę lub rentę, ale zawiesiły prawo do świadczenia. Ulga nie obejmuje przychodów osiągniętych m.in. z praw autorskich, z umów o dzieło, a także z (innych niż zasiłek macierzyński) zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Ulga dla seniorów nie oddziałuje na wysokość składek ZUS, w tym składki zdrowotnej - przychody objęte ulgą są istotne przy ustalaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Sędzia czynny zawodowo bez możliwości skorzystania z ulgi dla seniorów
Na skutek wielości podmiotów uprawnionych do skorzystania z ulgi, kwestie związane z ulgą dla seniora są przedmiotem licznych wniosków o wydanie interpretacji podatkowej. W jednym z ostatnich sędzia wykonująca swoje obowiązki od ponad 42 lat na podstawie stosunku pracy, jakim jest mianowanie, wskazała, że została zatrudniona i pracuje nieprzerwanie od 45 lat, mimo że już przed 2022 r. osiągnęła wiek emerytalny. Otrzymując wynagrodzenie za pracę nie odprowadza składek na ubezpieczenie społeczne, również nie pobiera żadnego dodatkowego świadczenia. Jej roczne przychody przekraczają kwotę 85 528 zł. Mimo spełnienia warunków i stażowych i wiekowych, dotychczas nie występowała o uposażenie w stanie spoczynku dla sędziego, pracując dalej nieprzerwanie.
Zobacz też: Zwolnienie obejmujące przychody pracujących osób uprawnionych do emerytur i rent >>
Sędzia wychodziła z założenia, że osiągając wiek emerytalny i pracując zawodowo, nie pobierając żadnych świadczeń z ubezpieczenia społecznego ma prawo do skorzystania z tzw. ulgi dla seniora - zaniechania poboru zaliczek na PIT od przychodów osiągniętych w 2022r. i nieuwzględnienia określonej kwoty w przychodach będących podstawą naliczenia PIT za 2022 r. Stwierdziła, że ze zwolnienia mogą skorzystać osoby pobierające uposażenie sędziego, ponieważ, jej zdaniem, każdy sędzia podlega ubezpieczeniom społecznym, a tylko z mocy regulacji szczególnych nie są odprowadzane za niego składki na ubezpieczenie społeczne. Podleganie ubezpieczeniom społecznym i opłacanie składek z tego tytułu to dwie odrębne kwestie. Poza tym dodała, że sposób rozliczania PIT pokazuje, że odprowadzanie składek ubezpieczeniowych nie przekłada się wprost na wysokość podatku, ponieważ podatek oblicza się po odjęciu od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne, zatem podstawa opodatkowania dla osób odprowadzających składki i dla sędziów jest taka sama. Przedstawiona dyskryminacja podatkowa, zdaniem sędziego, polega na tym, że podatek należny od dochodów nie jest obliczony tak jak dla każdego innego seniora, który nie pobiera świadczeń mimo osiągnięcia wieku emerytalnego, a kontynuując pracę zawodową analogicznie rezygnuje z pobierania należnego mu uposażenia w stanie spoczynku.
Dyrektor KIS, mimo bogatej argumentacji nie zgodził się z tak przedstawionym stanowiskiem, bowiem w przypadku sędzi podstawowe kryterium uprawniające do skorzystania z ulgi nie zostało spełnione – sędzia nie podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu uzyskania przychodów. Mimo spełnienia pozostałych warunków, sędzia nie może skorzystać z ulgi dla seniorów.
Zobacz również: Właściciel nieruchomości nie rozliczy ryczałtem odsetek za nieterminowy czynsz >>
Czytaj też: Ulga dla pracujących seniorów >>
Skomplikowany przepis niezrozumiały dla wielu seniorów
Teoretycznie konstrukcja ulgi jest prosta i można skorzystać z tej preferencji na dwa sposoby: na bieżąco składając pracodawcy PIT-2 (wtedy dostajemy wynagrodzenie od razu zwolnione z podatku) lub w rozliczeniu rocznym (wtedy dostajemy zwrot z tytułu złożonego PIT).
- Ulga dla seniorów jest nieskomplikowana tylko w teorii. Świadczy o tym chociażby ilość interpretacji indywidualnych: od momentu wejścia w życie Krajowa Informacja Skarbowa zajmowała się tym zagadnieniem ponad 50 razy, przy czym już w 2023r. zajęła ponad 25 stanowisk. W przypadku 30 proc. wszystkich interpretacji w tym zakresie nie przyznano racji podatnikom - stwierdziła Aleksandra Martuszewska z Kancelarii Chojnacka & Łagowski Doradcy Podatkowi. Zdaniem eksperta, w przypadku próby zastosowania ulgi w praktyce, należy wziąć pod uwagę zmienne, które są na tyle skomplikowane, że zmierzenie się z nimi może seniorów zwyczajnie przerosnąć. Zwłaszcza, gdy nie mieli prawa do ulgi w całym roku, a zdecydowali się na jej rozliczenie w zeznaniu rocznym (w takiej sytuacji pomocne mogą być paski płacowe uzyskane bezpośrednio odpowiednio od pracodawcy czy zleceniodawcy). Warto również podkreślić fakt, że seniorzy mają problemy z zakwalifikowaniem poszczególnych źródeł przychodów do ulgi.
- Osoby chcące skorzystać z ulgi dla seniora powinny być uważne przy analizie swojej sytuacji, gdyż ustawodawca wprowadził wiele ograniczeń i wyłączeń. Warto skonsultować swój przypadek np. z pracodawcą, księgowym czy doradcą podatkowym lub wystąpić o interpretację podatkową, której funkcja ochronna może zabezpieczyć nasze interesy – podsumowuje Aleksandra Martuszewska.
Interpretacja indywidualna dyrektora KIS z 2 czerwca 2023 r., nr 0114-KDWP.4011.2.2023.2.ASZ
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
