Ulga na działalność badawczo-rozwojową pozwala odliczyć w podwójnej wysokości wydatki na wynagrodzenia pracowników oraz osób współpracujących z firmą na podstawie umowy zlecenie i o dzieło. Chodzi o wynagrodzenie dotyczące działalności B+R oraz związane z nim składki na ubezpieczenia społeczne. W pierwszej kolejności pracodawca odlicza koszty podatkowe na zasadach ogólnych, a następnie 100 proc. (lub nawet 200 proc., gdy posiada status centrum badawczo-rozwojowego) kosztów kwalifikowanych do ulgi.
Powstaje jednak pytanie, czy dotyczy to również kadry zarządzającej zaangażowanej w projekty B+R. Fiskus twierdzi, że nie. Podatnicy mają jednak szanse na obronę swoich racji przed sądem.
Spór o działania kierowników
- Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 21 marca 2023 r. (sygn. II FSK 2217/20) wypowiedział się korzystnie dla podatników w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów kwalifikowanych wynagrodzenia kadry kierowniczej i nadzorczej – mówi Maciej Kubica, radca prawny, menedżer w Kancelarii TLA.
Wyjaśnia, że przedmiotem sporu była interpretacja indywidualna, w której dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że funkcje nadzorcze i kierownicze nie wiążą się bezpośrednio z prowadzonymi pracami B+R. Według dyrektora KIS nie stanowią działalności B+R, w rozumieniu art. 4a pkt 26 ustawy o CIT, a tym samym spółka nie jest uprawniona do ich odliczenia od podstawy opodatkowania. Zgodnie z definicją, działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Chodziło o spółkę z branży motoryzacyjnej prowadzącą prace B+R, w których uczestniczą również osoby sprawujące funkcje kierownicze, zatrudnione na podstawie umowy o pracę. Osoby te wykonują zarówno czynności związane z pracami B+R, jak też inne zadania w spółce. Spółka spółki uznała, że może uznać ich wynagrodzenia za koszt kwalifikowany w zakresie, w jakim wykonywane przez nich czynności, w tym nadzorcze, związane są bezpośrednio z działalnością B+R.
Zobacz: Do rozliczenia ulgi B+R sama księgowa może nie wystarczyć
Fiskus nie zgodził się z tym stanowiskiem. Argumentował, że działalność kierowników sprowadza się do działań "pośrednio" związanych z działalnością badawczo-rozwojową, nie stanowiąc tym samym działalności badawczo-rozwojowej.
Zobacz procedurę: Ulga na działalność badawczo-rozwojową - CIT >
NSA po stronie podatników
Jak wyjaśnia Maciej Kubica, sądy obu instancji były przychylne podatnikowi i wskazały, że dyrektor KIS dokonuje zawężającej wykładni pojęcia działalność badawczo-rozwojowej, bo:
- ustawodawca nie wymaga, aby prace były „bezpośrednio związane” z działalnością B+R,
- nadzór i kierowanie jest nieodłącznym elementem prowadzenia działalności B+R (wskazanym m.in. w Podręczniku Frascati 2015), a
- za czynności „wspierające” (niebędące kosztami kwalifikowanymi) można uznać czynności innych kategorii pracowników, jak np. czynności informatyków, księgowych, osób realizujących usługi ochroniarskie, konserwacyjne, zajmujących się utrzymaniem czystości itp.
- Działania osób sprawujących funkcje kierownicze powinny zostać zakwalifikowane do działalności badawczo-rozwojowej. Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko WSA, że taka kwalifikacja dotyczy nie tylko czynności osób, które czynności twórcze wykonują "własnoręcznie" – jak zdaje się to ujmować organ interpretacyjny – czyli np. "własnoręcznie" przeprowadzają symulacje komputerowe danego urządzenia, "własnoręcznie" poddają prototyp testom itp. Zdaniem NSA, twórczy charakter należy w tych ramach przypisać także osobom sprawującym nadzór i kierownictwo nad pracownikami spółki, którzy "własnoręcznie" realizują wskazane we wniosku prace B+R – uzasadnia NSA.
Czytaj w LEX: Ulga na działalność badawczo-rozwojową w praktyce >
Sąd kasacyjny powołuje się na też na Podręcznika Frascati, czyli obowiązujące w krajach OECD wytyczne do celów statystycznych. Zgodnie z podręcznikiem, do personelu B+R zalicza się nie tylko osoby, które wykonują prace naukowo-techniczne na potrzeby projektów B+R (projektują i przeprowadzają eksperymenty oraz badania, konstruują prototypy itd.), ale również osoby, które planują i kierują projektami B+R.
Zobacz linię orzeczniczą: Wynagrodzenie za czas nieobecności w pracy jako koszt kwalifikowany a ulga B+R >
Kontrolowanie prac to też działalność B+R
Jak wyjaśnia Urszula Uchmańska, doradca podatkowy, menedżer w CRIDO, ulga B+R jest jednym z najpopularniejszych instrumentów preferencji podatkowych. Istotną przeszkodę w rozliczeniach ulgi B+R stanowi jednak kwestia wynagrodzeń kadry kierowniczej jako kosztu kwalifikowanego. Ma to szczególne znaczenie dla przedsiębiorców, ponieważ tego rodzaju wynagrodzenia często osiągają znaczące kwoty.
- Warto zauważyć, że ustawa o CIT nie precyzuje katalogu pracowników, których wynagrodzenia mogą kwalifikować się jako koszty kwalifikowane w uldze B+R, tj. nie różnicuje pracowników na tych wykonujących prace B+R samodzielnie i na tych, którzy sprawują nad nimi kontrolę i nadzór. Kadra kierownicza, niejednokrotnie oprócz ustalania przebiegu oraz harmonogramu prac, ma również za zadanie kontrolować proces oraz zapewnić odpowiednie rezultaty projektu, co stanowi bezpośrednie zaangażowanie w działalność B+R (np. poprzez udzielanie doradztwa opartego na wiedzy technicznej i doświadczeniu, które przyczynia się do innowacyjności i postępu w ramach projektów B+R.). Z tego względu wynagrodzenie kadry kierowniczej nadzorującej projekty B+R również kwalifikuje się do rozliczenia w uldze B+R – mówi Urszula Uchmańska.
Czytaj też w LEX: Prace badawczo-rozwojowe w księgach rachunkowych >
Maciej Kubica zwraca uwagę, że rozstrzygnięcie NSA zostało wydane na gruncie sporu o wydanie interpretacji indywidualnej i dotyczy generalnej możliwości uznania za koszty kwalifikowane wynagrodzenia kadry kierowniczej czy nadzorczej.
- Zupełnie inną kwestią jest prawidłowe określenie, jaka część wynagrodzenia takiej kadry w konkretnym przypadku może stanowić koszty kwalifikowane. W tym zakresie kluczowe jest zidentyfikowanie, jakie czynności kadry kierowniczej (nadzorczej) związane są z prowadzeniem działalności B+R, a w kolejnym kroku rejestracja czasu pracy poświęconego na realizację tych zadań. Dopiero po określeniu powyższego, można przejść do rozliczenia, w odpowiednim zakresie, wynagrodzenia kadry kierowniczej (nadzorczej) jako kosztów kwalifikowanych ulgi B+R - mówi Maciej Kubica.
Zobacz też nagranie szkolenia: Ulgi na innowacyjność - IP BOX i B+R >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
