Jako ratio legis dla wprowadzenia Aktu o usługach cyfrowych, Komisja podkreśla jego rolę w zakresie m.in. sprzyjanie innowacjom, konkurencyjności i wzrostowi gospodarczemu oraz ułatwiania mniejszym platformom, małym i średnim przedsiębiorstwom działalność na większą skalę. Celem przepisów jest również przywrócenie równowagi w kwestii odpowiedzialności uczestników rynku internetowego: użytkowników, platform oraz organów publicznych. Akt ma zapewnić lepszą ochronę konsumentów oraz ich praw podstawowych w internecie, a także ustanowić ramy precyzyjnie regulujące przedmiot i zakres odpowiedzialności platform cyfrowych.

 

Zmiany w usług pośrednictwa internetowego

Autorzy projektu wskazują, że akt odnosi się m.in. do usług pośrednictwa internetowego oferujących infrastrukturę sieciową (dostawców dostępu do internetu, rejestrów nazw domen), w tym usług hostingowych, takich jak usługi w chmurze i webhosting. Ponadto akt obejmuje:

  • platformy internetowe, na których sprzedawcy wchodzą w interakcje z konsumentami, czyli tzw. internetowe platformy handlowe, sklepy z aplikacjami, społecznościowe platformy współpracy i wymiany oraz platformy serwisów społecznościowych, a także
  • bardzo duże platformy internetowe, które ze względu na wielkość stwarzają znaczne zagrożenie dotyczące upowszechniania nielegalnych i szkodliwych społecznie treści. Szczegółowe przepisy dotyczą platform, których liczba odbiorców przekracza próg operacyjny ustalony na poziomie 10 proc. użytkowników w Unii Europejskiej (45 mln osób).

 

Należy podkreślić, że do przestrzegania przepisów będą zobowiązani wszyscy pośrednicy internetowi oferujący usługi na jednolitym rynku, niezależnie od posiadania siedziby na terytorium Unii. Równocześnie obowiązki małych i mikroprzedsiębiorców zostaną zredukowane do ich udziałów w rynku oraz ich wyników, przy czym również te podmioty nie zostaną całkowicie zwolnione z odpowiedzialności.

Zobacz również: Państwa coraz bardziej interesują się gospodarką cyfrową >>

 

Firmy będą miały więcej obowiązków

Nowe obowiązki nałożone na poszczególne podmioty charakteryzują się bardzo zróżnicowanym charakterem – zarówno prawnym, jak i biznesowym, a ich stosowanie ma nastąpić w zróżnicowanym stopniu, odpowiednio do poszczególnych kategorii podmiotów lub usług. Wśród kategorii przedmiotowych nowych obowiązków można wskazać między innymi:

  • wymogi uwzględniania praw podstawowych w warunkach świadczenia usług,
  • współpraca z organami krajowymi w zakresie wykonywania poleceń,
  • tzw. punkty kontaktowe,
  • nowe obowiązki w zakresie powiadamiania i podejmowania działań oraz informowania użytkowników,
  • mechanizmy składania skarg i dochodzenia roszczeń oraz pozasądowego rozstrzygania sporów,
  • środki przeciwko nieuczciwym zawiadomieniom i zgłoszeniom sprzeciwu,
  • zarządzanie ryzykiem oraz instytucję inspektora ds. zgodności z przepisami,
  • zewnętrzną kontrolę ryzyka i odpowiedzialność publiczną,
  • przejrzystość systemów rekomendacji i oferowanie użytkownikom wyboru w zakresie dostępu do informacji,
  • wzmożoną wymianę danych z władzami i naukowcami,
  • implementację tzw. kodeksów postępowania.

 

Swoboda wypowiedzi i usuwanie nielegalnych treści priorytetem

Jednocześnie akt w zamyśle twórców ma usprawnić mechanizmy dotyczące ochrony praw podstawowych, w tym swobody wypowiedzi oraz usuwania nielegalnych treści. Wśród oczekiwanych skutków wprowadzenia planowanych obowiązków znalazły się:

  • nowe środki służące zwalczaniu nielegalnych towarów, usług lub treści w internecie, np. mechanizm sygnalizowania takich treści przez użytkowników, a w przypadku platform – mechanizm współpracy z „zaufanymi podmiotami sygnalizującymi”,
  • nowe obowiązki dotyczące identyfikowania użytkowników biznesowych na internetowych platformach handlowych, aby pomóc w identyfikowaniu sprzedawców nielegalnych towarów,
  • skuteczne zabezpieczenia dla użytkowników, w tym możliwość zakwestionowania decyzji platform w zakresie moderowania treści,
  • szeroko zakrojone środki na rzecz przejrzystości funkcjonowania platform internetowych, w tym w sprawie algorytmów stosowanych w podpowiedziach,
  • obowiązki bardzo dużych platform w zakresie zapobiegania niewłaściwemu wykorzystywaniu ich systemów przez podejmowanie działań opartych na ocenie ryzyka oraz przeprowadzanie niezależnych kontroli zarządzania ryzykiem związanym z tymi systemami,
  • udostępnianie naukowcom najważniejszych danych przez największe platformy, aby mogli oni badać, jak ewoluują zagrożenia w sieci,
  • struktura nadzorcza odpowiadająca złożoności przestrzeni internetowej: kraje Unii Europejskiej będą odgrywać główną rolę przy wsparciu nowej Europejskiej Rady ds. Usług Cyfrowych. W przypadku bardzo dużych platform będzie mieć miejsce wzmocniony nadzór i egzekwowanie przepisów przez Komisję.

 

Media w erze cyfrowej. Wyzwania i zagrożenia

Katarzyna Chałubińska - Jentkiewicz, Monika Nowikowska, Krzysztof Wąsowski

Sprawdź  

Wśród korzyści płynących z wdrożenia nowych regulacji dla obywateli UE legislator wskazuje m.in. szerszy wybór oraz niższe ceny, minimalizację ryzyka zetknięcia się z nielegalnymi treściami oraz wzmocnienie ochrony praw podstawowych. Ze społecznego punktu widzenia regulacje mają przyczynić się do zwiększenia demokratycznego nadzoru i kontroli nad platformami cyfrowymi oraz do ograniczania ryzyka związanego z dezinformacją oraz manipulacją. Rozwiązania te mają także przynieść korzyści samym platformom w postaci wyższego poziomu pewności i harmonizacji przepisów prawa oraz łatwości rozwijania działalności w UE.

 

Akt o rynkach cyfrowych w polskim prawie

W styczniu 2021 r. odbyły się w Polsce konsultacje dotyczące aktu o rynkach cyfrowych. W uzasadnieniu do procesu konsultacji Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wskazała, że: rozporządzenie wprowadza m.in. nowe przepisy dotyczące usług cyfrowych, w tym mediów społecznościowych, platform handlu elektronicznego i innych platform internetowych działających w Unii Europejskiej. Dotyka też kluczowych zagadnień dla rozwoju sieci, m.in. usuwania nielegalnych treści z internetu, ochrony wolności słowa, zasad moderowania treści przez platformy internetowe, reklamy online.

Celem konsultacji była m.in. kreacja stanowiska rządu wobec planowanych nowelizacji. Stanowisko wypracowane na forum polskim, a także wśród innych krajów członkowskich będzie jednym z kluczowych wyznaczników dalszego losu planowanych zmian, które poddane zostaną w nadchodzących miesiącach pod debatę.

Paweł Uściński, prawnik, doktorant na Uniwersytecie Warszawskim

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.