Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował „Rejestr umów o dzieło. Analiza danych z formularzy RUD przekazanych w latach 2021–2023”. - Obowiązek informowania ZUS o umowach o dzieło został wprowadzony w 2021 r. Zobowiązani przekazują informację na formularzu RUD (zgłoszenie umowy o dzieło). Wpisują do niego dane swoje oraz wykonawcy umowy o dzieło, a także datę rozpoczęcia i zakończenia wykonywania tej umowy oraz jej przedmiot. Formularz można wypełnić i złożyć w formie elektronicznej za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS) lub w formie papierowej. ZUS zapisuje formularze RUD w rejestrze umów o dzieło – czytamy na wstępie dokumentu.
Czytaj również: ZUS: W 2023 r. nadal bez większych zmian w umowach o dzieło>>
Czas na pierwsze podsumowania
Trzyletni okres funkcjonowania rejestru umów o dzieło daje podstawy do przeprowadzenia pierwszych zbiorczych analiz porównawczych i wyznaczenia trendów dotyczących m.in. liczby złożonych formularzy RUD, zawieranych umów czy też liczby zgłaszających i wykonujących umowy o dzieło.
W ciągu 3 lat niezmiennie najwięcej było zgłoszeń w formie elektronicznej za pośrednictwem PUE ZUS. Liczba zgłoszonych umów łącznie wyniosła nieco ponad 5 mln. W 2023 r. umów było mniej niż w 2021 r. o prawie 100 tys.
Z danych Zakładu wynika, że rokrocznie następował wzrost liczby składanych formularzy. W 2023 r. odnotowano wzrost o 4,33 proc. w stosunku do poprzedniego roku, a w 2022 r. wzrost wyniósł 2,74 proc. w porównaniu z 2021 r. W roku 2023 nastąpił wzrost składanych formularzy o 7,19 proc. w porównaniu do roku 2021. W każdym roku liczba złożonych formularzy przekroczyła 1 mln w skali roku.
- Informacje przekazywane w formularzach RUD, w powiązaniu z danymi dotyczącymi podmiotu zgłaszającego, umożliwia prowadzenie wielu analiz. Funkcjonowanie rejestru umów o dzieło w latach 2021–2023 daje podstawy do przeprowadzenia pierwszych analiz porównawczych w zakresie dynamiki liczby dokonywanych zgłoszeń, zawieranych umów, czy też zmian w strukturze dotyczącej okresu wykonywania umów i wieku wykonawców umów o dzieło – napisali autorzy analizy w jej podsumowaniu.
Według ZUS, przeprowadzone analizy w ramach opracowania danych z formularzy RUD zawartych w ciągu ostatnich trzech lat pozwoliły na wyciągnięcie m.in. następujących wniosków:
- liczba składanych formularzy RUD co roku wykazuje tendencję wzrostową, jednak liczba wykazywanych umów o dzieło spada. W 2023 r. spadek wykazywanych umów o dzieło wyniósł 4,80 proc. w stosunku do roku poprzedniego;
- co roku odnotowuje się tendencję wzrostową w sposobie składania formularzy RUD za pośrednictwem platformy PUE, co świadczy o znacznym stopniu elektronizacji kontaktów płatników składek z ZUS;
- w latach 2021–2023 umowy o dzieło zgłaszane były najczęściej przez płatników składek prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną;
- struktura wiekowa wskazuje, że największą grupę osób wykonujących umowy o dzieło stanowią osoby w wieku 30–39 lat;
- analiza danych ze względu na płeć wykonawców umów o dzieło wykazuje stałą oscylującą na poziomie ok. 5 proc. różnicę na korzyść mężczyzn;
- liczba zawieranych umów o dzieło na okres 1–9 dni wykazała w latach 2021–2023 tendencję spadkową, przy jednoczesnym wzroście umów zawieranych na okres powyżej 30 dni;
- brak gwałtownych zmian i różnic na przestrzeni trzech badanych lat w liczbie wykonujących umowy o dzieło oraz płatników składek zgłaszających te umowy w poszczególnych województwach;
- na przestrzeni lat 2021–2023 w przypadku umów o dzieło zawieranych z cudzoziemcami największy odsetek stanowili obywatele Ukrainy, których liczba w roku 2022 w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła prawie dwukrotnie, co może być związane z wybuchem konfliktu zbrojnego w Ukrainie.
Wykonawcy umów
Liczba unikalnych wykonawców umów o dzieło w poszczególnych latach nieznacznie rosła i wynosiła 335 tys. w 2021 r. oraz 344,6 tys. w 2023 r. Łącznie liczba unikalnych wykonawców w ciągu trzech lat wniosła prawie 656 tysięcy. W każdym roku więcej umów o dzieło było zawieranych przez mężczyzn.
- Analiza danych ze względu na płeć wykonawców umów o dzieło wykazuje niewielkie zmiany w udziale procentowym między mężczyznami i kobietami. W 2021 r. odnotowano, że mężczyźni stanowili 53,01 proc. a kobiety 46,99 proc. W kolejnym roku udział mężczyzn nieznacznie spadł i wyniósł 52,24 proc., a kobiet wzrósł do 47,76 proc. W 2023 r. obserwujemy dalszy spadek udziału mężczyzn do 52,21 proc. przy jednoczesnym wzroście udziału kobiet 47,79 proc. – podkreślają autorzy dokumentu.
Co więcej, w każdym roku największa grupa wykonawców umów o dzieło to osoby w wieku 30–39 lat. W 2021 r. było ich 80,9 tys., w 2022 r. 83,1 tys., a w 2023 r. 84,1 tys.
Sprawdź również książkę: Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz >>
Zgłaszający umowy
Jak twierdzi Zakład, unikalnych podmiotów, które złożyły w latach 2021-2023 formularz RUD było 135,5 tys. Analiza danych o rodzaju prowadzonej działalności wskazuje na stabilność ogólnej liczby podmiotów prowadzących działalność określonego rodzaju w poszczególnych latach. Zauważalny jest wzrost w sekcji działalność profesjonalna, naukowa i techniczna: 14,5 tys. w 2021 r., 15,2 tys. w 2022 r. do 15,6 tys. w 2023 r.
- W latach 2021–2023 najwięcej formularzy RUD na 10 tys. płatników składek złożono w województwie mazowieckim – kolejno 12 155, 12 695 i 11 933. Najmniej formularzy RUD złożono w województwie warmińsko-mazurskim – 1541, 1510 i 1614. Wartym odnotowania jest wzrost składanych formularzy RUD w 2023 r. w województwie dolnośląskim. W porównaniu do roku poprzedniego, odnotowano wzrost składanych formularzy RUD o 90 proc. – czytamy w analizie.
Czytaj również: Umowy zlecenie, o dzieło i o pracę - jakie koszty uzyskania przychodów można>>
Umowy o dzieło z cudzoziemcami
- Liczba cudzoziemców wykazanych na formularzach RUD w latach 2021–2023 wyniosła 44,3 tys., co stanowi 6,75 proc. wszystkich wykonujących umowy o dzieło. Dodatkowe informacje o kraju pochodzenia pozwoliły na ustalenie, że w każdym roku największą grupę cudzoziemców wykonujących umowy o dzieło stanowili obywatele Ukrainy – kolejno 4,2 tys. w 2021 r., 8,1 tys. w 2022 r. oraz 9,1 tys. w 2023 r. Należy podkreślić, że procentowy udział obywateli tego kraju w całkowitej liczbie cudzoziemców wykazywanych w formularzach RUD zmalał w 2023 r. (z 40,84 proc. do 39,56 proc.) w związku z wysokim wzrostem liczby wykazywanych obywateli Białorusi wykonujących umowy o dzieło – z 2,8 tys. w 2022 r. do 4,9 tys. w 2023 r. – podkreśla ZUS.
W latach 2021–2023 największy odsetek umów o dzieło zawieranych z cudzoziemcami stanowili obywatele Ukrainy. Ich liczba w roku 2022 w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła prawie dwukrotnie, co jest związane z wybuchem konfliktu zbrojnego w Ukrainie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
