W sprawie zasad zwrotu świadczenia pielęgnacyjnego w sytuacji śmierci osoby z niepełnosprawnością wystąpiła do ministra rodziny i polityki społecznej poseł Hanna Gill-Piątek wraz z grupą posłów. - Do mojego  biura poselskiego wpływają prośby o interwencję rozżalonych opiekunów osób z niepełnosprawnością, którzy po śmierci swoich podopiecznych są wzywani do zwrotu proporcjonalnej kwoty świadczenia pielęgnacyjnego za miesiąc, w którym nastąpił zgon tego podopiecznego – napisała w interpelacji poselskiej nr 37985.

Jak podkreśla, konieczność zwrotu części świadczenia pielęgnacyjnego wynika z art. 17 ust. 4 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 615), zgodnie z którym kwotę świadczenia pielęgnacyjnego przysługującą za niepełny miesiąc ustala się, dzieląc kwotę świadczenia przez liczbę wszystkich dni kalendarzowych w tym miesiącu, a otrzymaną kwotę mnoży się przez liczbę dni kalendarzowych, za które świadczenie przysługuje. Kwotę świadczenia przysługującą za niepełny miesiąc zaokrągla się do 10 groszy w górę. 

Czytaj w LEX: Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego - komentarz praktyczny >>>

Czytaj również: Płaca minimalna w tym roku wzrośnie dwa razy, świadczenie pielęgnacyjne tylko raz>>

Bezwzględny przepis, nieżyciowe założenie

- Wskazać należy na bezwzględność przywołanej normy prawnej. Często mimo zgonu osoby z niepełnosprawnością w ciągu miesiąca kwota świadczenia została wykorzystana na stałe koszty utrzymania mieszkania, leczenie podopiecznego czy zakup środków pielęgnacyjnych. Nieżyciowe jest założenie, że opiekun rozdziela otrzymaną kwotę świadczenia pielęgnacyjnego na liczbę dni miesiąca i wykorzystuje w danym dniu część przypadającą na ten dzień. Opłacanie rachunku, cena zakupu potrzebnych produktów przewyższa kwotę tak liczonej „dniówki” – wyjaśnia poseł Hanna Gill-Piątek.

Według niej, dodatkowo oderwane od rzeczywistości jest założenie, że następnego dnia po śmierci podopiecznego opiekun podejmie pracę zawodową, której często nie wykonywał przez ostatnie kilka, kilkanaście lat. - Osobom tym należy się wsparcie ze strony organów państwa w działaniach aktywizacyjnych na rynku pracy, a nie obarczanie obowiązkiem zwrotu „nienależnego” świadczenia pielęgnacyjnego – zauważa autorka interpelacji. Dlatego chciała wiedzieć, czy Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej dostrzega problem oraz czy planuje zmiany art. 17 ust. 4 ustawy o świadczeniach pielęgnacyjnych, które będą urzeczywistniały zasady sprawiedliwości społecznej i stanowiły odzwierciedlenie elementarnych zasad solidaryzmu społecznego. 

LINIE ORZECZNICZE w LEX:

 

Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 2/2023

Sprawdź  

Świadczenie dla tych, co spełnią warunki

Odpowiadając na interpelację poselską, Barbara Socha, wiceminister rodziny i polityki społecznej przypomniała, że zasady przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego oraz ustalania jego wysokości określa ustawa z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych. Jak podkreśliła, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje po spełnieniu warunków ustawowych określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych. - W stanie prawnym obowiązującym od 1 maja 2004 r., tj. od dnia wejścia w życie ww. ustawy, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje opiekunowi osoby niepełnosprawnej, w związku ze sprawowaniem osobistej opieki nad osobą niepełnosprawną, zaś w przypadku gdy opieka ta nie jest sprawowana np. z powodu śmierci osoby niepełnosprawnej, świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje – zaznaczyła wiceminister Socha. I dodała: - W związku z powyższym, w przypadku wystąpienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, tj. brak sprawowania opieki z powodu śmierci niepełnosprawnej osoby wymagającej opieki, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje w wysokości należnej do dnia śmierci tej osoby.

WZORY DOKUMENTÓW:

 

Zdaniem Barbary Sochy, osoby, które pobrały świadczenie pielęgnacyjne za okres, w którym nie były do niego uprawnione i z tego tytułu są zobowiązane do jego zwrotu, a które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, materialnej bądź zdrowotnej, mogą skorzystać z odpowiednich ulg w spłacie należności z tytułu nienależnie wypłaconego świadczenia pielęgnacyjnego. - Jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności dotyczące sytuacji rodziny, zgodnie z przepisem art. 30 ust. 9 ustawy o świadczeniach rodzinnych, organ, który wydał decyzję w sprawie zwrotu nienależnie pobranego świadczenia opiekuńczego, na wniosek osoby, która ma ustalone nienależnie pobrane świadczenie, może umorzyć kwotę nienależnie pobranego świadczenia łącznie z odsetkami w całości lub w części, odroczyć termin płatności albo rozłożyć ww. kwotę na raty – twierdzi wiceminister rodziny i polityki społecznej.

Czytaj też: Ciotka nie otrzyma świadczenia pielęgnacyjnego, choć opiekuje się porzuconą siostrzenicą >>>

 

Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 2/2023 >>


Pozostaje zasiłek dla bezrobotnych albo świadczenie przedemerytalne

Jak zaznaczyła wiceminister Socha, istotne też jest, że w obecnym stanie prawnym, wsparciem opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy po śmierci swoich podopiecznych utracą prawo do świadczeń opiekuńczych z tytułu sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, w tym prawo do świadczenia pielęgnacyjnego, są preferencyjne warunki nabywania prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub świadczenia przedemerytalnego - obowiązujące od 1 stycznia 2017 r., na mocy przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 6 października 2016 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz ustawy o świadczeniach przedemerytalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 1940).

Czytaj też: Konieczność wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego zasiłku pielęgnacyjnego w przypadku stwierdzenia przez organ właściwy jednoczesnego pobierania zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego przez świadczeniobiorcę >

- Od 1 stycznia 2017 r., opiekun, po utracie prawa do danego świadczenia opiekuńczego z powodu śmierci niepełnosprawnej osoby wymagającej opieki, może ubiegać się o zasiłek dla bezrobotnych po dokonaniu rejestracji jako osoba bezrobotna w powiatowym urzędzie pracy i z tego też tytułu może być objęty ubezpieczeniem zdrowotnym, natomiast opiekun, który spełnia warunki określone w ustawie o świadczeniach przedemerytalnych, może ubiegać się o świadczenie przedemerytalne – przypomina Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.