Problem ten opisała w piśmie do biura poselskiego posłanki Moniki Falej jedna z osób, które znalazły się w takiej sytuacji. Pani Monika pobiera okresową rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy i stale wspiera osobę starszą. Prawo do renty nabyła po 1 stycznia 2022 r. - ZUS na podstawie art. 12 ustawy o świadczeniu wyrównawczym dla osób z prawem do wcześniejszej emerytury dla osób opiekujących się dzieckiem niepełnosprawnym z października 2021 r. blokuje wypłatę świadczenia rentowego, które zostało nabyte po styczniu 2022 r. Przepis art. 12 jest niesprecyzowany i pozwala ZUS-owi na bezprawne praktyki przymuszające do wyboru jednego z tych świadczeń osobom, które tak jak ja, nie nabywają prawa do wcześniejszej emerytury, opiekują się osobami starszymi i mają okresową rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy – opisuje problem pani Monika. Wskazuje, że osoby w sytuacji podobnej do jej, które nabyły prawo do renty przed 1 stycznia 2022 r., mogą pobierać dwa świadczenia: i rentę, i świadczenie pielęgnacyjne. Ona może pobierać jedno – to korzystniejsze, którym jest świadczenie pielęgnacyjne.
Czytaj również: Wyrok TK, czy niekonstytucyjna ustawa? OPS-y boją się wypłacać świadczenie pielęgnacyjne>>
Czytaj w LEX: Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego - KOMENTARZ PRAKTYCZNY >>>
Po wyroku TK więcej osób z prawem do świadczenia pielęgnacyjnego
Posłanka Monika Falej wraz z grupą posłów w interpelacji poselskiej (nr 36424) zapytała ministra rodziny i polityki społecznej, czy opisana sytuacja nie narusza postanowień wyroku TK i czy przepisy nie dają zbyt dużej dowolności interpretacyjnej w tym zakresie.
Chodzi o wyrok TK z 26 czerwca 2019 r. (sygn. akt SK 2/17), w którym TK orzekł, że art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wskazujący, że świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, jest niezgodny z Konstytucją. Utrata mocy zaskarżonego przepisu nastąpiła z dniem 9 stycznia 2020 r. Zatem od tego dnia posiadanie ustalonego prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie stanowi przeszkody do pobierania świadczenia pielęgnacyjnego. Jednak sprawa nie jest tak jednoznaczna w praktyce, jak się okazuje, na co wskazała pani Monika.
Czytaj w LEX: Uzyskiwanie przez opiekuna emerytury a prawo do świadczenia pielęgnacyjnego >>>
Albo renta, albo świadczenie pielęgnacyjne
Bowiem od 1 stycznia 2022 r. ustawą z 29 października 2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki został wprowadzony przepis szczególny do ustawy o świadczeniach rodzinnych w zakresie warunków przyznawania świadczenia pielęgnacyjnego. Chodzi o art. 12 w ustawie o świadczeniu wyrównawczym. Zgodnie z nim, osobie pobierającej już świadczenie pielęgnacyjne, która po 1 stycznia 2022 r. złożyła wniosek o:
- emeryturę lub
- rentę, lub
- rentę rodzinną z tytułu śmierci małżonka przyznaną w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, lub
- nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, lub
- rodzicielskie świadczenie uzupełniające, o którym mowa w ustawie z 31 stycznia 2019 r. o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym
przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, jeśli jest korzystniejsze.
- Oznacza to, że zgodnie z ww. przepisem – osobie pobierającej świadczenie pielęgnacyjne, która po dniu 1 stycznia 2022 r. złożyła wniosek, m. in., o rentę, przysługuje świadczenie pielęgnacyjne, jeśli jest korzystniejsze. W tym przypadku nie stosuje się art. 17 ust. 5 pkt 1 lit. a ustawy o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo m. in. do renty. Przepis art. 12 ustawy z 29 października 2021 r. o świadczeniu wyrównawczym dla osób uprawnionych do wcześniejszej emerytury z tytułu opieki nad dziećmi wymagającymi stałej opieki wprowadził zatem możliwość wyboru przez wnioskodawcę świadczenia korzystniejszego – wyjaśnia w odpowiedzi na poselską interpelację wiceminister rodziny Stanisław Szwed. Zatem pobierający świadczenie pielęgnacyjne i starający się o rentę po 1 stycznia, otrzymają świadczenie korzystniejsze. Rzecz w tym, że ci, którzy otrzymali rentę przed 1 stycznia 2022 r. mogą pobierać oba świadczenia.
Sprawdź również książkę: Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych - Nr 5/2022 >>
I renta, i świadczenie pielęgnacyjne
- Wynikająca z powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego zasada, którą Zakład Ubezpieczeń Społecznych stosuje, zgodnie z którą przyznanie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy pozostaje bez wpływu na prawo i wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego, dotyczy wyłącznie osób, które wnioski o ww. rentę złożyły przed dniem 1 stycznia 2022 r. – przyznaje wiceminister Szwed.
Równocześnie, jak wskazuje, ZUS nie gromadzi danych, ilu osobom wstrzymano wypłacanie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, które wnioskowały o nią po 1 stycznia 2022 r., a pobierają świadczenie pielęgnacyjne, które jest korzystniejsze od renty. Wiceminister nie odniósł się do pytania o działania interwencyjne resortu rodziny w tej sprawie.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
