Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował raport na temat sytuacji finansowej Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (FUS) w pierwszym kwartale 2023 r. Z podsumowania tego wynika, że największą pozycją przychodów Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w pierwszym kwartale 2023 r. były składki na ubezpieczenia społeczne, których kwota - według przypisu - wyniosła 74,3 mld zł i była o 16,3 proc. wyższa od osiągniętej w analogicznym okresie 2022 r. Wpływy ze składek wyniosły 72,3 mld zł i były o 19,4 proc. wyższe niż w pierwszym kwartale 2022 r.
– Sytuacja na rynku pracy przełożyła się na dobrą kondycję finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jednym z istotnych parametrów, który pozwala na obiektywną ocenę utrzymania zdolności funduszu do wypłaty świadczeń, jest wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych. W pierwszym kwartale 2023 r. osiągnął on rekordowy poziom 86,4 proc. – podkreśla prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS.
Czytaj również: ZUS: Sytuacja FUS stabilna, ale nadal będzie deficyt. Eksperci mówią o pętli zadłużenia
Sytuacja FUS
Jak podaje ZUS, w okresie styczeń–marzec 2023 r. fundusz otrzymał dotację z budżetu państwa w kwocie 8,7 mld zł, czyli o 0,5 mld zł mniejszą niż w tym samym okresie 2022 r. W ramach dotacji od 2019 r. wykazywane są również środki, które stanowią refundację składek przekazanych do OFE. W pierwszym kwartale 2023 r. kwota ta wyniosła 1,1 mld zł i wzrosła o 9 proc. w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku. Wpłaty z OFE, tj. środki przekazane do funduszu emerytalnego w związku z ukończeniem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, ukształtowały się na poziomie 1,8 mld zł i były niższe od przekazanych w analogicznym okresie 2022 r. o 7,4 proc.
Z publikacji wynika ponadto, że koszty Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w okresie styczeń-marzec 2023 r. wyniosły 84,1 mld zł i były o 10,5 mld zł większe niż w analogicznym okresie 2022 r. Największą ich pozycją były transfery na rzecz ludności w kwocie 81,8 mld zł, obejmujące świadczenia emerytalno-rentowe oraz pozostałe świadczenia. Wydatki na emerytury i renty finansowane z FUS wyniosły 73,6 mld zł i były o 14,5 proc. większe niż przed rokiem – to wynik rosnącej liczby świadczeń emerytalnych oraz ich waloryzacji.
Liczba osób objętych ubezpieczeniem emerytalno-rentowym na koniec marca 2023 r. wyniosła 16 268 tys. osób, tj. o 127 tys. osób więcej niż rok wcześniej. Najliczniejszą grupę ubezpieczonych stanowili pracownicy (71,5 proc.), a w dalszej kolejności osoby prowadzące działalność gospodarczą i osoby z nimi współpracujące (10,7 proc.) oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej (7,9 proc.).
Czytaj w LEX: Nabywanie prawa do emerytury a obowiązki płatników składek >
Wypłacane świadczenia
Według danych ZUS, przeciętna wypłata emerytury i renty w pierwszym kwartale 2023 r. wyniosła 3 028,78 zł i była wyższa o 13,5 proc. od wypłacanej w analogicznym okresie 2022 r. Najważniejszym czynnikiem wpływającym na wysokość świadczeń była ich waloryzacja – w marcu 2023 r. świadczenia zwaloryzowano wskaźnikiem wynoszącym 114,8 proc., przy czym nie mniej niż o 250 zł. Miesięczny skutek waloryzacji emerytur i rent wypłacanych z FUS wyniósł 3 445,7 mln zł.
W pierwszym kwartale 2023 r. wypłacono przeciętnie miesięcznie 7 862,3 tys. świadczeń emerytalno-rentowych, tj. o 53,5 tys. więcej niż w analogicznym okresie 2022 r.
Przeciętnie miesięcznie wypłacono:
- 6 132,8 tys. emerytur – o 101,9 tys. więcej niż w analogicznym okresie 2022 r.;
- 1 178,2 tys. rent rodzinnych, czyli o 10,2 tys. mniej niż w analogicznym okresie 2022 r.;
- 551,4 tys. rent z tytułu niezdolności do pracy, co oznacza spadek o 38,2 tys. w stosunku do pierwszego kwartału 2022 r.
Pozostałe świadczenia wypłacane z FUS w wyniosły 8,2 mld zł i były wyższe o 2,8 proc. w porównaniu do analogicznego okresu 2022 r.
Czytaj w LEX: Ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób mających ustalone prawo do emerytury lub renty >
Największy udział w wydatkach na pozostałe świadczenia miały wypłaty zasiłków chorobowych, których kwota w okresie styczeń-marzec br. wyniosła 4 035,9 mln zł i była wyższa o 3,5 proc. w stosunku do pierwszego kwartału poprzedniego roku. Przeciętna wysokość zasiłku wzrosła o 10,9 proc. r/r, natomiast liczba dni zasiłkowych zmniejszyła się o 6,7 proc. r/r.
Wydatki na zasiłki macierzyńskie wyniosły 2 296,6 mln zł i wzrosły o 1,5 proc. w stosunku do analogicznego okresu 2022 r. Przeciętna wysokość zasiłku macierzyńskiego wzrosła o 9,3 proc. r/r, natomiast liczba dni, w których pobierano zasiłki macierzyńskie, była niższa o 7,1 proc. r/r.
Wydatki na świadczenia rehabilitacyjne wyniosły 714,1 mln zł i były wyższe o 22,4 proc. od poniesionych w analogicznym okresie 2022 r. Było to spowodowane wzrostem przeciętnej wysokości świadczenia o 10,6 proc. r/r oraz wzrostem liczby wypłaconych świadczeń o 10,6 proc. r/r.
Wydatki na zasiłki opiekuńcze wyniosły 541 mln zł i były wyższe o 17,8 proc. od poniesionych w pierwszym kwartale 2022 r. Przeciętna dzienna wysokość zasiłku wzrosła o 14,2 proc. r/r, a liczba dni, w których były pobierane zasiłki opiekuńcze, wzrosła o 3,1 proc. r/r.
Kwota wydatków na zasiłki pogrzebowe wyniosła 424,5 mln zł i była niższa o 20,1 proc. w stosunku do pierwszego kwartału poprzedniego roku.
Część składki na ubezpieczenie emerytalne, która jest odprowadzana do Funduszu Rezerwy Demograficznej, wyniosła 836,3 mln zł. Na koniec pierwszego kwartału 2023 r. stan funduszu wyniósł 10,8 mld zł, przy czym środki pieniężne to 4,1 mld zł. Należy podkreślić, że fundusz nie posiadał żadnych zobowiązań z tytułu pożyczek z budżetu państwa, jak również z tytułu kredytów.
Sprawdź również książkę: Ubezpieczenia społeczne. Repetytorium >>
Cudzoziemcy
W ogólnej liczbie ubezpieczonych 6,6 proc. osób miało obywatelstwo inne niż polskie. Na koniec marca br. w ZUS było zarejestrowanych 1,073 mln obcokrajowców, co oznacza wzrost o 15,2 proc. w stosunku do stanu na koniec marca 2022 r. W liczbie tej 59,9 proc. osób było pracownikami, 3,3 proc. prowadziło działalność gospodarczą, a pozostali byli objęci innymi formami zatrudnienia.
Najliczniejszą grupą obcokrajowców od wielu lat są obywatele Ukrainy. Stanowią oni 69,1 proc. wszystkich obcokrajowców zarejestrowanych w ZUS oraz 4,6 proc. wszystkich ubezpieczonych.
Na koniec marca 2023 r. liczba osób z Ukrainy zarejestrowanych w ZUS wyniosła 742 tys., co oznacza wzrost o 11,3 proc. w stosunku do stanu na koniec marca ubiegłego roku. Kolejną dużą grupą obcokrajowców są obywatele Białorusi. Ich liczba od kilkunastu miesięcy znacznie wzrasta – na koniec marca br. w ZUS było zarejestrowanych 116 tys. osób z tego kraju, czyli o 48,2 proc. więcej niż rok wcześniej.
Sprawdź w LEX: Jakie limity obowiązują emeryta, który otworzył JDG, aby nie stracił prawa do emerytury lub nie była ograniczona jej wysokość? >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
