Anna M. (dane zmienione) zmarła w marcu, co zostało odnotowane w rejestrze zgonów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Pomimo tego, w kwietniu na rachunek bankowy wpłynęło świadczenie w łącznej kwocie ponad 3 tys. zł z tytułu emerytury, dodatku pielęgnacyjnego oraz dodatkowego rocznego świadczenia. Rachunek bankowy należał do Anny M. oraz jej syna, Marka M. (dane zmienione).

 

ZUS zażądał zwrotu świadczenia

Organ zorientował się, że popełnił błąd i zobowiązał syna zmarłej do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia. Marek M. wniósł odwołanie od wydanej w tej sprawie decyzji. W piśmie wskazał, że przekazane na konto środki przeznaczył na rozliczenie wydatków związanych z pochówkiem, opłatami, zapewnieniem opieki i pomocy za życia matki. Twierdził też, że matka zawsze mówiła, że emerytura, która wpływała na konto na początku miesiąca dotyczy świadczenia za miesiąc poprzedni. Tym samym był on przekonany, że pieniądze, które wpłynęły w kwietniu stanowią świadczenie za marzec. Marek M. podkreślił, że nie miał wiedzy i świadomości, że wypłata emerytury następuje z góry.

Czytaj także: Dla kogo emerytura po zmarłym – kiedy przysługuje i jakie są terminy >>>

Nienależne świadczenie trzeba zwrócić

Sprawą zajął się Sąd Okręgowy w Sieradzu, który wskazał, że zgodnie z art. 138 ust. 1 i 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej jako: ustawa), osoba która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu. Natomiast za nienależnie pobrane świadczenia uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania oraz świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Ponadto, w myśl art. 138 ust. 3 ustawy, za nienależnie pobrane świadczenia uważa się również świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu.

 

Polski system emerytalny. Prawne uwarunkowania trzech filarów

Antoni Kolek, Oskar Sobolewski

Sprawdź  

Syn nie zwróci pieniędzy 

Na gruncie niniejszej sprawy, sporne świadczenie bezspornie było nienależne. Niemniej nie można uznać, że jego wypłata nastąpiła w sposób, na który wpływ miała wina Marka M. Z jego niekwestionowanych wyjaśnień wynikało bowiem, że był on przekonany, że pieniądze stanowią emeryturę za marzec. Nie miał on wiedzy i świadomości, że wypłata świadczenia następuje z góry, ponieważ matka zawsze mówiła, że wpływająca emerytura dotyczy poprzedniego miesiąca. Ponadto sąd podkreślił, że organ rentowy posiadał wiedzę o śmierci uprawnionej, co wynikało z wydruku z rejestru zgonów w systemie ZUS. Mając powyższe na uwadze, SO zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że Marek M. nie jest zobowiązany do zwrotu świadczenia za kwiecień.

Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z 19 grudnia 2023 r., sygn. akt IV U 273/23, prawomocny 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.