W najbliższy piątek, 31 lipca, upływa ustawowy termin (przesunięty w dobie koronawirusa z 15 czerwca na koniec lipca – przyp. red.) przedstawienia przez Radę Ministrów Radzie Dialogu Społecznego wskaźników makroekonomicznych, które staną się podstawą do rozmów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2021 roku.
Według naszych nieoficjalnych informacji, w 2021 roku płaca minimalna wzrośnie prawdopodobnie o 100 zł do poziomu 2700 zł. Opiera się to na założeniu, że inflacja w roku przyszłym wyniesie 2,5 proc. a prognozowany wzrost PKB sięgnie 2 proc.
W miniony piątek Piotr Duda, szef „S”, publicznie zapowiedział, że płaca minimalna w przyszłym roku powinna wynosić co najmniej 2800 zł. Zapewnił przy tym, że związek ma świadomość skomplikowanej sytuacji na rynku pracy, jednak – jak podkreślił Duda - płaca minimalna odgrywa istotną rolę w stymulowaniu gospodarki w walce z kryzysem.
Czytaj również: Płaca minimalna może wzrosnąć w przyszłym roku tylko o 100 zł>>
Wzrost płacy minimalnej czy ochrona zatrudnienia?
Taki dylemat, zdaniem dr hab. Jacka Męciny, prof. UW, doradcy zarządu Konfederacji Lewiatan, członka Rady Dialogu Społecznego i przewodniczącego jej zespołu problemowego ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych, rysuje się w perspektywie rozmów o płacy minimalnej w 2021 roku. - Najgorsze jednak wciąż przed nami, spowolnienie w IV kwartale 2020 r. i I kwartale 2021 będzie faktem nawet bez uderzenia drugiej fali pandemii COVID -19, choć wielu ekspertów wieszczy takie zagrożenie. Dlatego przystępując do negocjacji wskaźników wzrostu minimalnego wynagrodzenia i płac w sferze budżetowej musimy myśleć o rynku pracy i ochronie miejsc pracy - podkreśla.
Zobacz procedurę w LEX: Sposób ustalania minimalnego wynagrodzenia (w kontekście wyłączenia dodatku za pracę w porze nocnej) ?
Trzeba twardo stąpać po ziemi
Zdaniem Konfederacji Lewiatan, w 2021 roku w sprawie wysokości płacy minimalnej trzeba zachować realizm i twardo stąpać po ziemi. - Przedsiębiorcy mają nadzieję, że nie będą się już pojawiać mało realistyczne pomysły polityków na skokowe wzrosty płacy minimalnej, a negocjacje jej dotyczące zostaną, jak stanowi ustawa, pozostawione wyłącznym kompetencjom partnerów w Radzie Dialogu Społecznego. Jeśli chcemy uniknąć kłopotów na rynku pracy w kolejnym roku, w ryzach trzymać musimy wszelkie inicjatywy związane ze wzrostem kosztów pracy. Priorytetem będzie bowiem ratowanie miejsc pracy i firm, mocno dotkniętych skutkami pandemii i coraz bardziej realistycznej wizji dużego spowolnienia gospodarczego. Rozmowy na ten temat odbywać się będą w Zespole ds. budżetu, wynagrodzeń i świadczeń socjalnych RDS, w którym prowadzone są negocjacje – mówi prof. Jacek Męcina.
Sprawdź w LEX: Kiedy należy wyrównać wynagrodzenie do wysokości płacy minimalnej? >
Przypomina, że płaca minimalna w 2020 r. wynosi 2600 zł, a stawka godzinowa - 17 zł brutto. - Oznacza to, że płaca minimalna w relacji do przeciętnej pensji zbliża się do poziomu 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale go jeszcze nie osiąga. Ta referencyjna relacja 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia powinna być ściśle przestrzegana i choć perspektywa roku 2021 jest wyjątkowa, ważne jest potwierdzenie znaczenia tej relacji przed rozpoczęciem rozmów pomiędzy związkami zawodowymi i pracodawcami – zaznacza ekspert Konfederacji Lewiatan.
Sprawdź również książkę: Prawo pracownika do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych >>
Apel o odpowiedzialność partnerów społecznych
Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę, jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego, a Rada Ministrów, w terminie do 15 czerwca każdego roku, przedstawia Radzie Dialogu Społecznego proponowaną wysokość płacy minimalnej oraz wskaźniki makroekonomiczne. W tym roku zgodnie z ustawą COVID- 19 nastąpiła zmiana ustawowych terminów i propozycje rządu partnerzy otrzymają do 31 lipca br. mając tylko 10 dni na ustalenie 3 podstawowych wskaźników tj. płacy minimalnej, wskaźnika wzrostu wynagrodzeń dla sfery budżetowej i wskaźnika waloryzacji emerytur i rent.
- Te rozmowy, nie tylko ze względu na krótsze terminy, będą trudne, bo przecież mamy świadomość kłopotów gospodarczych, nasilenia się negatywnych zjawisk społecznych i bardzo złej kondycji budżetu, a to wszystko w warunkach wciąż nie znanego zagrożenia pandemią. Dlatego Lewiatan apeluje o rozwagę i odpowiedzialność partnerów społecznych i przywrócenie rangi negocjacjom w RDS. Nikt lepiej niż pracodawcy i reprezentanci pracowników nie jest w stanie ocenić sytuacji, dlatego politycy tym razem powinni wsłuchać się głosy płynące z Rady Dialogu Społecznego i cofnąć do drugiego rzędu – uważa prof. Męcina.
Sprawdź w LEX: Jak należy liczyć minimalne wynagrodzenie, jeżeli pracownik chorował przez część miesiąca? >
Przypomina, że ustawa gwarantuje weryfikację wysokości płacy minimalnej o inflację, a dodatkowo, jeżeli inflacja w roku poprzednim była wyższa od zakładanej - o wskaźnik weryfikujący. Dodatkowo, jeżeli w roku, w którym odbywają się negocjacje, wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie niższa od połowy wysokości przeciętnego wynagrodzenia, stopień wzrostu minimalnego wynagrodzenia zwiększa się dodatkowo o 2/3 wskaźnika prognozowanego realnego przyrostu produktu krajowego brutto. Natomiast wysokość minimalnej stawki godzinowej jest corocznie waloryzowana o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym odbywają się negocjacje.
Czytaj również: Szef „S”: Płaca minimalna w 2021 roku powinna wynosić co najmniej 2800 zł>>
Ochrona miejsc pracy przede wszystkim
Jak mówi ekspert Konfederacji Lewiatan, choć nieznane są jeszcze wskaźniki, które rząd przedstawi zapewne na koniec lipca br., w opinii przedsiębiorców trudno będzie zaakceptować jakikolwiek wzrost płacy minimalnej, mimo że inflacja na pewno, mimo prognozowanego spadku w II połowie roku, będzie wysoka. - W perspektywie 2021 roku kluczowa będzie ochrona miejsc pracy i ograniczanie redukcji zatrudnienia, które niestety w opinii pracodawców będzie nie do uniknięcia. Stąd powszechna zgoda na podniesienie zasiłku dla bezrobotnych i postulat utrzymania instrumentów ochrony miejsc pracy z Funduszu Pracy i Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych zaproponowane w Tarczy 4 – zaznacza prof. Jacek Męcina.
Czytaj w LEX: Tarcza antykryzysowa 4.0 - rozwiązania dla pracodawców i pracowników >
W 2021 r. płaca minimalna powinna wynosić tyle, ile w br.
Pracodawcy z Konfederacji Lewiatan postulują utrzymanie wysokości płacy minimalnej w 2021 roku na poziomie roku 2020 tj. kwoty 2 600 zł, a zatem także utrzymanie stawki godzinowej na niezmienionym poziomie 17 zł brutto. Ale oczywiście będziemy rozmawiać z partnerami związkowymi i rządem. Kwestią negocjacji jest ewentualna weryfikacja wysokości płacy minimalnej, ale tylko o wskaźnik inflacji oraz 2/3 przewidywanego wzrostu PKB. Zakładając przewidywany wskaźnik inflacji na poziomie 2,5 proc. oraz wzrost PKB na poziomie ok. 2 proc. ustawowy mechanizm zagwarantowałby wzrost płacy minimalnej odpowiednio o 65 zł oraz 33 zł czyli łącznie o 98 zł tj. do wysokości 2698 zł. I to jest umowna granica kompromisu w opinii pracodawców.
Sprawdź w LEX: Czy pracownikowi należy uzupełnić wynagrodzenie brutto do wysokości minimalnego, jeśli przebywał na zwolnieniu lekarskim? >
Aby zrealizować cel utrzymania wysokości minimalnego wynagrodzenia z 2020 roku (2600 zł), konieczna będzie ustawowa interwencja, zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 2002 roku o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, ustawa gwarantuje wzrost płacy minimalnej na kolejny rok w stopniu nie niższym niż prognozowany na dany rok wskaźnik cen. Uzasadnieniem dla zawarcia porozumienia partnerów społecznych w tej sprawie jest zagrożenie kryzysem na rynku pracy i przeciwdziałanie negatywnym skutkom pandemii. Apelując o takie porozumienie do strony związkowej, konieczne będzie zagwarantowanie w przyszłym roku, przy założeniu poprawy sytuacji gospodarczej i na rynku pracy, rozpoczęcia negocjacji od poziomu płacy minimalnej odpowiadającej relacji 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Alternatywą jest tylko ustawowy wzrost wynagrodzenia minimalnego, zgodny ze wskaźnikami i wtedy minimalne wynagrodzenie w 2021 roku wynosiłoby nie więcej niż 2700 zł, a minimalna stawka godzinowa - 18 zł.
Zobacz procedurę w LEX: Minimalna stawka godzinowa - zakres stosowania przepisów (rodzaje umów, zakres przedmiotowy i podmiotowy) >
Taka propozycja, zdaniem Konfederacji Lewiatan, jest uczciwym postawieniem sprawy. - Dziś musimy myśleć o ochronie miejsc pracy i rynku pracy, dlatego decydujemy się na utrzymanie w ryzach w kolejnym roku wysokości minimalnego wynagrodzenia i stawki godzinnej, ale jutro, gdy zagrożenie kryzysem zostanie zażegnane, związkowcy i pracodawcy, przystępując do rozmów o płacy minimalnej na kolejne lata, poziom minimalnego wynagrodzenia powinni ustalać wychodząc od zagwarantowania 50 proc. relacji do przeciętnego wynagrodzenia, następnie utrzymania automatycznej waloryzacji o wskaźnik inflacji i negocjacji docelowej wysokości płacy minimalnej w oparciu o 2/3 prognozowanego wskaźnika wzrostu PKB – mówi prof. Męcina. I dodaje: - Ta propozycja powinna zostać poddana konsultacjom partnerów społecznych, do których teraz i w przyszłości muszą zostać przypisane wyłączne kompetencje w zakresie negocjacji wzrostu płacy minimalnej i minimalnej stawki godzinowej.
Zobacz procedurę w LEX: Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów dotyczących minimalnej stawki wynagrodzenia oraz uprawnienia PIP >
Co do wskaźnika wzrostu wynagrodzeń w sferze budżetowej Konfederacja Lewiatan uważa, że punktem wyjścia, przy założeniu zamrożenia płac powinna być planowana inflacja, czyli wzrost o przewidywany wskaźnik – przewidywane 2,5 proc., przy czym wskaźnik wzrostu wynagrodzeń w sektorze ochrony zdrowia z uwagi na wyzwania związane z COVID – 19 powinien być wyższy. Wyższy wskaźnik wzrostu warto też rozważyć dla inspekcji sanitarnej, nauczycieli i pracowników nauki. Taki wstępny pakiet negocjacyjny w sferze płac warto zaproponować, licząc, że strona związkowa rozumiejąc powagę sytuacji będzie skłonna do zawarcia kompromisu w ramach zarysowanego stanowiska negocjacyjnego proponowanego przez pracodawców.
Czytaj w LEX: Nowe uprawnienia pracodawców w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.