Taką odpowiedź przekazała do Sejmu Marlena Maląg, minister rodziny i polityki społecznej. To odpowiedź na interpelację poseł Gabrieli Lenartowicz w sprawie w sprawie umożliwienia uchodźcom z Ukrainy podejmowania pracy zgodnie z ich kwalifikacjami zawodowymi (nr 33453).
Czytaj również: Specustawa nie pozwala Ukraińcom na legalną pracę zdalną dla firm spoza Polski>>
Praca bez zezwolenia dla mających legalny pobyt czasowy
Odpowiadając na pytanie dotyczące usunięcia bariery dostępu do większości zawodów i podejmowania pracy na podobnych zasadach jak obywatele polscy, minister Maląg zauważa, że zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 583, 682, 683, 684, 830 i 930), obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest lub był uznawany za legalny udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy.
- Obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, może podejmować pracę w Rzeczypospolitej Polskiej bez zezwolenia na pracę – podkreśla szefowa resortu rodziny i polityki społecznej. I wyjaśnia: - W przypadku, gdy dany zawód, w którym pracę chce podjąć obywatel Ukrainy nie jest w Polsce zawodem regulowanym, decyzję o uznaniu zagranicznych kwalifikacji podejmuje bezpośrednio pracodawca. Ma on prawo – ale nie musi – wymagać potwierdzenia równoważności zagranicznego dokumentu z jego polskim odpowiednikiem lub przedłożenia informacji o poziomie wykształcenia uzyskanego za granicą.
W przypadku natomiast ubiegania się o pracę w zawodach regulowanych, obywatela Ukrainy obowiązują – co do zasady – takie same wymogi jak obywatela Polski. Jeżeli osoba, która uzyskała kwalifikacje do wykonywania zawodu w Ukrainie, chce w Polsce podjąć pracę w tym zawodzie, musi ubiegać o uzyskanie uprawnień zawodowych, zgodnie z przepisami określającymi zasady wykonywania tego zawodu w Polsce.
Jednocześnie minister Maląg przypomina, że na podstawie art. 26 ust. 2 ustawy o działach administracji rządowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1893), minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego i nauki koordynuje uznawanie kwalifikacji w zawodach regulowanych i działalnościach regulowanych oraz podejmuje działania mające na celu udostępnianie informacji o uznawaniu tych kwalifikacji. Zgodnie z art. 4a ww. ustawy, uznawanie kwalifikacji w zawodach regulowanych oraz uznawanie kwalifikacji do podejmowania lub wykonywania działalności regulowanych oznacza uznawanie tych kwalifikacji w znaczeniu przewidzianym w Unii Europejskiej.
Uznawanie kwalifikacji
Minister edukacji i nauki koordynuje więc system uznawania kwalifikacji w zawodach regulowanych i działalnościach regulowanych na podstawie przepisów dyrektywy 2005/36/WE, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych (Dz. Urz. UE L 255 z 30.09.2005, str. 22, z późn. zm.), wdrożonej do polskiego prawodawstwa ustawą z dnia 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE (Dz. U. z 2021 r. poz. 1646.). - Wymienione akty prawne dotyczą zasad uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE, EOG i Konfederacji Szwajcarskiej. Natomiast w przypadku kwalifikacji uzyskanych poza UE, EOG i Konfederacją Szwajcarską, uznanie kwalifikacji na terytorium RP następuje zgodnie z przepisami krajowymi. Oznacza to, że nie ma jednolitego systemu umożliwiającego uznanie kwalifikacji nabytych w Ukrainie i innych krajach trzecich, analogicznego do systemu uznawania kwalifikacji nabytych w państwach członkowskich UE, EOG i Konfederacji Szwajcarskiej – wyjaśnia Marlena Maląg.
Jak dalej tłumaczy, świadectwa, dyplomy, stopnie naukowe i tytuły naukowe uzyskane na terenie Ukrainy do dnia 20 czerwca 2006 r. są uznawane za równoważne z odpowiednimi polskimi świadectwami, dyplomami, stopniami i tytułami na podstawie Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Ukrainy z 1992 r. oraz Konwencji Praskiej z 1972 r. Dyplomy wydane po tej dacie podlegają nostryfikacji. Postępowania nostryfikacyjne prowadzą odpowiednio uczelnie (dyplomy uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego) albo kuratorzy oświaty (świadectwa i dyplomy uzyskane w systemie oświaty). Przepisy regulujące dostęp do poszczególnych zawodów mogą również określać zasady uznawania kwalifikacji nabytych poza UE, jak np. Lekarski Egzamin Weryfikacyjny, Lekarsko-Dentystyczny Egzamin Weryfikacyjny, Farmaceutyczny Egzamin Weryfikacyjny.
Decyzja o ułatwieniu dostępu do zawodu regulowanego osób, które kwalifikacje uzyskały w państwach spoza UE, należy przede wszystkim do ministra kierującego odpowiednim działem administracji rządowej właściwego w sprawach podejmowania lub wykonywania zawodu należącego do tego działu.
Nie wszędzie będą dodatkowe ułatwienia
Jak poinformowało MRiPS, 11 marca 2022 r. minister ds. pracy wystosował pismo do wszystkich resortów z prośbą o rozważenie wprowadzenia wszelkich możliwych ułatwień dla obywateli Ukrainy w uznawaniu kwalifikacji, nabywanych w ramach systemu oświaty i szkolnictwa wyższego oraz w ramach zawodów i działalności regulowanych pozostających w kompetencjach różnych resortów, a także możliwych ułatwień w uzyskiwaniu tych kwalifikacji i dokumentów potwierdzających ich posiadanie przez obywateli ukraińskich w Polsce. - Część z resortów nie planuje wprowadzać dodatkowych ułatwień w dostępie do zawodów regulowanych będących w ich kompetencjach. Wynika to z konieczności zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa i jakości usług świadczonych przez osoby wykonujące zawody/działalność regulowaną. Tam, gdzie było to możliwe, zaproponowano i ewentualnie już wdrożono szereg ułatwień – przekazała Maląg. I wskazała m.in. na art. 23a ww. ustawy, którym wprowadzono przepisy mające umożliwić zatrudnianie obywateli Ukrainy w strukturach administracji samorządowej oraz w strukturach administracji rządowej, bez konieczności posiadania znajomości języka polskiego potwierdzonej określonym dokumentem. - W ramach struktur administracji samorządowej obywatele Ukrainy mogą być zatrudniani na stanowiskach pomocniczych i obsługowych. Z kolei, w strukturach administracji rządowej, obywatele Ukrainy mogą być zatrudniani – zarówno w ramach korpusu służby cywilnej jak i poza korpusem służby cywilnej – na stanowiskach pracy, na którym wykonywana praca nie polega na bezpośrednim lub pośrednim udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę generalnych interesów państwa – czytamy.
Z kolei Ministerstwo Zdrowia wprowadziło uproszczony dostęp do wybranych zawodów medycznych (lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej oraz ratownika medycznego), a w zawodzie kontrolera ruchu lotniczego procedowany jest projekt rozporządzenia ministra infrastruktury zmieniającego rozporządzenie w sprawie licencji i świadectw kwalifikacji personelu służb ruchu lotniczego umożliwiający zatrudnienie na stanowiskach praktykanta-kontrolera ruchu lotniczego oraz kontrolera ruchu lotniczego cudzoziemców niewładających językiem polskim, wykonujących czynności lotnicze polegające wyłącznie na zapewnianiu służby kontroli ruchu lotniczego w zakresie kontroli obszaru. Także minister edukacji i nauki podjął szereg działań zmierzających do ułatwienia obywatelom Ukrainy dostępu do zawodów pozostających w jego gestii.
Sprawdź również książkę: Obowiązek wykonywania pracy przez pracownika >>
Bariery głównie informacyjne
Zdaniem Marleny Maląg, bariery w podejmowaniu zatrudnienia zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami związane są głównie z barierą informacyjną (np. brak wiedzy o ukraińskich dyplomach i uczelniach wśród pracodawców, brak wiedzy o polskim rynku pracy i jego wymaganiach wśród obywateli Ukrainy), w przypadku zawodów regulowanych – koniecznością nostryfikacji dyplomu i/lub nabycia odpowiednich uprawnień oraz barierą językową (brak wystarczającej znajomości języka polskiego).
- Istnieją lub są wprowadzane procedury i narzędzia ułatwiające obywatelom Ukrainy podejmowanie pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami, integrację na rynku pracy i wsparcie w zakresie aktywizacji zawodowej – zapewnia MRiPS.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
