Zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych mają obowiązek prowadzić zakłady pracy chronionej (dalej: zpchr). Powstaje on, m.in. ze środków pochodzących ze zwolnień zpchr z niektórych opłat i podatków, z części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych czy z wpływów z zapisów i darowizn. Pracodawca ma pewne obowiązki związane z prowadzeniem funduszu rehabilitacji, np. musi co najmniej 15 proc. jego środków przeznaczyć na indywidualne programy rehabilitacji pracowników z niepełnosprawnościami, a 10 proc. na pomoc indywidualną dla obecnych, a nawet byłych pracowników.
Czytaj również: Osoba z niepełnosprawnością może liczyć na dotacje na założenie firmy>>
Kontrola ZFRON
Od 2019 roku kontrolą właściwego gospodarowania środkami ZFRON zajmuje się dyrektor izby administracji skarbowej - zgodnie z ustawą o KAS. Po audycie KAS powstaje sprawozdanie, które otrzymuje także PFRON. Gdy stwierdzi on nieprawidłowości w wydatkowaniu środków z funduszu rehabilitacji, może wszcząć postępowanie podatkowe wobec pracodawcy. Jeśli podejrzenia zostaną potwierdzone, przedsiębiorca musi zwrócić na ZFRON 100 proc. błędnie wydatkowanej kwoty oraz 30 proc. równowartości tej kwoty wpłacić na PFRON – zgodnie z art. 33 ust. 4a ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dotąd PFRON tak interpretował art. 165b ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, że mógł wszczynać postępowania podatkowe, gdy minęło już pół roku od doręczenia sprawozdania KAS z audytu u pracodawcy.
– Art. 165b par. 1 ordynacji podatkowej mówi o przedawnieniu prawa do wszczęcia postępowania. Mówiąc w skrócie, jeśli organ dostanie jakikolwiek sygnał o ujawnieniu jakichś nieprawidłowości, to we wszystkich postępowaniach ma sześć miesięcy na wszczęcie postępowania. Jeśli organ po tym czasie wyda postanowienia o wszczęciu postępowania, powinno ono być umorzone. To wiąże się z ochroną przedsiębiorców, żeby w nieskończoność nie trzymać ich w niepewności, co do podjęcia postępowania. Gdy w 2019 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, pojawiła się wątpliwość, czy w stosunku do niej stosujemy prawo do przedawnienia. PFRON uznał, że nie, i tak postępował – wyjaśnia Mateusz Brząkowski, radca prawny prowadzący własną kancelarię.
Cena promocyjna: 56.99 zł
|Cena regularna: 76 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 56.99 zł
Stanowiska POPON i BON zbieżne
Polska Organizacja Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON) stoi na stanowisku, że art. 165b par. 1 powinien być stosowany w postępowaniach PFRON, a więc powinien on mieć pół roku na wszczęcie postępowania podatkowego. - Kontrola podatkowa, do której zalicza się także audyt KAS, kończy się w dniu doręczenia kontrolowanemu protokołu (w tym wypadku sprawozdania z audytu). Datą rozpoczęcia pokontrolnego postępowania podatkowego (które organ podatkowy podejmuje z urzędu) jest dzień doręczenia podatnikowi postanowienia o jego wszczęciu. Termin podjęcia pokontrolnego postępowania podatkowego zaczyna więc biec w dniu doręczenia podatnikowi protokołu kontroli (sprawozdania z audytu), a kończy w dniu doręczenia mu postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego. Upływ wspomnianego terminu 6 miesięcy skutkuje zasadniczo przedawnieniem prawa do wszczęcia postępowania podatkowego – argumentuje Jan Zając, prezes POPON w pismach do prezesa PFRON. Takie samo stanowisko zajął pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych w piśmie z 11 lipca 2024 roku. Potwierdza w nim konieczność stosowania do postępowań w sprawie wydatkowania środków ZFRON przepisu art. 165b ordynacji podatkowej, także w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z audytem środków ZFRON.
Kluczowe są także ostatnie wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego. W wyrokach z 30 stycznia 2025 r. (sygn. akt III FSK 727/23 oraz III FSK 1111/23), ogłoszonych 12 lutego 2025 r., NSA orzekł, że art. 165b par. 1 ordynacji podatkowej ma odpowiednie zastosowanie do postępowania w sprawie określenia wysokości wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w związku z gospodarowaniem środkami zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Czytaj również: Prezes PFRON nie może wszczynać postępowań po pół roku od audytu KAS>>
PFRON umorzy prowadzone postępowania podatkowe
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych odpowiedział na interwencję POPON przygotowaną we współpracy z mec. Mateuszem Brząkowskim potwierdzając, że uznaje orzecznictwo i interpretację biura pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych. PFRON poinformował, że aktualnie będzie umarzał postępowania podatkowe wobec pracodawców prowadzących ZFRON, jeśli postanowienie o ich wszczęciu zostało odebrane po upływie 6 miesięcy, na podstawie art. 165b ordynacji podatkowej – informuje mec. Brząkowski. I dodaje, że POPON wysłał kolejne pismo z prośbą o podanie terminu, od kiedy PFRON będzie umarzał sprawy i jakie postępowania to obejmie.
- PFRON zdaje sobie sprawę z konieczności zapewnienia niezbędnej szybkości działania w toku kolejnego etapu procedowania następującego po kontroli, tj. podjęcia w ustawowym terminie postępowania podatkowego. Nie można bowiem bagatelizować wagi istotnego zagadnienia, jakim jest ochrona środków publicznych, w tym ograniczenie możliwości ich wyłudzeń – pisze w piśmie do POPON Barbara Engel, p.o. zastępcy prezesa Zarządu PFRON. Informuje, że wszczynając na bieżąco postępowania, PFRON będzie stosował wykładnie zgodnie ze stanowiskiem biura pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON).
- Natomiast w sprawach wszczętych, które nie zostały zakończone przed dniem pozyskania stanowiska BON w przedmiotowym zakresie, postępowania zostaną umorzone z uwagi na upływ terminu przedawnienia określony w art. 165b par. 1 ustawy Ordynacja podatkowa – dodaje Barbara Engel. Zaznacza, że umorzenia będą dotyczyły spraw prowadzonych przed organem I instancji, jak i II instancji.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
