Strona domagała się przyznania jej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z opieką nad matką. Wójt Gminy nie uwzględnił złożonego wniosku. Organ wskazał, że świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, o ile niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 lub 25 roku życia. W ocenie organu, skoro nie da się ustalić tego, od kiedy istnieje stan niepełnosprawności matki skarżącej, to nie można przyznać wnioskodawczyni prawa do świadczenia.
Okresowo świadczona opieka
Skarżąca wniosła odwołanie. Powołała się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2014 r. wydany w sprawie K 38/13 (LEX nr 1523271). Wskazała jednocześnie, że jej matka wymaga stałej opieki. Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało materiał dowodowy sprawy za niekompletny i postanowiło, że postępowanie dowodowe powinno zostać uzupełnione. Następnie SKO utrzymało decyzję w mocy. Organ odwoławczy podał, że odmowa przyznania świadczenia z przyczyn wskazanych w zaskarżonej decyzji była niesłuszna. Wniosek o świadczenie pielęgnacyjne nie mógł jednak zostać uwzględniony z innego powodu – wskazało SKO. Kluczowe było to, że skarżąca nie zajmuje się matką każdego dnia. Organ wskazał, że wnioskodawczyni przyjeżdża do matki co drugi dzień. Matka skarżącej mieszka zaś z synem i jego rodziną. Nie można uznać, że opieka jest sprawowana w sposób długotrwały i ciągły. Zdaniem SKO, skoro skarżąca opiekuje się matką okresowo, to ma możliwość podejmowania pracy (choćby tylko w ograniczonym wymiarze).
Sprawdź również książkę: Społeczny charakter świadczeń w polskim prawie pracy >>
Spór o charakter opieki
Skarżąca uznała decyzję za niezasadną i wniosła skargę do WSA w Olsztynie. Podniosła, że nie ma ona możliwości podjęcia żadnej pracy. Wskazała, że opiekuje się matką w zasadzie codziennie, choć czasem się zdarzy, że przyjedzie do matki co drugi dzień. Skarżąca zaznaczyła, że jej brat i bratowa nie mogą tej opieki świadczyć. Autorka skargi dodała, że jej matka ma obecnie 85 lat i choruje przewlekle.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie oddalił wniesioną skargę. - Słusznie SKO zakwestionowało stanowisko Wójta Gminy zawarte w decyzji - wskazał WSA. Sąd administracyjny podzielił jednocześnie stanowisko SKO o przyczynach odmowy przyznania skarżącej świadczenia.
Jak podkreślił WSA w Olsztynie, świadczenie pielęgnacyjne może być przyznane, jeśli osoba, która świadczy opiekę, nie może zarobkować. Z przepisu art. 17 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. 2020.111) w szczególności wynika, że uprawnienie to jest zależne od tego, czy wnioskodawca nie podejmuje lub rezygnuje z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Świadczenie to jest adresowane do tych opiekunów, które z uwagi na zakres sprawowanej opieki muszą zrezygnować z pracy zarobkowej. Przyznawane świadczenie stanowić ma rekompensatę za utracony zarobek w związku z rezygnacją z pracy – wskazał sąd. Państwo w ten sposób wynagradza opiekunów, którzy nie mogą wykonywać pracy zarobkowej. Nie budzi wątpliwości, że tylko opieka świadczona stale i osobiście wyklucza możliwość podjęcia zarobkowania. Z ustaleń wynika, że skarżąca zajmuje się gotowaniem, sprzątaniem, płaceniem rachunków i jeździ na zakupy. Nie zajmuje się jednak matką każdego dnia. Wnioskodawczyni może zatem podjąć pracę w ograniczonym zakresie. Należało więc uznać zaskarżoną decyzję za trafną – podsumował sąd.
Wyrok WSA w Olsztynie z 30 czerwca 2020 r., sygn. akt II SA/Ol 211/20, LEX nr 3033857.
