1 stycznia 2026 r. u pracodawców będących jednostkami finansów publicznych (u pozostałych pracodawców - od 1 maja 2026 r.) zaczynają obowiązywać przepisy art. 302[1] Kodeksu pracy (dalej: k.p.), zgodnie z którymi do okresów zatrudnienia wliczane będą okresy wymienione w tym artykule, m.in.:
- okresy prowadzenia przez osobę fizyczną pozarolniczej działalności oraz okresy pozostawania osobą współpracującą z osobą fizyczną prowadzącą działalność pozarolniczą za które zostały opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe lub wypadkowe,
- okresy wykonywania usług na podstawie umów zlecenia i umów o świadczenie usług, do których stosujemy przepisy o zleceniu.
Okresy te wpływają na wymiar urlopu wypoczynkowego.
Czytaj również: Jak zaplanować pracę na grudzień?>>
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Pracownicy mają prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze:
- 20 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat,
- 26 dni – jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat.
Po osiągnięciu stażu wynoszącego co najmniej 10 lat pracownik nabywa prawo do wyższego wymiaru urlopu. W zależności od momentu, w którym to następuje, może mu przysługiwać urlop uzupełniający lub od razu pełny, wyższy wymiar urlopu.
Ustalając staż „urlopowy”, wliczamy zarówno okresy zatrudnienia, jak i inne okresy zaliczalne do ogólnego stażu pracy oraz okresy nauki (na zasadach wskazanych w przepisach Kodeksu pracy).
Staż urlopowy, wynikający z pobierania nauki, uzależniony jest od zdobytego poziomu wykształcenia (wliczamy tylko ukończone przez pracownika szkoły). Z tytułu ukończenia:
- zasadniczej lub równorzędnej szkoły zawodowej – wliczamy czas trwania nauki wynikający z programu nauczania, jednak nie więcej niż 3 lata,
- średniej szkoły zawodowej dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych - 5 lat,
- średniej szkoły zawodowej - przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat,
- średniej szkoły ogólnokształcącej - 4 lata,
- szkoły policealnej - 6 lat,
- szkoły wyższej - 8 lat (obejmuje to także studia licencjackie.
Ważne! Wliczone do stażu pracy nowe okresy będą neutralne odnośnie kwestii urlopowych w stosunku do osoby, która posiada już prawo do 26 dni urlopu.
![[E-book] Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II](/gfx/prawopl/_thumbs/produkty_foto/82945/978-83-8390-722-2_,mXqL62OeqFTLkrXdmIyYmw.jpg)
Cena promocyjna: 90.9 zł
|Cena regularna: 303 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 90.9 zł
Nowe okresy wliczane do stażu pracy a zmiany wymiaru urlopu
Dla części pracowników „młodszych stażem” wliczenie dodatkowych okresów do okresu zatrudnienia skutkować będzie nabyciem prawa do wyższego urlopu.
Przykład: Pracownik został zatrudniony w połowie października 2025 r. w jednostce samorządowej, to jego pierwsza praca na podstawie stosunku pracy. Osoba ta ukończyła studia we wrześniu 2025 r.
Pracownik ma w chwili zatrudnienia 8 letni staż urlopowy z tytułu ukończenia studiów, a zatem prawo do 26 dni urlopu nabędzie dopiero w chwili upływu dwóch lat zatrudnienia.
W styczniu 2026 r. pracownik ten dostarcza zaświadczenie z ZUS potwierdzające łącznie 2 lata realizacji umów zlecenia w okresie nauki w liceum ogólnokształcącym. Okres ten zostanie wliczony do stażu pracy i podniesie wymiar urlopu w 2026 r. do 26 dni (2 lata zleceń + 8 lat z tytułu ukończenia studiów + ponad 2,5 miesiąca pracy na podstawie umowy o pracę).
Należy jednak pamiętać o zasadzie wynikającej z art. 155 par. 2 k.p. - jeżeli pracownik pobierał naukę w czasie zatrudnienia, do okresu pracy, od którego zależy wymiar urlopu, wlicza się bądź okres zatrudnienia, w którym była pobierana nauka, bądź okres nauki, zależnie od tego, co jest korzystniejsze dla pracownika. Stosować ją będziemy także do okresów zaliczanych do stażu pracy na podstawie art. 302(1) k.p. Gdyby zatem w powyższym przykładzie 2 lata zleceń przypadało na okres studiów to nie zmieniłyby nic w stażu urlopowym pracownika.
W praktyce będą występować bardziej skomplikowane sytuacje.
Przykład: Z początkiem lipca 2025 r. w jednostce finansów publicznych zatrudniona została pani, która w czerwcu ukończyła 5 letnie jednolite studia magisterskie, wcześniej skończyła średnią szkołę ogólnokształcącą. Osoba ta pracuje nadal (zatrudnienie w sposób ciągły). Przed rozpoczęciem studiów, a po zakończeniu liceum prowadziła przez rok działalność gospodarczą, którą kontynuowała przez całą naukę na studiach i zakończyła przed podjęciem pracy.
Jej staż urlopowy ustalamy według najkorzystniejszego zaliczania poszczególnych okresów. Przed wejściem w życie art. 302(1) k.p. przyjmiemy 8 lat w związku z ukończeniem studiów oraz staż ze stosunków pracy trwających od 1 lipca 2025 r. Na koniec 2025 r. ma zatem staż urlopowy wynoszący 8,5 roku. Nie zliczamy bowiem obecnie okresu prowadzenia działalności gospodarczej.
Po wejściu w życie art 302(1) k.p. i udokumentowaniu przez pracownicę (zaświadczenie z ZUS) okresu prowadzenia działalności gospodarczej należy przeanalizować to, które okresu powinny zostać zaliczone do stażu pracy tak, by było to dla pracownicy najbardziej korzystne.
Jeżeli zaliczenie nauki pozostawimy tak, jak dotychczas (staż w związku z ukończeniem studiów) to doliczymy do poprzednio ustalonego stażu rok w związku z działalnością gospodarczą pomiędzy liceum a studiami i staż wyniesie 9,5 roku (konkretnie w styczniu 2026 r. będzie to już nieco ponad 9,5 roku).
Bardziej korzystne będzie jednak zaliczenie nauki w szkole średniej (4 lata) i całego okresu prowadzenia działalności (6 lat), gdyż będzie to oznaczało, że wraz z nieco ponad półrocznym stażem z obecnego zatrudnienia pracownica będzie miała ponad 10,5 roku stażu urlopowego. Nie można będzie więc pozostawić zaliczania do stażu urlopowego okresu studiów.
Wyższy wymiar urlopu i prawo do urlopu uzupełniającego ustalone będzie wówczas, gdy wyższy staż urlopowy pracownik osiągnie w okresie zatrudnienia oraz nie wcześniej niż w dniu objęcia pracodawcy nowymi przepisami.
Sprawdź również książkę: [E-book] Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II >>
Brak rozliczenia za okres przed 2026 r.
Odnośnie zagadnienia podwyższenia wymiaru urlopu, niezmiernie istotny jet art. 6 ustawy z 26. września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r., poz. 1423). Zgodnie z nim, uprawnienia pracownicze wynikające z wliczenia okresów, o których mowa w art. 302(1) par. 1–7 k.p. do okresu zatrudnienia przysługują od dnia nabycia prawa do tych uprawnień, ale nie wcześniej niż od dnia 1 stycznia 2026 r. (u pracodawcy będącego jednostką sektora finansów publicznych).
Wynika z tego, że w razie, gdy po udokumentowaniu nowych okresów zaliczanych do stażu pracy wyższy staż urlopowy pracownik będzie miał już od kilku lat (np. osoba, która przez wiele lat prowadziła działalność gospodarczą i dopiero niedawno podjęła pierwsza pracę na podstawie umowy o pracę), to nie nabędzie prawa do wyrównania urlopu za okres sprzed 2026 r.
Przykład: Pracownik ma obecnie 9,5 roku wliczane do okresów, od których uzależniony jest wymiar urlopu. Umowa została zawarta na okres do 30 kwietnia 2026 r. (pracodawca spoza jednostek finansów publicznych). Dostarczenie prze tę osobę dokumentów potwierdzających nawet bardzo długie okresy prowadzenia działalności czy realizacji zleceń w żaden sposób nie wpłyną na wymiar urlopu wypoczynkowego u tego pracodawcy. Dzień rozwiązania umowy z upływem okresu, na który została zawarta przypada bowiem przed dniem objęcia pracodawcy przepisami art. 302(1) k.p.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
