Wzrost kosztów zatrudnienia jest dziś najczęściej podnoszonym tematem w debacie publicznej wokół planowanej nowelizacji. Eksperci rynku pracy zwracają uwagę, że uznanie umów B2B za stosunek pracy może oznaczać dla przedsiębiorców znaczące obciążenie finansowe. Pracodawcy będą musieli odprowadzać dodatkowe składki ZUS oraz podatki, co w praktyce przełoży się na wyższe koszty po stronie firm i niższe wynagrodzenia netto dla pracowników.
Jednak to nie jedyny problem, który może pojawić się w praktyce.
Czytaj również: Zmiany w ustawie o PIP pod ostrzałem przedsiębiorców i resortów >>
Imigracyjne konsekwencje przekwalifikowania umów
Szczególnie poważne mogą okazać się konsekwencje imigracyjne. Jak wynika z danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w połowie 2025 roku w Polsce działalność gospodarczą prowadziło około 83 200 cudzoziemców. Jeśli ich współpraca w ramach działalności gospodarczej zostałaby przekwalifikowana na stosunek pracy - zwłaszcza z mocą wsteczną - mogłoby to prowadzić do uznania zatrudnienia za nielegalne. W praktyce, przekwalifikowanie umowy B2B na umowę o pracę może oznaczać brak odpowiedniego zezwolenia na pracę lub niewłaściwy typ zezwolenia na pobyt cudzoziemca - wydanego pierwotnie w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, a nie wykonywaniem pracy na etacie.
Czytaj też w LEX: Przewodnik po zmianach w prawie pracy 2025 >
Cena promocyjna: 8.9 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 62.3 zł
Czas oczekiwania i ryzyko przestoju w działalności
Zezwolenie na pracę dla cudzoziemca zatrudnionego na etacie jest wymagane od pierwszego dnia zatrudnienia - co do zasady nie można rozpocząć pracy bez takiego dokumentu. Obecnie czas oczekiwania na uzyskanie zezwolenia wynosi od 3 do 4 miesięcy. Oznacza to, że w przypadku konieczności uzyskania nowego zezwolenia po przekwalifikowaniu umowy, cudzoziemiec nie będzie mógł świadczyć pracy przez ten okres. To z kolei może prowadzić do poważnych przestojów w działalności firm, a w skrajnych przypadkach - nawet do bankructwa.
Zobacz też szkolenie online w LEX: Prace szczególnie niebezpieczne pod kontrolą PIP >
Dodatkowe obowiązki po stronie pracodawcy
Pracodawca musi również upewnić się, że pracownik posiada odpowiedni tytuł pobytowy, który pozwala na legalny pobyt i pracę w Polsce. Przekwalifikowanie umowy B2B na umowę o pracę może wymagać od cudzoziemca zmiany rodzaju zezwolenia na pobyt - z wydanego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą na to, które dotyczy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. W praktyce oznacza to, że pracodawca, który wcześniej nie musiał kontrolować legalności pobytu swoich współpracowników, będzie musiał stać się de facto specjalistą od przepisów imigracyjnych lub skorzystać z pomocy zewnętrznego doradcy. Polskie regulacje w tym zakresie są skomplikowane i obarczone licznymi obowiązkami formalnymi.
Zobacz też linie orzecznicze w LEX:
- Brak uzasadnienia faktycznego oraz prawnego w decyzji nakazowej inspektora pracy >
- Subsydiarność stosowania przepisów o kontroli z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej względem unormowania kontroli prowadzonej przez Państwową Inspekcję Pracy >
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Wynagrodzenia, urlopy i czas pracy. Ochrona zatrudnienia i świadectwa pracy. Organizacje pracodawców, związki zawodowe i spory zbiorowe >>
Ryzyko kar i sankcji
Wątpliwości budzi również kwestia okresu wstecznego. Jeżeli PIP uzna, że zatrudnienie miało charakter stosunku pracy, istnieje ryzyko uznania wcześniejszego okresu współpracy za nielegalne zatrudnienie. W takiej sytuacji przedsiębiorcy mogą zostać ukarani wysokimi grzywnami. Przepisy przewidują m.in.:
- karę do 50 000 zł za nielegalne powierzenie pracy cudzoziemcowi,
- karę do 50 000 zł za wprowadzenie cudzoziemca w błąd – np. poprzez celowe zastosowanie modelu B2B,
które wymierza się za jednego cudzoziemca.
- karę do 3 000 zł za niedopełnienie obowiązków formalnych, takich jak brak umowy w języku zrozumiałym dla cudzoziemca lub nieprzekazanie kopii umowy organowi przed rozpoczęciem pracy.
Zobacz procedurę w LEX: Przeprowadzenie kontroli zakładu pracy przez Państwową Inspekcję Pracy >
Nielegalne zatrudnienie może również skutkować sankcjami administracyjnymi, w tym:
- zakazem korzystania z dotacji, funduszy unijnych czy programów wsparcia,
- koniecznością zwrotu otrzymanych środków,
- zakazem zatrudniania cudzoziemców w przyszłości.
Co więcej, ustawa o skutkach powierzenia pracy cudzoziemcom przewiduje również możliwość pozbawienia wolności wobec osób, które powierzają pracę wielu cudzoziemcom przebywającym w Polsce bez ważnych dokumentów pobytowych. Ryzyko zastosowania tak surowych sankcji może się zmaterializować w sytuacji, gdy cudzoziemcowi nie uda się skutecznie uzyskać odpowiedniego tytułu pobytowego po zmianie formy współpracy.
Czytaj również: Będzie odrębne postępowanie sądowe w sprawach o ustalenie istnienia stosunku pracy >>
Konsekwencje dla cudzoziemców
Sami cudzoziemcy również mogą ponieść dotkliwe konsekwencje.
Nielegalne wykonywanie pracy grozi im grzywną nie niższą niż 1000 zł, a także decyzją o zobowiązaniu do powrotu do kraju pochodzenia. W efekcie może zostać nałożony czasowy zakaz wjazdu do Polski, co z punktu widzenia pracodawcy oznacza utratę kluczowego współpracownika i ryzyko niewywiązania się z zawartych kontraktów.
Zobacz też w LEX: Zmiany w prawie pracy w 2026 r. >
Podsumowanie
Planowane zmiany w ustawie o Państwowej Inspekcji Pracy mogą znacząco wpłynąć nie tylko na rynek pracy, ale także na sytuację imigracyjną i bezpieczeństwo prawne przedsiębiorców. Ryzyko imigracyjne może również negatywnie wpłynąć na wizerunek Polski jako kraju mało elastycznego i restrykcyjnego, ograniczającego swobodę prowadzenia działalności gospodarczej. Choć celem nowelizacji jest ochrona pracowników przed nadużyciami, to jej konsekwencje - szczególnie dla firm współpracujących z cudzoziemcami w modelu B2B mogą być bardzo poważne.
Czytaj też w LEX: Rewolucja w PIP. Nowe uprawnienia inspekcji pracy - projekt >
Emilia Piechota, Partner / Immigration w Vialto Partners Poland
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
