Rząd celem zwiększenia kontroli nad napływem obcokrajowców na polskim rynku pracy przyjął kilka projektów ustaw w tym projekt nowelizacji ustawy z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r., poz. 619), który wprowadza Niebieską Kartę UE oraz przepisy ułatwiające pozyskanie przez pracodawców europejskich wysoko wyspecjalizowanych pracowników z krajów trzecich.
Zmiany w ustawie o cudzoziemcach dotyczą kliku obszarów.
Czytaj również: Firmy mają nowy obowiązek, tylko nie wiedzą, jak go wykonać >>
Warunki wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich, będących posiadaczami Niebieskiej Karty UE
Pierwszym z nich jest dostosowanie obecnie obowiązujących przepisów do przepisów Unii Europejskiej w tym implementacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1883 z dnia 20 października 2021 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu zatrudnienia w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz uchylenia dyrektywy Rady 2009/50/WE (Dz. Urz. UE L 382 z 28.10.2021, str. 1).
Dyrektywa wprowadza zmiany w zakresie udzielenia zezwoleń obywatelom państw trzecich na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, a osoba, która uzyska takie zezwolenie będzie posiadaczem „Niebieskiej Karty UE”. Przedmiotowa zmiana ma wpłynąć na łatwiejsze pozyskiwanie pracowników wysoko wykwalifikowanych, których na terenie Unii Europejskiej brakuje.
Dotychczas podstawowym wymogiem, aby ubiegać się o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, konieczne było posiadanie dokumentu potwierdzającego posiadanie przedmiotowych kwalifikacji w postaci dyplomu, świadectwa lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ programu studiów wyższych, czyli cyklu zajęć prowadzonych przez instytucję edukacyjną uznaną za instytucję szkolnictwa wyższego przez państwo, w którym ma ona siedzibę, pod warunkiem że czas trwania studiów niezbędny do ich uzyskania wynosi co najmniej 3 lata.
Obecnie cudzoziemiec potrzebne kwalifikacje będzie mógł wykazać posiadanym trzyletnim doświadczeniem zawodowym na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych, niezbędnego do wykonywania pracy określonej w umowie, w okresie nie dłuższym niż 7 lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia, jeżeli mówimy o zawodach ujętych na liści ogłoszonej przez Ministra właściwego ds. wewnętrznych. Przedmiotowa lista obejmuje zawody w zakresie technologii informatycznych i telekomunikacji w tym między innymi programistów, analityków systemu komputerowego, projektantów aplikacji, czy też specjalistów w zakresie baz danych.
Alternatywnie w przypadku zawodów niewskazanych w powyżej powołanym obwieszczeniu cudzoziemcy będą mogli wykazać kwalifikacje posiadanym pięcioletnim doświadczeniem zawodowym na poziomie porównywalnym z poziomem kwalifikacji uzyskanych w wyniku ukończenia studiów wyższych niezbędnym do wykonywania pracy określonej w umowie z pracodawcą.
Powyższe, powinno wpłynąć pozytywnie na poszerzenie możliwości zatrudnienia specjalistów z krajów trzecich przez polskich przedsiębiorców działających w branżach nowych technologii, gdyż zostały obniżone wymagania w zakresie udokumentowania kwalifikacji niezbędnych do wykonywania zawodów wymagających wysokich kwalifikacji.
Przykład: Pracodawca planuje zatrudnić obcokrajowca z Albanii, który jest specjalistą do spraw sieci komputerowej. Przyszły pracownik posiada 10-letnie doświadczenie w wykonywanej pracy zdobyte w instytucjach państwowych na stanowisku specjalisty do spraw sieci komputerowej. Przy czym osoba ta nie posiada dyplomu ukończenia studiów wyższych.
Zgodnie z nowelizacją pracodawca będzie mógł rozpocząć procedurę uzyskiwania pozwolenia na pracę dla pracownika wysoko wykwalifikowanego - Niebieską kartę UE, gdyż obcokrajowiec będzie mógł przedstawił do wniosku dokumenty potwierdzające posiadane przez niego specjalistyczne kwalifikacje.
Cena promocyjna: 121.5 zł
|Cena regularna: 135 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 94.5 zł
Mobilność krótko- i długoterminowa
Kolejną zmianą w ramach implementacji dyrektywy UE jest wprowadzenie mobilności krótko i długoterminowej dla posiadaczy Niebieskiej Karty UE. Przez mobilność krótkoterminową należy rozumieć możliwość przemieszczenia się na obszarze Unii Europejskiej przez okres 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w każdym Państwie Unii Europejskiej, przy czym możliwość krótkoterminowego przemieszczania się uzależniona jest od celu w jakim obcokrajowiec będzie chciał się przemieszczać. Gdyż możliwość krótkoterminowego przemieszczania się będzie możliwa jedynie w celu realizacji działalności zawodowej.
Przez działalność zawodową należy rozumieć krótkoterminową działalność cudzoziemca, związaną bezpośrednio z interesami gospodarczymi pracodawcy i obowiązkami zawodowymi cudzoziemca wykonywaną na podstawie umowy zawartej z pracodawcą w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, obejmującą udział w wewnętrznych lub zewnętrznych spotkaniach służbowych, udział w konferencjach lub seminariach, negocjowanie umów handlowych, podejmowanie działalności związanej ze sprzedażą lub marketingiem, rozeznawanie możliwości biznesowych lub udział w szkoleniach i korzystanie z nich.
Przykład: Przed nowelizacją pracodawca nie mógł delegować pracownika – obcokrajowca, który uzyskał zezwolenie na pracę w Polsce np. do innego oddziału spółki w Niemczech, aby uczestniczył w szkoleniach czy spotkaniach biznesowych, bez posiadania przez takiego pracownika dodatkowych dokumentów uprawniających do przekroczenia granicy np. wizy. Zgodnie z obecnymi przepisami pracownik na podstawie karty pobytu z adnotacją „Niebieska Karta UE” będzie miał prawo podróżować w celach służbowych do innych krajów Unii Europejskiej.
Mobilność długoterminowa dotyczy natomiast możliwość przeniesienia się pracownika – obcokrajowcy po upływie 12 miesięcy z jednego kraju Unii Europejskiej w którym wydana została Niebieska Karta UE do innego kraju, składając jedynie wniosek o zezwolenie na pobyt w ramach długoterminowej mobilności posiadacza Niebieskiej Karty UE oraz informując organ, który w danym kraju Unii Europejskiej wydał Niebieską Kartę UE o rozpoczęciu korzystania z długoterminowej mobilności wraz ze wskazaniem kraju w którym rozpoczął pracę.
Przykład: Pracodawcy będą mogli pozyskać pracowników - obcokrajowców, którzy już przebywają w Unii Europejskiej, a taki pracownik będzie mógł rozpocząć pracę od razu po złożeniu wniosku o zezwolenie na pobyt w ramach długoterminowej mobilności posiadacza Niebieskiej Karty UE.
Sprawdź również książkę: Prawo pracy wobec nowych technologii >>
Zmiany w zakresie decyzji udzielającej zezwolenia
Kolejną zmianą, która wpłynie pozytywnie na pozyskanie wysoko wykwalifikowanych pracowników, jest zmiana w zakresie treści decyzji udzielającej zezwolenia. Dotychczas w decyzji wskazywany był konkretny pracodawca, u którego obcokrajowiec miał zezwolenie na wykonanie pracy. Jeżeli taki pracownik miał zamiar zmienić pracodawcę musiał występować o zmianę decyzji, co wiązało się z wszczęciem kolejnej procedury, oczekiwaniem na uzyskanie zamiennej decyzji oraz dodatkowymi kosztami związanymi z obsługą całego procesu. Problematyczne również było, gdy obcokrajowiec miał otrzymać podwyżkę wynagrodzenia w takiej sytuacji również konieczna była zmiana decyzji.
Na podstawie nowych przepisów decyzja będzie określała okres ważności zezwolenia i wskazywała, że cudzoziemiec może wykonywać pracę w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji za wynagrodzeniem nie niższym niż wynagrodzenie ustalone na podstawie art. 127 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach tj. roczne wynagrodzenie brutto wynikające z miesięcznego lub rocznego wynagrodzenia wskazane w umowie nie jest niższe niż równowartość 150 proc. kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672).
Przy czym warto zauważyć, iż minimalne wynagrodzenie odnosi się do przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej, a nie minimalnego wynagrodzenia za pracę, a więc próg wyjściowego wynagrodzenia dla pracownika w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji jest znacznie wyższy, niż w przypadku pozostałych pracowników.
Należy jednak pamiętać, iż obcokrajowiec w przypadku zmiany pracodawcy ma obowiązek poinformowania o tym fakcie organ, który wydał przedmiotową decyzję w terminie 15 dni roboczych od dnia zaistnienia takiej okoliczności.
Przykład: Obcokrajowiec składa wniosek o udzielenie zezwolenia na pracę w dniu 16 lipca 2025 r. Zgodnie z komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 11 lutego 2025 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w 2024 r. wynagrodzenie wyniosło 8181,72 zł brutto w konsekwencji czego pensja takiego pracownika nie może być niższa, niż 8181,71 zł x 150 proc.= 12 272,58 zł brutto.
Czytaj również: Język, w jakim ma zostać sporządzona umowa z cudzoziemcem >>
Obniżenie okresu, na jaki pracodawca ma obowiązek zawrzeć umowę
Kolejną zmianą, które może pozytywnie wpłynąć na pozyskiwanie wysoko wykwalifikowanych pracowników jest obniżenie okresu na jaki pracodawca ma obowiązek zawrzeć umowę (umowę o pracę, umowę o pracę nakładczą, umowę cywilnoprawną), aby obcokrajowiec miała możliwość ubiegania się o udzielenie zezwolenia z 1 roku do 6 miesięcy.
W obecnych warunkach rynkowych wydaje się, że zaproponowana zmiana będzie wpływać pozytywnie na rynek pracy specjalistów, gdyż obecnie zarówno pracodawca, jak i pracownik nie są chętni, aby zaciągać długoterminowe zobowiązania, a raczej cenią sobie elastyczność w szczególności w branżach nowych technologii.
Istotną kwestią przy pozyskiwaniu wysoko wykwalifikowanych pracowników jest również możliwość przyjazdu takiego pracownika wraz z rodziną. Natomiast w mojej ocenie nowelizacja w tym zakresie w praktyce niewiele zmieni. W przyjętej ustawie, wskazano, że aby uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną przez członków rodziny cudzoziemca zamieszkującego na terytorium Polski na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu mobilności długoterminowej posiadacza Niebieskiej Karty UE nie trzeba będzie wykazywać przez te osoby źródła stabilnego i regularnego dochodu oraz zapewnionego miejsca zamieszkania na terytorium RP.
Natomiast rodzina, która przyjeżdża wraz pracownikiem najczęściej zamieszkuje wspólnie z tym obcokrajowcem, jak również osoby te nie posiadają odrębnego dochodu, gdyż to obcokrajowiec utrzymuje rodzinę, która wraz z nim zamieszkuje na terytorium Polski.
Podsumowując, wydaje się, że wprowadzone nowe rozwiązania ułatwią procedurę pozyskiwania pracowników wysoko wyspecjalizowanych z krajów trzecich, jak również powinny skrócić czas oczekiwania na uzyskanie decyzji udzielającej zgodę na pracę dla tego typu pracowników.
Katarzyna Ulejczyk, adwokat w kancelarii BCLA Bisiorek, Cieśliński i Partnerzy
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
