Koniec starego i początek nowego roku to czas rankingów i podsumowań. Trudno jest wskazać zmiany najważniejsze, których inicjatorem było ministerstwo przedsiębiorczości. Z pewnością jednak wzrasta wreszcie przewidywalność prawa gospodarczego. W roku 2018 przyjęto najmniej nowych przepisów od 10 lat.
Czytaj: W 2018 r. więcej ustaw, ale złej jakości i pisanych w pośpiechu>>
Pakiet ponad 50 punktowych, ale praktycznych zmian
Z ustaw przyjętych w tym roku – dla pracodawców ważne jest skończenie z absurdem w postaci konieczności przechowywania przez 50 lat, i to w wersji papierowej, akt pracowniczych. Dla firm rodzinnych prowadzących działalność na podstawie wpisu do CEIDG ważna jest ustawa sukcesyjna. Potrzebę tej ustawy pokazał odzew przedsiębiorców – w ciągu kilkunastu dni jej obowiązywania ustanowiono ponad 1000 zarządców sukcesyjnych. Dla tych firm ważna jest też możliwość wliczania do kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenia małżonka, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2019 r. Dla firm i instytucji z sektora finansowego oraz firm wykonujących usługi na ich rzecz istotne są przepisy pozwalające badać pracodawcom przeszłość kryminalną pracowników i kandydatów do pracy.
Czytaj również: Zmiany w prawie 2019 >>
Od 2019 r. ograniczamy też wiele punktowych barier regulacyjnych. Przykład? Likwidacja obowiązku okresowych szkoleń BHP dla blisko 6 mln pracowników. Możliwe będzie jednorazowe rozliczanie straty podatkowej do 5 mln zł, co zwiększy szansę na przetrwanie firm, które popadły w czasowe kłopoty. Wejdzie też w życie wiele udogodnień w codziennym funkcjonowaniu najpopularniejszej spółki, czyli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Te i kilkadziesiąt innych zmian są elementem Pakietu MŚP.
Konstytucja Biznesu – ogólne zasady ułatwiające walkę w sądzie
Z mojego punktu widzenia ważna jest też obowiązująca od kwietnia Konstytucja biznesu, którą tworzy pięć ustaw. Przez te zaledwie kilka miesięcy jej obowiązywania odnotowaliśmy zwiększoną liczbę rejestracji nowych firm w CEIDG. Z pewnością przyczyniła się tego ulga na start – pierwsze pięć miesięcy obowiązywania Konstytucji biznesu, to ok. 11 tys. więcej rejestracji w porównaniu do analogicznego okresu w zeszłym roku. Zainteresowanie budzi również działalność nierejestrowa. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców – ustawa go powołująca wchodzi w skład Konstytucji Biznesu – podjął już pierwsze interwencje, co ważne, z powołaniem na zasady z Konstytucji biznesu. Dzięki niej zreformowaliśmy również portal biznes.gov.pl. Efekt? W 2018 r. zanotowaliśmy dwukrotnie więcej odsłon, a z usług dostępnych na portalu skorzystano już 10 razy więcej niż rok wcześniej, dzięki zwiększeniu liczby usług na portalu.
Ale Konstytucja biznesu to również zmiany zmieniające w sposób systemowy infrastrukturę prawną, w tym wzmacniające pozycję przedsiębiorców względem urzędów. W połączeniu z uchwaloną w ubiegłym roku nowelizacją Kodeksu postępowania administracyjnego przedsiębiorcy otrzymali nowe narzędzia i gwarancje, które poprawiają otoczenie prawne dla biznesu. To prawo oparliśmy na solidnych fundamentach, jakimi są m.in. zasady: „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, domniemania uczciwości przedsiębiorcy, pewności prawa, czyli przewidywalność działań urzędników oraz proporcjonalności. Te ogólne zasady przekładają się na pozytywne rozstrzygnięcia w konkretnych sprawach przedsiębiorców, również na korzystne orzeczenia sądów, które w przyszłości powinny przełożyć się na praktykę urzędów już bez konieczności egzekwowania tych zasad przed sądami. Wszystkie zasady ogólne znalazły już zastosowanie w praktyce. Obserwujemy też zmniejszenie się liczby kontroli przy porównywalnej ich skuteczności. To efekt tego, że coraz więcej inspekcji, zgodnie z dyrektywami Prawa przedsiębiorców, a wcześniej znowelizowanej ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, kontrolę poprzedza analizą ryzyka.
Nie zapominajmy o kodeksie postępowania administracyjnego
Rok 2018 był też pierwszym pełnym rokiem obowiązywania nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego. Zauważyliśmy, że chętnie wykorzystywanym narzędziem jest sprzeciw od decyzji, który przerywa urzędniczy klincz. Dzięki zmienionym przepisom strony korzystają z niego dwa razy częściej niż przed nowelizacją z ponaglenia (dyscyplinowanie urzędu w toku postępowania). Dzięki temu strony uzyskały narzędzia prawne do przyspieszania postępowań i z nich, co cieszy, korzystają.
Na dzień dzisiejszy nie widzę konieczności poprawiania przyjętych rozwiązań. Niektóre jednak będzie rozszerzać. Po zakończeniu prac nad sukcesją firm prowadzonych w formie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej prowadzimy prace mające ułatwić sukcesję prawa handlowego. Oczywiście nie możemy powiedzieć, że poradziliśmy sobie już ze wszystkimi problemami. Ciągle sporo z nich zostało do rozwiązania, tym bardziej, że zawsze na bieżąco pojawiają się nowe. Zdaję więc sobie sprawę, że oczekiwania przedsiębiorców są ciągle wysokie, sami czujemy głód dalszych zmian. Prace nad kolejnymi projektami trwają – ustawę o prostej spółce akcyjnej przyjął tuż przed Świętami komitet stały, w trakcie są prace nad nowym Prawem zamówień publicznych i pakietem antyzatorowym. Z przedsiębiorcami zainteresowanymi udziałem w konsultacjach jesteśmy w bieżącym kontakcie, żeby rozwiązania odpowiadały na ich potrzeby.