Skargę do Trybunału wniósł obywatel Rosji. W 2008 r. FSB (Federalna Służba Bezpieczeństwa) - podejrzewając, że skarżący nielegalnie handlował helikopterami - przeprowadziła kontrolę w należącym do niego hangarze. Hangar został opieczętowany wraz ze znajdującym się w środku helikopterem. Funkcjonariusze FSB zatrzymali również wszystkie dokumenty helikoptera. Pieczęcie zostały zdjęte 14 dni później, dokumentów nie zwrócono do maja 2017 r. Przez ten czas helikopter nie mógł być wykorzystywany. Po zajęciu helikoptera akta sprawy skarżącego zostały przekazane do ministerstwa spraw wewnętrznych, gdzie pięciokrotnie odmówiono wszczęcia postępowania karnego przeciwko skarżącemu stwierdzając, iż jego czyny nie wypełniły znamion żadnego przestępstwa. Skarżący bezskutecznie próbował interweniować w sprawie swojego helikoptera przed różnymi organami krajowymi. Przed Trybunałem skarżący zarzucił, iż dziewięcioletnie pozbawienie go możliwości korzystania ze swego sprzętu stanowiło naruszenie jego prawa do poszanowania mienia, chronionego w art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o prawach człowieka.

Trybunał zgodził się ze skarżącym i potwierdził naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji.

Zajęcie możliwe, ale "na warunkach przewidzianych w ustawie"

Trybunał nie miał wątpliwości, iż helikopter stanowił "mienie" skarżącego w rozumieniu art. 1 Protokołu nr 1, a krajowe organy władzy, to jest rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa, dopuściła się ingerencji w jego prawo do poszanowania tego mienia. Po inspekcji przeprowadzonej w hangarze, w którym helikopter był zaparkowany, hangar został opieczętowany, dokumenty helikoptera zatrzymane, a skarżący stracił możliwość użytkowania helikoptera na 9 lat. Sądy krajowe kilkukrotnie potwierdzały zabezpieczenie helikoptera należącego do skarżącego, mimo że przez ten czas nie wszczęto przeciwko skarżącemu żadnego urzędowego postępowania karnego, administracyjnego, ani nawet cywilnego, które mogłoby nawet pośrednio dotyczyć helikoptera.

Jeżeli chodzi o kwestię uzasadnienia przeprowadzonej ingerencji, Trybunał uznał, że zajęcie helikoptera skarżącego nie zostało przeprowadzone "na warunkach przewidzianych w ustawie", czego wymaga akapit pierwszy art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji. Opieczętowanie hangaru i helikoptera nie było przewidziane w żadnych krajowych przepisach prawnych. Funkcjonariusze FSB zatrzymali dokumenty helikoptera, chociaż przeciwko jego właścicielowi nie toczyło się żadne postępowanie karne lub inne urzędowe. Ponownie, żaden krajowy przepis prawny nie przewidywał możliwości zajęcia przedmiotów na potrzeby nieistniejącego postępowania karnego i nieograniczonego przedłużania tego środka. Co więcej, po dwóch tygodniach od zajęcia, z chwilą zdjęcia pieczęci z helikoptera i hangaru, funkcjonariusze FSB "powierzyli" ochronę mienia skarżącego pracownikom miejscowego kołchozu. Taki środek jak "powierzenie ochrony zajętego mienia" osobom prywatnym również nie był przewidziany w żadnym przepisie prawa rosyjskiego. Wreszcie Trybunał stwierdził, że sądy krajowe zalegalizowały ograniczenie praw własności skarżącego nałożone w związku z kontrolą przeprowadzoną przez FSB na podstawie przepisu rosyjskiego kodeksu postępowania karnego, który nie przewidywał takiej możliwości. Te wszystkie okoliczności sprawiły, że Trybunał nie miał wątpliwości, iż sporny środek nie był uregulowany "ustawą", a zatem ingerencja w prawo do poszanowania mienia skarżącego nie odbyła się na "warunkach przewidzianych w ustawie". Miało więc miejsce naruszenie art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji. 

Zatrzymanie rzeczy tylko niezbędnych dla postępowania

W prawie polskim, zgodnie z brzmieniem art. 217 §1 kodeksu postępowania karnego, na potrzeby postępowania karnego mogą zostać zatrzymane rzeczy stanowiące dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w celu zabezpieczenia kar majątkowych, środków karnych o charakterze majątkowym, przepadku, środków kompensacyjnych lub roszczeń o naprawienie szkody. Wydanie rzeczy odbywa się na żądanie sądu lub prokuratora, a w wypadkach niecierpiących zwłoki na żądanie policji lub innego uprawnionego organu. W przypadku zatrzymania rzeczy przez policję lub inny organ, osoba uprawniona może żądać zatwierdzenia zatrzymania przez prokuratora lub sąd. W przypadku braku zatwierdzenia zatrzymania, rzecz powinna zostać niezwłocznie zwrócona uprawnionemu. Niezwłoczny zwrot następuje również wówczas, gdy stwierdzono zbędność rzeczy dla postępowania karnego (art. 230 k.p.k.). Zgodnie z art. 236 k.p.k., na postanowienie w sprawie zatrzymania rzeczy uprawnionemu przysługuje zażalenie do sądu rejonowego, w okręgu którego prowadzone jest postępowanie. Należy przyjąć, iż takie uregulowania polskiego prawa karnego procesowego spełniają konwencyjne standardy ochrony mienia w kontekście postępowania karnego. Ewentualne naruszenie takich standardów może jedynie wynikać z nieprawidłowego stosowania polskich regulacji prawnokarnych w indywidualnych sprawach.

Barkanov przeciwko Rosji - wyrok ETPC z dnia 16 października 2018 r., skarga nr 45825/11.