Projekt Tarczy prawnej przewiduje zmiany w kilkunastu ustawach, te najważniejsze dotyczą prawa budowlanego oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Kary za decyzję po terminie
Projekt przewiduje, że na wydanie warunków zabudowy urząd miasta (gminy) będzie miał maksymalnie 90 dni, a nie jak obecnie - 2 miesiące. Teraz ten czas jest teoretycznie krótszy, ale w praktyce bywa, że na wydanie warunków czeka się nawet rok - za opóźnienie nie ma żadnej sankcji. Projekt Tarczy prawnej przewiduje natomiast, że jeśli 90-dniowy termin zostanie przekroczony, urzędowi za każdy dzień zwłoki będą naliczane kary w wysokości 500 zł. Podobne zasady obowiązują obecnie w wypadku pozwoleń na budowę.
Propozycja podoba się inwestorom. - Kary mogę zdyscyplinować urzędników. Dzięki temu będzie można szybciej uzyskać tę decyzję– uważa Przemysław Dziąg, radca prawny z Polskiego Związku Firm Deweloperskich.
Zobacz LEX NEWS E-budownictwo – czyli ABC procesu cyfryzacji w budownictwie >
Nie wszyscy jednak tak uważają. - Trzy miesiące to bardzo mało. W wielu przypadkach przed wydaniem tej decyzji trzeba przeprowadzić skomplikowaną analizę urbanistyczną oraz dokonać uzgodnień aż z 16 urzędami i instytucjami. Często też w postępowaniu towarzyszącym wydaniu tej decyzji bierze udział nawet kilkadziesiąt stron. Dlatego zaproponowany termin powinien być dłuższy i wynieść minimum 120 dni. W przeciwnym razie urzędy będą wydawały decyzje odmowne – uważa Bogdan Dąbrowski, radca prawny z Urzędu Miasta w Poznaniu.
Czytaj w LEX: Nowe zasady wspierania wymiany nieekologicznych źródeł ciepła >
Zmiany w zabudowie śródmiejskiej
Ministerstwo Rozwoju chce również spełnić składaną od dawna obietnicę. Chodzi o poprawienie przepisów dotyczących zabudowy śródmiejskiej. Obecnie z tego powodu inwestorzy mają problemy z budową w centrach dużych miast, takich jak Warszawa, Wrocław czy Poznań.
Wszystko przez zmianę przepisów sprzed dwóch lat. Chodzi o obowiązującą od 1 stycznia 2018 r. nowelizację rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Wprowadziła ona zmiany dotyczące zabudowy śródmiejskiej. Przed nowelizacją urzędnicy sami określali, czy dana inwestycja zalicza się do tego typu zabudowy, czy nie, co przysparzało licznych sporów i wątpliwości. By je przeciąć, nowela wprowadziła pojęcie obszaru zabudowy śródmiejskiej oraz zasadę, że wyznacza się go na podstawie dokumentów planistycznych, czyli miejscowego planu, a gdy go nie ma – studium. Problem w tym, że wiele planów i studiów powstało przed wejściem w życie noweli. Nie zawierają więc wprost odniesienia do zabudowy śródmiejskiej lub posługują się starym określeniem funkcjonalnej zabudowy śródmiejskiej. Dla urzędników nie jest to jedno i to samo, i nie chcą m.in. z tego powodu wydawać pozwoleń.
Projekt definiuje pojęcie obszaru zabudowy śródmiejskiej. Ma to być: „ obszar intensywnej i zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów handlowych i usługowych, w tym administracyjnych”.
Przewiduje również, że jeżeli na terenie gminy będzie znajdować się tego rodzaju obszar, wówczas w studium powinny być wyznaczone jego granice. Musi też znaleźć się on w miejscowym planie.
- Definicja na pewno uprości i ujednolici rozumienie pojęcia tego obszaru. Jednak sama jej konstrukcja jest wadliwa, ponieważ jest zbyt wąska, bo np. zabudowa mieszkaniowa bez koncentracji obiektów handlowych i usługowych nie będzie już zabudową śródmiejską. Dotyczy to wszystkich starówek – mówi mec. Dąbrowski.
Zobacz w LEX: Opinie, uzgodnienia i pozwolenia dołączane do wniosku o pozwolenie na budowę - nagranie ze szkolenia on-line >
Budowanie bez pozwoleń
Szykują się również kolejne uproszczenia w formalnościach budowlanych. Projekt wydłuża listę obiektów, których budowa będzie wymaga tylko zgłoszenia. Są to:
- kioski i pawilony sprzedaży ulicznej o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 mkw. (obecnie wymagają one pozwolenie na budowę),
- części budowlane wolno stojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość jest większa niż 3 m, ale nie wyższa niż 12 m oraz której moc nie przekracza mocy mikroinstalacji w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość,
- zadaszone i niezadaszone przydomowe tarasy naziemne o powierzchni zabudowy większej niż 35 mkw. (dziś na zgłoszenie można wybudować tylko tarasy niezadaszone do 35 mkw.)
- tarasy naziemne o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 mkw. przy budynkach rekreacji indywidualnej, czyli głównie przy domach letniskowych (obecnie tarasy buduje się tylko przy budynkach mieszkalnych a zabudowy rekreacyjnej się do niej nie zalicza),
- boiska (w tym szkolne), korty i bieżnie służące do uprawiania sportu lub rekreacji (dziś zgłoszenie obejmuje tylko obiekty związane z rekreacją),
- kolumbarium na terenie cmentarza o powierzchni zabudowy nie większej niż 15 mkw. i o wysokości nie większej niż 3 m;
- przepusty o długości nie większej niż 20 m oraz o przekroju wewnętrznym większym niż 0,85 mkw. i nie większym niż 3 mkw.,
- wyloty do cieków naturalnych,
- zbiorniki na wody opadowe lub roztopowe o pojemności większej niż 3 m. sześć. i nie większej niż 10 m. sześc.,
Ani zgłoszenia, ani pozwolenia nie będą wymagały:
- zadaszone i niezadaszone przydomowe tarasy naziemne o powierzchni zabudowy nie większej niż 35 mkw.
- baseny i oczka wodne o powierzchni nie większej 50 mkw.: (dziś zwolnienie obejmuje tylko przydomowe) budowane przy budynkach mieszkalnych oraz budynkach rekreacji indywidualnej,
- baseny o powierzchni nie większej niż 15 mkw. oraz oczka wodne o powierzchni do 10 mkw. położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych:
- części budowlane wolno stojącej elektrowni wiatrowej, której całkowita wysokość nie jest większa niż 3 m oraz której moc nie przekracza mocy mikroinstalacji w rozumieniu art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, a odległość jej usytuowania od granic działki jest nie mniejsza niż jej całkowita wysokość.
Projekt zwalnia z pozwolenia na użytkowanie baseny i zjeżdżalnie oraz kładki nad drogami i liniami kolejowymi. W ich wypadku wystarczy samo zawiadomienie o zakończeniu budowy.
W proponowanych zmianach do prawa budowanego nie ma na razie rozwiązań dotyczących budowy domów o powierzchni do 70 mkw., o który mówi Polski Ład.
Czytaj w LEX: Obowiązki kierownika budowy po nowelizacji ustawy - Prawo budowlane >
- Zmiany idą w dobrym kierunku. Taki trend mamy już od dawna, że wprowadza się uproszczenia w formalnościach kolejnych obiektów i tak jest w tym konkretnym wypadku – uważa Bogdan Dąbrowski, radca prawny z Urzędu Miasta w Poznaniu.
Według niego warto też doprecyzować przepis o tarasach zadaszonych. - Nie powinno się ich budować w odległości mniejszej od działki sąsiada niż 1-5 do 3 metrów. Kto chce bowiem mieć tuż za parkanem taras sąsiada? Raczej nikt – twierdzi mec. Bogdan Dąbrowski.
Mec. Dąbrowski uważa, że przez ciągłe wprowadzanie uproszczeń w formalnościach przepisy w tej sprawie stały się nieczytelne i trudno się z nich korzysta. - Może warto zrezygnować z listy obiektów traktowanych ulgowo, a w zamian wprowadzić zwolnienia rodzajowe obiektów albo też parametryczne – zastanawia się mec. Dąbrowski.
Mariola Berdysz, architekt, dyrektor fundacji „Wszechnica Budowlana” wytyka natomiast ministerstwu brak konsekwencji.
- Od 1 lipca br. wchodzi w życie cyfrowe pozwolenie na budowę, więc może warto też umożliwić inwestorom składnie cyfrowego wniosku o zgodę na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych. Tymczasem w projekcie brakuje konsekwencji. Z jednej strony przewiduje on, że starosta może występować w formie cyfrowej do ministerstwa rozwoju o upoważnienie do wydania tej zgody, ale sam inwestor wniosku w tej formie złożyć już nie może – mówi Mariola Berdysz.
Podatki, e-zdrowie, bon turystyczny i wycinka
Projekt tarczy prawnej zawiera nie tylko zmiany dla inwestorów.
Ministerstwo wydłuża też czas na skorzystanie z bonu turystycznego do 30 września 2022 r. Już teraz cieszą się z tego m.in. hotelarze, licząc na przyciągniecie klientów.
Czytaj więcej: Jak nie w te wakacje, to w następne - rząd chce wydłużyć czas na bon turystyczny >
W ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z tzw. milczącego załatwienia sprawy wyłączono postępowania dotyczące wydawania zezwoleń na obrót hurtowy w kraju napojami alkoholowymi (18 proc. i powyżej) oraz sprawy związane z wyprzedażą zewindecjonowanych zasobów alkoholu w przypadku wygaśnięcia zezwolenia na sprzedaż. Sprawy te mogą być załatwiane w postępowaniu uproszonym KPA.
Celem zmian w ustawie o drogach publicznych jest przyśpieszenie budowy infrastruktury cyfrowej. Założenia projektu tarczy zakładają, że od decyzji zarządcy drogi o udostępnieniu kanału technologicznego, a także od decyzji o przeniesienia praw i obowiązków wynikających z zezwolenia na zajęcie pasa drogowego na cele związane z infrastrukturą telekomunikacyjną - nie służy odwołanie.
W ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. z 2020 r. poz. 2028) zakłada się wydłużenie terminu (z 45 do 60 dni), jaki ma organ regulacyjny na zatwierdzenie wniosku w sprawie taryf.
Wnioski o zezwolenia ścięcie drzewa lub krzewu, zezwolenia na pozyskiwanie roślin, zwierząt i grzybów w lasach, a także zgłoszenie prowadzenia działań na obszarach ochrony przyrody - będzie można składać nie tylko w postaci papierowej, ale też w formie dokumentu elektronicznego. Podobne zmiany wprowadzono w ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Czytaj więcej: Tarcza Prawna ma ułatwić scalanie gruntów w czasie pandemii >
Projekt przewiduje też dwie zmiany w regulacjach prawa podatkowego. Zmiany dotkną systemu SENT i podatników podatku dochodowego od osób prawnych.
Dodana ma zostać zasada, zgodnie z którą w przypadku stwierdzenia w trakcie analizy danych w rejestrze naruszeń podlegających zgodnie z ustawą karze pieniężnej organem właściwym do wymierzenia kary pieniężnej będzie naczelnik urzędu celno-skarbowego właściwy ze względu na siedzibę podmiotu, który dopuścił się naruszenia.
Projekt tarczy prawnej przewiduje również zmiany w przepisach ustawy o CIT. Chodzi o kwestie dotyczące strategii podatkowej. Pierwszą informację o realizowanej strategii podatkowej trzeba będzie sporządzić za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2020 r.
Czytaj więcej: Tarcza prawna to także zmiany w podatkach >
Ponadto proponuje się zmianę ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Projektodawca chce umożliwić przedsiębiorcom na jednym i tym samym wniosku składanym elektronicznie wniosku do CEiDG, zgłoszenie np. zawieszenia prowadzonej działalności gospodarczej albo jej wyrejestrowanie, oraz zgłoszenie ZUS odpowiednich zmian w ubezpieczeniu społecznym jego jako płatnika składek;
Ministerstwo chce poprawić również ustawy o pracowniczych programach emerytalnych. Proponuje rozszerzenie możliwości nieprzekazywania składek do PPE, pod warunkiem, że zawarte zostanie porozumienie z reprezentacją pracowników.
Czytaj więcej: Pracodawca będzie mógł zaprzestać finansowania PPE, ale w porozumieniu z reprezentacją pracowników >
Ponadto tarcza prawna przesuwa o pół roku - z 1 lipca 2021 roku na 10 stycznia 2022 roku - cyfryzację dokumentacji medycznej, bo placówki i dostawcy oprogramowania nie są jednak jeszcze gotowi. W efekcie lekarz pierwszego kontaktu nie pobierze automatycznie z systemu informatycznego karty wypisu ze szpitala czy informacji od lekarza specjalisty o sposobie leczenie jego pacjenta.
Czytaj więcej: Elektroniczna dokumentacja medyczna będzie później >
Współpraca: Grażyna Leśniak, Patrycja Rojek-Socha, Robert Horbaczewski, Krzysztof Koślicki i Jolanta Ojczyk
