BDO, czyli elektroniczna Baza Danych o Odpadach działa – zapewnia Ministerstwo Klimatu i Instytut Ochrony Środowiska, które ją stworzyły. Zarejestrowało się w niej już 177 tys. podmiotów  według szacunków resortu miało 350 tys., wygenerowano 59 tys. kart przekazania odpadów. Baza, by była rzetelna i zgodna z przepisami, musi zostać dopracowana – twierdzą przedsiębiorcy. Ich zdaniem przede wszystkim powinien zostać udostępniony interfejs, tzw. API do przekazywania sprawozdań. Bez tego tysiące firm czeka ręczne "wklepywanie" danych. Ministerstwo Klimatu nie widzi tu jednak problemu, podobnie jak w tym, że objaśnienia do wypełniania formularzy nie mają podstawy prawnej.

 

Obowiązek, którego nie można realizować

Wszystkie firmy, które są zobowiązane do ewidencji odpadów, ich wytwórcy, a także te zajmujące się ich zagospodarowaniem - mają obowiązek złożenia do 15 marca rocznego sprawozdania. Przewidują go artykuły od 73 do 78 ustawy o odpadach. Za rok 2019 powinny je złożyć do 15 marca -  już elektronicznie, w Bazie Danych o Odpadach. Teoretycznie mogłyby to zrobić już teraz, bo moduł sprawozdawczości został uruchomiony, ale nie ma jeszcze dostępnych wzorów. - I choć zgodnie z prawem można już składać sprawozdania za zakończony rok, to w systemie nie ma takiej funkcjonalności. Dostępne są jedynie formularze dotyczące gospodarowania odpadami komunalnymi. - Niestety, obecne BDO nie umożliwia złożenia sprawozdania dotyczącego innych odpadów czy produktów a takie są prawne obowiązki - mówi Konrad Nowakowski, prezes Polskiej Izby Odzysku i Recyklingu Opakowań (PIOIRO). Firmy mają jednak jeszcze większy problem ze sprawozdaniami.

Czytaj w LEX: Baza Danych o Odpadach - najnowsze zmiany >

API potrzebne od zaraz

Przedsiębiorcy przygotowują zwykle sprawozdania za pomocą swoich systemów informatycznych. Te podsumowują wpisane do nich przez rok dane i przygotowują w formie wymaganej przez prawo. - System, którym się posługuję, działa od 20 lat – mówi Adam Małyszko, prezes stowarzyszenia Forum Recyklingu Samochodów  FORS. - Zawsze klikałem w  jeden przycisk i drukowałem sprawozdanie, które następnie składałem do właściwego urzędu marszałkowskiego. Teraz już tak nie mogę zrobić, a co gorsze - danych z mojego systemu nie mogę zaimportować do BDO. Dlatego czekam, aż będą mógł go wyeksportować do bazy – dodaje. Aby była taka możliwość, BDO musi udostępnić API, czyli specjalną wtyczkę. Bez niej firmy zrzeszone w FORS będą musiały ręcznie wprowadzić do BDO dane o co najmniej 500 tysiącach pojazdów wycofanych z eksploatacji - podać ich model, markę i wiele innych informacji, które mają, ale w swoich systemach.

Sprawdź w LEX: Czy aktualizacja BDO nastąpi również z urzędu, czy podmiot musi sam dokonać aktualizacji BDO? >

Ministerstwo Klimatu nie widzi problemu

Magdalena Gosk, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu, nie widzi tu problemu. – Dla modułu sprawozdawczości API nie będzie, bo jest to tylko zamiana formy papierowej na elektroniczną, przeniesienie danych z papieru do system - mówi. Jej zdaniem nie ma powodów, by tego jednorazowego działania nie dokonać w BDO. Sprawozdania za 2020 r. mają być już bowiem  sporządzane na podstawie danych z BDO.

Tyle, że jak wskazują przedsiębiorcy, to jednorazowe działanie ktoś musi wykonać.  – Będziemy musieli wydrukować sprawozdania z naszego systemu i dać pracownikowi, aby je wprowadził – tłumaczy Adam Małyszko.

 

Projektowana ustawa mogłaby też objąć sprawozdania

Paweł Lesiak, członek zarządu INTERSEROH Polska, członek Konfederacji Lewiatan, zwraca uwagę na jeszcze inny problem. - Rozliczamy ponad 2 tys. podmiotów, które mają do złożenia po 2-3 sprawozdania, co daje łącznie 6 tysięcy dokumentów. Mam prawidłowo działający system, kompatybilny z BDO, który pozwala dobrze wywiązać się z obowiązku, ale nie ma wtyczki, która pozwoliłaby nam te dane wprowadzić automatycznie do modułu sprawozdań w BDO – mówi Paweł Lesiak. Bez niej wyrobienie się w ustawowym terminie jest wręcz niemożliwe. Dlatego, skoro nie ma szans na wtyczkę, przedsiębiorcy wnioskują, by sprawozdania za 2019 rok można było składać, jak dotychczas, w wersji papierowej co najmniej do czerwca tego roku. Taki przepis mogłaby wprowadzić nowelizacja ustawy o odpadach dopuszczająca prowadzenie papierowej ewidencji jeszcze przez pół roku, nad którą trwają prace w Sejmie.

Czytaj również o nowelizacji przedłużającej papierową ewidencję i uwagach przedsiębiorców >>

Jakub Smakulski, prezes Eko-Auto Polskiego Stowarzyszenia Stacji Demontażu Pojazdów zauważa, że sprawozdawczość w formie tradycyjnej, to nie jest tylko suma liczb wprowadzonych, to także przeliczenie poziomy odzysku i recyklingu. - Dlatego sprawozdawczość w formie papierowej byłaby dużym ułatwieniem głównie dla małych i średnich przedsiębiorców, bo oni mają największe kłopoty - kwituje.

Sprawdź w LEX: Czy mały sklep, w którym sprzedawane produkty pakowane są nieodpłatnie w papier w celu zabezpieczenia produktu przed zniszczeniem podlega pod wpis w rejestrze BDO? >

Objaśnienia w dymkach, bez podstawy prawnej 

Do końca grudnia obowiązywało rozporządzenie  Ministra Środowiska  w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów, które też zawierało szereg objaśnień, jak je wypełniać. 1 stycznia wraz z wejściem w życie elektronicznej ewidencji rozporządzenie straciło moc. Przedsiębiorcy zauważają, że w efekcie nie ma precyzyjnych zasad dotyczących prawidłowej ewidencji. - Bez nich przedsiębiorcy popełniają dużo błędów - mówi Adam Małyszko. - I choć w załącznikach do projektu ustawy określających wzory dokumentów jest mnóstwo objaśnień, to nie ich do formularzy elektronicznych w BDO. Tylko do obowiązku sprawozdawczości dla stacji demontażu są 33 punkty objaśnień w wersji papierowej. Sprawozdania będziemy składać w wersji elektronicznej, ale bez nich - dodaje prezes FORS. Tu jednak resort klimatu też nie widzi problemu. - W BDO po najechaniu na okienko pojawiają się dymki z objaśnieniami, w formie zwyczajowo w programach informatycznych stosowanej - tłumaczy Magdalena Gosk. Nie widzi, że nie ma dla nich podstawy prawnej, a tekst w dymach łatwo zmienić.

Przedsiębiorcy, by mieć pewność prawa, chcą po pierwsze, aby wzory formularzy znalazły się w rozporządzeniu, a nie w ustawie., a po drugie, aby dotyczyły dotyczyły zarówno dokumentacji papierowej, jak i elektronicznej. Póki tak się nie stanie, postulują by minister klimatu wydał objaśnienia na podstawie art. 33 prawa przedsiębiorców. 

Sprawdź w LEX:
Czy od 1 stycznia przekazując odpady z PSZOKu do RIPOKu musimy generować w BDO Kartę przekazania odpadów? >
Czy firma prowadząca montaż paneli fotowoltaicznych oraz lamp solarnych powinna się zarejestrować do BDO? >

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.