W czwartek, 6 marca 2014 r. odbyła się kolejna Debata Publiczna ZPP. Podczas spotkania zostały zaprezentowane wyniki badań dotyczących barier w akceptacji kart płatniczych w sektorze MSP.
W debacie wzięli udział Leszek Czarnobaj, senator, Adam Tochmański, dyrektor Departamentu Systemu Płatniczego Narodowego Banku Polskiego, Paweł Widawski, dyrektor Zespołu Systemów Płatniczych i Bankowości Elektronicznej Związku Banków Polskich oraz Marcin Nowacki, dyrektor ds. relacji publicznych Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
Jak wynika z badania, zdecydowana większość sprzedawców nie odczuła żadnych korzyści z zeszłorocznej obniżki stawek interchange, a 86% z nich współpracuje z dostawcami terminali na niezmienionych zasadach. ZPP sprawdził jak polscy przedsiębiorcy zapatrują się na kwestię obrotu bezgotówkowego, jakie koszty ponoszą w związku z utrzymaniem terminali płatniczych oraz jaki wpływ na ich biznes miała zeszłoroczna obniżka opłat interchange.
Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej próbie polskich mikro i małych firm działających w sektorach handlu i usług. Celem projektu było określenie barier w rozwoju płatności bezgotówkowych oraz wpływu zachodzących na rynku zmian na perspektywy wzrostu liczby punktów akceptacji kart płatniczych w Polsce.
W 2013 roku dominującą formą płatności w Polsce pozostawała gotówka. W badanych firmach odpowiada ona za 70% obrotu. Wśród głównych barier w rozwoju transakcji bezgotówkowych firmy wymieniają brak potrzeby posiadania terminala (47%) oraz niechęć klientów do tej formy płatności (19%).
Według większości badanych, optymalna opłata za wynajem terminala powinna mieścić się w przedziale 40-90 zł, a poziom 130 zł jest dla nich trudny do zaakceptowania. Tymczasem średni deklarowany koszt utrzymania terminala wynosił w ubiegłym roku 127 zł w skali miesiąca i wahał się od 125 zł w średnich miastach, do 133 zł na wsiach. Receptą na przełamanie oporu drobnych przedsiębiorców przed obrotem bezgotówkowym miała być obniżka stawek interchange z poziomu ok. 1,7-1,8% w roku 2012 do ok. 1,2-1,3% w 2013 r. Okazuje się jednak, że spadek opłat znacząco nie wpłynął na zmniejszenie kosztów działalności przedsiębiorców, z których aż 86% wynajmowało terminale w oparciu o te same umowy z dostawcami, co rok wcześniej.
- Pomimo znaczącej obniżki opłat interchange, jaka miała miejsce w ubiegłym roku, wciąż niemal co piąty polski przedsiębiorca nie inwestuje w terminal ze względu na wysokie koszty prowizji z tego tytułu. Zdecydowana większość małych firm w ogóle nie odczuła niższych opłat w prowadzeniu działalności, a koszt utrzymania terminala pozostaje na poziomie, który jest dla nich trudny do zaakceptowania. Ta sytuacja budzi zatem wątpliwość co do wpływu opłat interchange na rozwój obrotu bezgotówkowego. Wbrew intencjom ustawodawcy, drobni przedsiębiorcy nie odnoszą korzyści finansowych z takich rozwiązań - mówi Marcin Nowacki ze Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
Badanie dostarcza również ciekawych wniosków na temat motywacji przedsiębiorców do wdrażania płatności bezgotówkowych. Mimo, że spośród badanych firm, które nie oferują tego typu płatności, tylko 22% ma takie plany na przyszłość, duża ich część jest skłonna rozważyć taką możliwość. Przedsiębiorcy uzależniają jednak tę decyzję głównie od zainteresowania klientów (42%), spodziewanego ułatwienia w prowadzeniu biznesu (29%) oraz możliwości rozwoju firmy (22%). Wśród powodów zainteresowania obrotem bezgotówkowym wskazywano również na kwestie bezpieczeństwa (15%) oraz konieczność dostosowania się do rynku (11%).
Mimo różnych deklarowanych powodów braku zainteresowania przedsiębiorców płatnościami kartowymi, szczególnie istotny dla rozwoju rynku może być fakt, że aż 64% mikro i małych firm nigdy nie spotkało się z ofertą wynajmu terminala. Odsetek ten jest jeszcze większy na wsiach, gdzie tego typu oferta dotarła jedynie do co piątego (21%) usługodawcy i właściciela punktu handlowego.
Badanie zostało przeprowadzone na reprezentatywnej próbie 1000 mikro i małych przedsiębiorstw usługowych i handlowych (n=500 wywiadów z przedsiębiorcami posiadającymi terminal do płatności kartami i n=500 wywiadów z przedsiębiorcami, którzy nie posiadają terminali do transakcji kartami. Wywiady zostały zrealizowane metodą CATI (wywiady telefoniczne wspomagane komputerowo).