W loterii, jak w każdej grze losowej, czynnikiem decydującym o podziale nagród jest przypadek. Każdy uczestnik ma takie same szanse na wygraną. W konkursie uczestnik wykazuje większe zaangażowanie niż w loterii, aby otrzymać nagrodę musi wyróżnić się wiedzą lub umiejętnościami, wykonać określone działania wyznaczone przez organizatorów. Natomiast wynik zależy od obiektywnych (np. liczba uzyskanych punktów) lub subiektywnych (np. interesująca odpowiedź na pytanie konkursowe) kryteriów wyboru laureatów. Dlatego w odniesieniu do konkursów należy unikać wszelkich rozwiązań, które mogłyby wskazywać na losowe przyznanie nagród.
Konkurs i loteria to nie to samo
Niestety powszechnie zdarza się opracowanie treści regulaminów w taki sposób, że akcja promocyjna stanowi w istocie loterię, a nie konkurs. Niesie to za sobą poważne konsekwencje prawne, gdyż urządzanie oraz prowadzenie loterii promocyjnej w przeciwieństwie do konkursu, musi być zgodne z szeregiem wymogów prawnych określonych m.in. w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (dalej UGH) oraz jest ściśle kontrolowana przez organy celno-skarbowe. Konkurs natomiast nie jest grą hazardową, a jego organizacja w związku z tym nie wiąże się z licznymi restrykcjami wynikającymi z UGH.
Jednak diabeł tkwi w szczególe, nawet jeżeli akcja będzie nosić nazwę „Konkurs z nagrodami”, a znajdą się w niej elementy charakterystyczne dla loterii promocyjnej, to w ujęciu prawnym jest ona loterią i w konsekwencji musi spełniać wszystkie wymogi przewidziane przez UGH. Jeżeli podczas organizacji loterii nie zostanie uzyskane zezwolenie oraz zostaną naruszone inne wymogi ustawy, zarówno organizatorzy, jak i uczestnicy (nieświadomi, że biorą udział w loterii) mogą ponieść szereg negatywnych konsekwencji, w tym kary finansowe.
Należy zatem pamiętać, aby w konkursach unikać wszelkich konstrukcji wskazujących na losowy przydział nagród. W celu wyłonienia zwycięzcy najlepiej powołać komisję, która rozpatrzy wszystkie zgłoszenia, prace, itp. i wybierze laureatów. Element losowości nie może także pojawić się na żadnym innym etapie konkursu. Organizator konkursu powinien dokładnie przeanalizować mechanizm konkursu, sprawdzając czy nie znajduje się w nim element losowości.
Loteria promocyjna – jak się po niej poruszać
Loteria promocyjna, w przeciwieństwie do konkursu, wymaga dopełnienia szeregu formalności, w szczególności zgody organu podatkowego i sporządzenia skrupulatnej dokumentacji.
Loteria promocyjna to jeden z rodzajów gier losowych uregulowanych UGH, w której uczestnicy nabywają losy lub inne dowody udziału w grze, a możliwość wygranej zależy wyłącznie od przypadku.
Ustawodawca przewidział kilka rodzajów loterii, każdą z nich obwarowując innymi warunkami organizacyjnymi i podatkowymi. Chodzi tu o loterię:
- pieniężną (art. 2 ust. 1 pkt 2 UGH), w której uczestnicy biorą udział poprzez zakup losu, a wygrane mają wyłącznie charakter pieniężny;
- fantową (art. 2 ust. 1 pkt 9 UGH), w której również nabywa się los, ale wygrane są wyłącznie rzeczowe;
- audioteksową (art. 2 ust. 1 pkt 11 UGH), w której uczestnik bierze udział poprzez płatne połączenie telefoniczne lub wysłanie wiadomości tekstowej;
- promocyjną (art. 2 ust. 1 pkt 10 UGH) najbardziej popularną – w której uczestniczy się przez nabycie towaru, usługi lub innego dowodu udziału w grze i tym samym nieodpłatnie uczestniczy się w loterii, a podmiot urządzający loterię oferuje wygrane pieniężne lub rzeczowe.
Uczestnictwo w tej ostatniej loterii jest nieodpłatne, podczas gdy w innych uczestniczy się odpłatnie, w formie wpłaconej stawki, nabywając losy lub inne dowody uczestnictwa w grze. Zarówno w loteriach promocyjnych, jak i fantowych mogą uczestniczyć osoby, które nie mają ukończonych 18 lat.
Należy podkreślić, że loteria promocyjna to legalna forma wsparcia sprzedaży – o ile zostanie przeprowadzona zgodnie z ustawą hazardową i po uzyskaniu zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej. Udział w niej mogą brać również osoby poniżej 18. roku życia.
Cena promocyjna: 233.1 zł
|Cena regularna: 259 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 181.3 zł
Jakie formalności trzeba spełnić aby loteria promocyjna była legalna
Aby zorganizować loterię promocyjną, przedsiębiorca musi uzyskać zgodę dyrektora właściwej Izby Administracji Skarbowej (dalej: IAS) pod postacią zezwolenia na urządzenie loterii promocyjnej. Nie wystarczy ogólna chęć przeprowadzenia akcji – konieczne jest przejście przez szczegółową procedurę regulowaną przez UGH.
Przedsiębiorcy, którzy chcą ubiegać się o uzyskanie zezwolenia na organizację loterii promocyjnej muszą wykazać, m.in:
- legalność źródeł pochodzenia kapitału;
- brak zaległości w opłacie podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz należności celnych;
- niezaleganie z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne
Zgodnie z art. 39 UGH, przedsiębiorca ma obowiązek złożyć wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzanie loterii promocyjnej, w którym powinien zawrzeć poniższe informacje i dołączyć wymagane dokumenty:
- nazwę i status prawny podmiotu występującego z wnioskiem, w przypadku spółek handlowych również numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku przedsiębiorcy zagranicznego prowadzącego działalność za pośrednictwem oddziału, numer w KRS tego oddziału;
- dane osobowe (imiona, nazwiska, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, rodzaj oraz serię i numer dokumentu tożsamości) osób zarządzających podmiotem oraz reprezentujących podmiot występujący z wnioskiem;
- określenie obszaru, na którym planuje się urządzenie loterii;
- określenie czasu, w którym planuje się urządzenie loterii;
- bankowe gwarancje wypłat nagród;
- projekt regulaminu loterii;
- dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia środków finansowych przeznaczonych na organizację loterii;
- aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne.
Omawiany wniosek należy złożyć do IAS na obszarze działania której przedsiębiorca chciałby urządzić loterię.
Konkurs nie wymaga ubiegania się o jakiekolwiek decyzje.
Regulamin loterii promocyjnej – niezbędny i sformalizowany
Jednym z początkowych etapów organizacji tego typu akcji promocyjnej jest przygotowanie regulaminu loterii – zbioru praw i obowiązków organizatora i uczestników, a także głównych reguł, którymi rządzi się loteria. Stanowi on załącznik do wniosku i podlega zatwierdzeniu. Musi być zgodny z art. 61 ust. 1 i 3 UGH i zawierać m.in.:
- nazwę loterii i jej organizatora;
- wskazanie organu wydającego zezwolenie;
- zasady prowadzenia loterii;
- obszar, na którym będzie urządzana loteria;
- czas trwania loterii;
- sposób urządzania loterii, w szczególności miejsce i termin losowania nagród;
- sposób zapewnienia prawidłowości urządzania loterii;
- sposób i termin ogłaszania wyników;
- miejsce i termin wydawania wygranych;
- tryb i terminy rozpatrywania reklamacji i zgłaszania roszczeń;
- wartość puli nagród;
- termin rozpoczęcia i zakończenia sprzedaży towarów lub innych dowodów udziału w loterii promocyjnej.
Konkurs również powinien być organizowany na podstawie regulaminu. Ważne, aby przy regulaminie konkursu nie pojawiły się żadne elementy charakteryzujące loterię, zwłaszcza losowość.
Czytaj także: E-sklepy będą musiały zmieniać regulaminy. UOKiK potwierdza
Ile kosztuje zezwolenie
Opłata za udzielenie zezwolenia na urządzanie loterii promocyjnej zależy od wartości nagród przewidzianych przez organizatorów. Opłata wynosi 10 proc. wartości puli nagród, jednak nie może być mniejsza niż 50 proc. kwoty bazowej. Ta jest ustalana dla danego roku kalendarzowego jako kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. W 2025 r. kwota bazowa wynosi 7140,52 złotych, a jej wartość obowiązuje od 1 marca 2025 r.
Organizacja konkursu nie jest obciążona jakąkolwiek opłatą, koszt organizatora to jego wkład w organizację loterii oraz nagrody.
Ile czeka się na decyzję
Po złożeniu wniosku prowadzone jest postępowanie w sprawie wydania zezwolenia. Dyrektor IAS ma zgodnie z przepisami 2 miesiące na wydanie decyzji w tej sprawie. Jeśli we wniosku znajdą się braki formalne, to termin ten odpowiednio się wydłuża.
W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku, dyrektor IAS wydaje organizatorowi zezwolenie na urządzenie loterii i równocześnie zatwierdza jej regulamin. Uwaga! Każda zmiana regulaminu wymaga ponownego zatwierdzenia przez dyrektora izby skarbowej.
Wydane zezwolenie jest ważne maksymalnie 2 lata, a termin rozpoczęcia działalności można przedłużyć tylko raz.
Nadzór nad loterią
Tylko profesjonaliści mogą nadzorować loterię promocyjną. Zgodnie z UGH organizator musi zapewnić, że loteria będzie nadzorowana przez osobę przeszkoloną w zakresie przepisów hazardowych. Funkcję tę może pełnić wyłącznie profesjonalista, który ukończył odpowiednie szkolenie.
Konkurs nie wymaga profesjonalnego nadzoru.
W razie wątpliwości można zapytać
Jak widać, z jednej strony różnice pomiędzy loterią a konkursem są dosyć wyraźne, jednakże w praktyce opracowanie klarownego mechanizmu każdej z akcji marketingowej, w tym sformułowanie dobrego i poprawnego regulaminu, nastręcza wiele trudności. Należy pamiętać, że w razie wątpliwości można wystąpić do Ministerstwa Finansów o interpretację – sprawdzić czy planowane przedsięwzięcie jest konkursem czy grą losową, ewentualnie skorzystać ze wsparcia profesjonalistów podczas organizowania tego typu akcji promocyjnych, który doradzi, co i jak zapisać.
Loteria promocyjna może być znakomitym elementem strategii sprzedażowej - skutecznie angażuje klientów i promuje produkty lub usługi. Czasem umożliwia też wyjście poza pewne ramy – szczególnie tam, gdzie działalność reklamowa niektórych grup podmiotów jest regulowana. Ale to także gra hazardowa, która wymaga poważnego podejścia – zezwolenia, regulaminu, zabezpieczeń i nadzoru.
Dlatego warto przygotować się rzetelnie i z wyprzedzeniem, by korzyści z loterii nie zostały przyćmione przez ryzyka prawne. A tam, gdzie najlepsze efekty marketingowe może przynieść konkurs skorzystać z prostszego i tańszego rozwiązania.
Autorka: Dominika Bura, adwokat z kancelarii BCLA Bisiorek, Cieśliński i Partnerzy
