Gleboznawcza klasyfikacja gruntów jest podstawowym źródłem danych o glebach w Polsce. Przeprowadzona została w całym kraju w latach 50 – 70 XX wieku. Za klasyfikację gruntów odpowiedzialni są starostowie, którzy dane te gromadzą, tworząc ewidencję gruntów i budynków (EGiB).

Dane zawarte w ewidencji mają realny wpływ na mieszkańców, gdyż na ich podstawie odbywają się m.in. prace związane między innymi z planowaniem i zagospodarowaniem przestrzennym, wymiarem podatków, oznaczaniem nieruchomości w księgach wieczystych, statystyką publiczną, gospodarką nieruchomościami, czy ewidencją gospodarstw rolnych. Od rzetelności danych ewidencyjnych zależą stawki podatku rolnego, należności i opłaty roczne z tytułu wyłączenia gruntu z produkcji rolnej lub leśnej, czy prawidłowość przeznaczania gruntów rolnych na cele nierolnicze lub nieleśne. Tym samym niewątpliwie właściwe sklasyfikowanie gruntów ma kluczowe znaczenie dla wielu postępowań administracyjnych i podatkowych.

Zobacz orzeczenia w LEX:

 

Każdy może być klasyfikatorem

Ze względu na brak w przepisach prawa kryteriów wyboru oraz wymagań kwalifikacyjnych osób wykonujących gleboznawczą klasyfikację gruntów, co w praktyce oznacza, że klasyfikatorem może być dowolna osoba upoważniona przez starostę, Najwyższa Izba Kontroli wielokrotnie zwracała uwagę na ryzyko nieprawidłowego przeprowadzania klasyfikacji (pełny raport NIK dostępny pod adresem: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/gleboznawcza-klasyfikacja-gruntow.html).

Czytaj w LEX: Udział klasyfikatora w procedurze gleboznawczej klasyfikacji gruntów >>>

Definicja gleboznawczej klasyfikacji gruntów

Obecnie sprawy gleboznawczej klasyfikacji gruntów reguluje ustawa z 17 maja 1989 r. ‒ Prawo geodezyjne i kartograficzne (u.p.g.k.), rozporządzenie Rady Ministrów z 12 września 2012 r. w sprawie gleboznawczej klasyfikacji gruntów (r.g.k.g.) oraz rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z 27 lipca 2021 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (r.e.g.b.).

U.p.g.k. określa definicję gleboznawczej klasyfikacji gruntów, przez którą rozumie się przez to podział gleb na klasy bonitacyjne ze względu na ich jakość produkcyjną, ustaloną na podstawie cech genetycznych gleb, organy administracji geodezyjnej i kartograficznej prowadzące gleboznawczą klasyfikację gruntów.

Zgodnie z art. 7d do zadań starosty należy w szczególności prowadzenie powiatowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, w tym: prowadzenie dla obszaru powiatu:

  • gruntów i budynków, w tym bazy danych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 2,
  • geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, w tym bazy danych, o której mowa w art. 4 ust. 1a pkt 3, zwanej dalej "powiatową bazą GESUT",
  • gleboznawczej klasyfikacji gruntów, oraz rodzaje użytków gruntowych objętych gleboznawczą klasyfikacją gruntów.

R.g.k.g. reguluje sposób i tryb przeprowadzania gleboznawczej klasyfikacji gruntów oraz  określa UTKG, która stanowi załącznik do tego rozporządzenia.  Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1 u.p.g.k. ewidencja gruntów i budynków obejmuje informacje dotyczące gruntów ‒ ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas bonitacyjnych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty.

Czytaj w LEX: Zmiana w ewidencji gruntów i budynków rodzaju rolnych użytków gruntowych i nieużytków w kontekście modernizacji gruntów i budynków >>>

Klasyfikacja z urzędu lub na wniosek 

W świetle par. 3 r.g.k.g. klasyfikację przeprowadza starosta z urzędu albo na wniosek właściciela gruntów podlegających klasyfikacji albo innego władającego takimi gruntami wykazanego w ewidencji gruntów i budynków, zwanych dalej „właścicielem”.

Zgodnie z przepisami, przeprowadzenie klasyfikacji obejmuje:

  • analizę niezbędnych materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny i kartograficzny;
  • przeprowadzenie czynności klasyfikacyjnych w terenie;
  • sporządzenie projektu ustalenia klasyfikacji;
  • rozpatrzenie zastrzeżeń do projektu klasyfikacji;
  • wydanie decyzji o ustaleniu klasyfikacji.

 

Czytaj w LEX: Wykładnia pojęcia gruntów ornych w rozumieniu przepisów ustalających zasady prowadzenia ewidencji gruntów i budynków >>>

 

Zawiadomienie o wszczęciu z urzędu przeprowadzenia klasyfikacji zawiera także dodatkowe elementy formalne, oprócz tych przewidzianych w przepisach k.p.a. – w szczególności są to informacje o:

  • podstawie prawnej przeprowadzenia klasyfikacji;
  • obszarze objętym klasyfikacją;
  • miejscu i terminie rozpoczęcia czynności klasyfikacyjnych w terenie;
  • harmonogramie przeprowadzenia klasyfikacji;
  • imieniu i nazwisku klasyfikatora.

Termin rozpoczęcia czynności klasyfikacyjnych w terenie nie może być krótszy niż 7 dni od dnia dokonania zawiadomienia, które doręcza się na adres wskazany w ewidencji gruntów i budynków – stąd też tak istotna jest aktualizacja danych w ewidencji np. w przypadku zmiany miejsca zamieszkania. Niepoinformowanie o zmianie adresu organu, będzie skutkowało tym samym negatywnymi konsekwencjami prawnymi.

Pozostałe strony postępowania zawiadamia się w drodze obwieszczenia w  urzędzie starostwa powiatowego, urzędzie gminy, a także w miejscowości, na terenie której znajdują się grunty objęte klasyfikacją. Doręczenie zawiadomienia na adres wskazany w ewidencji gruntów i budynków jest skuteczne.

Sprawdź w LEX: Czy starosta może odmówić przeprowadzenia gleboznawczej klasyfikacji gruntu, w przypadku gdy wobec nieruchomości prowadzone jest postępowanie egzekucyjne? >>

Sprawdź w LEX: Czy zmiana zapisu w ewidencji gruntów i budynków z nieużytku na grunt rolny wymaga decyzji o rekultywacji? >>

 

 

Jakie czynności trzeba przeprowadzić 

Zgodnie z par. 7 omawianego rozporządzenia, przeprowadzenie czynności klasyfikacyjnych w terenie obejmuje:

  • sporządzenie opisu fizjograficznego;
  •  ustalenie zasięgu gruntów podlegających klasyfikacji;
  •  badanie profili glebowych, w tym określenie uziarnienia w ich poszczególnych poziomach genetycznych oraz szczegółowe określenie na mapie ewidencyjnej miejsca przeprowadzania tych badań;
  • ustalenie rodzaju zbiorowisk roślinnych na łąkach trwałych i pastwiskach trwałych;
  • ustalenie typu siedliskowego lasu, jego drzewostanu, podszycia i runa na gruntach leśnych;
  • ustalenie rodzaju i gęstości zadrzewień i zakrzewień gruntów zadrzewionych i zakrzewionych;
  • zaliczenie gruntów do odpowiedniego typu, rodzaju i gatunku gleby, rodzaju użytku gruntowego oraz klasy bonitacyjnej;
  • ustalenie zasięgu konturów typów gleb oraz klas bonitacyjnych.

Do przeprowadzenia czynności klasyfikacyjnych w terenie, przeprowadzanych w obecności właścicieli, wykorzystuje się kopię mapy ewidencyjnej. Co istotne, niestawiennictwo któregokolwiek z właścicieli nie wstrzymuje przeprowadzenia czynności klasyfikacyjnych w terenie. Oczywiście mowa tu o przypadkach prawidłowego doręczenia zawiadomienia o czynnościach, zgodnie z zasadami k.p.a.

Autorka: Joanna Maj, radca prawny w Urzędzie Miasta w Sosnowcu, of counsel w Kancelarii Prawnej Pracownia Prawa Gospodarczego Drogoń, Sośniak-Jagielińska Radcy prawni sp.p. oraz autorka Legal Alert. 

Ewidencja gruntów i budynków

Dariusz Felcenloben

Sprawdź  

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.