Franczyza, czyli własna firma pod znanym logo

Prowadzenie działalności gospodarczej nie zawsze musi wiązać się z tworzeniem czegoś nowego. Na świecie i w Polsce, z powodzeniem, funkcjonują przedsiębiorcy, którzy korzystają nie tylko z doświadczeń ale i sposobów prowadzenia biznesu, a także logo tych bardziej znanych i doświadczonych. Od kilku niezwykle popularne jest prowadzenie biznesu w ramach współpracy franczyzowej.

1. Co to jest franczyza?

Franczyza funkcjonuje w Polsce jako umowa nienazwana, tj. nieuregulowana w przepisach prawa cywilnego. Oczywiście, nie oznacza to, że zawiązywanie kontraktów tego rodzaju jest nielegalne – jak najbardziej w ramach swobody kontraktowania możesz skutecznie podpisać umowę franczyzową.

Przedsiębiorca, który obiera taką drogę prowadzenia biznesu (jako franczyzobiorca) nie staje się pracownikiem franczyzodawcy, cały czas prowadzi działalność gospodarczą na własny rachunek, dla własnego zysku ale – co jest szczególnie ważne – również na własne ryzyko.

W pewnym uproszczeniu, ale nie pomijając istoty franczyzy należy wskazać, że w ramach takiej działalności przedsiębiorca działa pod logo franczyzodawcy, ale także musi dostosować wytruj lokalu, procedury i procesy biznesowe, sposób obsługi klienta, sposób eksponowania towarów, ubiór pracowników itp. do pewnych norm i standardów narzuconych przez franczyzodawcę.

Oczywiście z tym wszystkim wiąże się konieczność ponoszenia stosownych opłat, gdyż franczyzodawca nie działa z pobudek filantropijnych a dla osiągnięcia zysku.

W związku z tym musisz odpowiedzieć sobie na szereg pytań o charakterze podatkowym.

2. Opłaty ponoszone na podstawie umowy franczyzy a koszty podatkowe

Jeżeli zastanawiasz się nad wyborem takiej formy prowadzenia działalności gospodarczej lub już jesteś franczyzobiorcą to musisz zastanowić się nad tym jak rozliczyć podatkowo wydatki jakie w związku z tym ponosisz płacąc franczyzodawcy.

W praktyce opłaty franczyzowe mogą przybierać różną formę i różną postać. Stąd właśnie nie jest możliwym przedstawienie jednej uniwersalnej metody klasyfikowania takich kosztów.

Oczywiście, tak jak przy innych kosztach, również w przypadku opłat franczyzowych musisz odpowiedzieć sobie na pytanie czy spełniony jest warunek celowości.

Aby bowiem wydatek był kosztem uzyskania przychodu (bez względu na to jak go rozliczasz, bezpośrednio - jednorazowo po kosztach czy poprzez amortyzację) musi być uznany za poniesiony w celu uzyskania przychodu albo zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodu.

W praktyce przyjmujemy, że celowymi podatkowo są te koszty, które są racjonalne i ekonomicznie uzasadnione; wystarczy że są one powiązane z przychodami, chociażby tylko pośrednio.

Biorąc pod uwagę powyższe należy przyjąć, że zasadniczo „zwykłe" wydatki ponoszone w związku z uiszczaniem opłat franczyzowych spełniają taki warunek.

Do takiej kategorii zalicza się z pewnością: opłatę wstępną, koszt nabycia licencji, opłaty merchandisingowe, opłaty bieżące, opłaty na fundusz marketingowy, opłaty za doradztwo, opłaty za szkolenia itp.

Rzecz jasna, wymienione powyżej i inne opłaty ponoszone w związku z rozpoczęciem i prowadzeniem działalności gospodarczej w ramach sieci franczyzowej mogą przybierać różne postaci. To z kolei może mieć wpływ na sposób alokacji takich kosztów w czasie.

W tym miejscu należy przypomnieć, o tym, że katalog praw, które klasyfikowane są jako wartości niematerialne i prawne podlegające amortyzacji ma charakter zamknięty. W konsekwencji, za takie uznawane są jedynie, nabyte nadające się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania, prawa:

1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,

2) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

3) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

4) autorskie lub pokrewne prawa majątkowe,

5) licencje,

6) prawa własności przemysłowej,

7) wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how)

- o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że jeżeli w ramach umowy franczyzy, nabędziesz prawo (licencję) do posługiwania się logo, know-how itp. to tym samym, zapewne, zakupisz wartość niematerialną i prawną. Jeżeli jej wartość początkowa przekracza 3.500 zł, wówczas podlega ona amortyzacji a to oznacza, że jednym sposobem na zaliczenie takiego wydatku do kosztów jest amortyzacja wartości początkowej.

Pamiętaj, że do wartości początkowej wliczysz nie tylko kwotę należną franczyzodawcy ale również inne wydatki związane z zakupem a poniesione do dnia przyjęcia takiego prawa do używania (np. koszty wyjazdu do franczyzodawcy w celu negocjowania warunków zakupu takiego prawa).

(...)