Inwestor wykonał latach 1986-1992 budynek mieszkalny jednorodzinny na terenach, które zgodnie z ustaleniami miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego miasta, zabraniał jakiejkolwiek zabudowy w tym obszarze. Obecnie inwestor wystąpił na podstawie art. 40 ustawy Prawo budowlane z 1974 r. w związku z art. 103 ustawy - Prawo budowlane z 1994 r. o zalegalizowanie obiektu. Zgodnie z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego budynek leży w obszarze rolnym, w którym dopuszczalna jest tylko przebudowa, rozbudowa oraz odbudowa istniejących budynków wrysowanych na planszy w celu ulepszenia warunków bytowych. Sporny budynek został umieszczony na rysunkach planszy.
Czy umieszczenie nielegalnie wykonanego budynku na planszy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego upoważnia organ nadzoru budowlanego do jego zalegalizowania?
Skutki samowoli budowlanej, polegającej na wybudowaniu obiektu budowlanego przed dniem 1 stycznia 1995 r. należy likwidować przy zastosowaniu środków prawnych przewidzianych w przepisach prawa budowlanego przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Tym samym, konieczne jest stosowanie przepisów które regulowały procedurę legalizacji samowoli, tj. m.in. art. 37, 40, czy 42 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229 z późn. zm.) - dalej dpr. bud.
W konsekwencji, wybudowanie budynku mieszkalnego jednorodzinnego na terenach, które zgodnie z ustaleniami miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego miasta zabraniały jakiejkolwiek zabudowy w tym obszarze, skutkuje wydaniem decyzji o nakazie rozbiórki tego obiektu budowlanego. Sytuacji tej nie zmienia fakt, iż obiekt ten został wrysowany na planszy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Stosownie do treści art. 103 ust. 2 ustawy - Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) - dalej pr. bud. przepisu art. 48 pr. bud. nie stosuje się m.in. do obiektów, których budowa została zakończona przed dniem wejścia w życie ustawy. Tym samym, na mocy przepisów przejściowych skutki samowoli budowlanej, polegającej na wybudowaniu obiektu budowlanego przed dniem 1 stycznia 1995 r. należy likwidować przy zastosowaniu środków prawnych przewidzianych w przepisach prawa budowlanego przed dniem wejścia w życie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r.
Mając powyższe na uwadze, konieczne jest uwzględnienie brzmienia art. 37 dpr. bud., który stanowi, że obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część:
1) znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę, lub
2) powoduje bądź w razie wybudowania spowodowałby niebezpieczeństwo dla ludzi lub mienia albo niedopuszczalne pogorszenie warunków zdrowotnych lub użytkowych dla otoczenia.
Tym samym, w wypadku wybudowania budynku mieszkalnego jednorodzinnego na terenach, które zgodnie z ustaleniami miejscowego planu ogólnego perspektywicznego zagospodarowania przestrzennego miasta zabraniały jakiejkolwiek zabudowy w tym obszarze, stwierdzić należy, że spełnione zostały przesłanki do zastosowania przepisu art. 37 dpr. bud. Zgodnie z brzmieniem art. 40 dpr. bud. w wypadku wybudowania obiektu budowlanego niezgodnie z przepisami, jeżeli nie zachodzą okoliczności określone w art. 37 dpr. bud., właściwy terenowy organ administracji państwowej wyda inwestorowi, właścicielowi lub zarządcy decyzję nakazującą wykonanie w oznaczonym terminie zmian lub przeróbek, niezbędnych do doprowadzenia obiektu budowlanego, terenu nieruchomości lub strefy ochronnej do stanu zgodnego z przepisami.
Należy się przychylić do sugestii inwestora, iż konsekwencją zastosowania art. 37 dpr. bud. jest przeprowadzenie procedury, o której mowa w art. 40 i 42 dpr. bud., gdyż przepisy te stanowią swoistą kontynuację art. 37 dpr. bud. Tym niemniej, legalizacja samowoli budowlanej w trybie art. 40 i 42 dpr. bud. jest dopuszczalna wyłącznie w sytuacji, gdy nie zachodzą przesłanki wyszczególnione w art. 37 dpr. bud. Z uwagi na fakt, iż w analizowanej sytuacji zachodzi okoliczność, o której mowa w art. 37 dpr. bud. niedopuszczalne jest przeprowadzenie legalizacji samowoli budowlanej.
Fakt, iż na planszy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wrysowano nielegalnie wybudowany obiekt nie stanowi podstawy do przeprowadzenia postępowania legalizacyjnego, a tym bardziej nie czyni tego obiektu wybudowanym zgodnie z przepisami prawa.

Anna Bufnal