Organ wydał decyzję pozwolenia na budowę dla 7 inwestorów. W tym momencie został złożony wniosek o pozwolenia na użytkowanie budynku przez pełnomocnika 7 osób, z tym że 1 z nich zmarła.
Jak powinien postąpić nadzór budowlany w tej sytuacji?
Czy powinien czekać na ustalenie spadkobierców i wykreślenie przez organ architektury inwestora, który zmarł?
Czy organ może wydać pozwolenie na użytkowanie inwestycji?

Organ nadzoru budowlanego prowadzący postępowanie w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego może ustalić spadkobierców zmarłego inwestora na podstawie oświadczenia pozostałych stron postępowania, jeżeli brak jest możliwości uzyskania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Nie można kierować decyzji o pozwoleniu na użytkowanie do zmarłego inwestora.
Przenoszenie pozwolenie na budowę na tym etapie jest bezzasadne, ponieważ decyzja ta została wykonana, a śmierć jednego ze współwłaścicieli nastąpiła już na etapie formalnego zakończenia budowy. Jeśli chodzi o zawieszenie postępowania w trybie art. 97 § 1 pkt 1 k.p.a. organ może to uczynić, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony nie jest możliwe, czyli w sytuacji gdyby zaistniał problem dowodowy z uzyskaniem powyższego oświadczenia. W przypadku bowiem gdyby spadek został nabyty przez inne osoby niż te, których udział dopuszczono w postępowaniu o pozwoleniu na użytkowanie, organ może wznowić postępowanie zakończone ostatecznym pozwoleniem na użytkowanie.
Zasada prawdy obiektywnej nakazuje organowi prowadzącemu postępowanie ustalenie wszelkich istotnych okoliczności sprawy, a zasada czynnego udziału stron nakazuje ustalenie wszystkich osób dysponujących interesem prawnym uzasadniających przyznanie statusu strony lub następców prawnych tych osób. Jednocześnie decyzja administracyjna powinna być skierowana do osób dysponujących interesem prawnym, a organ nie może skierować decyzji do osoby nieżyjącej. Stronami postępowania w sprawie pozwolenia na użytkowanie są jedynie inwestorzy. Inwestorem co do zasady jest osoba, która wystąpiła o pozwolenie na budowę wraz z wymaganymi dokumentami, dysponująca tytułem do nieruchomości na cele budowlane. W związku z tym konieczne jest zweryfikowanie, kto jest spadkobiercą zmarłego współinwestora nabywającym prawo do nieruchomości objętej pozwoleniem na budowę, o ile prawo to jest dziedziczne (np. prawo własności, prawo użytkowania wieczystego). Tytuł o charakterze obligacyjnym nie podlega dziedziczeniu, niemniej jednak można założyć, że w tym konkretnym przypadku zmarły inwestor dysponował dziedzicznym prawem do nieruchomości objętej inwestycją. W rezultacie należy ustalić spadkobierców zmarłego inwestora. Organ nadzoru budowlanego prowadzący postępowanie w sprawie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego może ustalić spadkobierców zmarłego inwestora na podstawie oświadczenia pozostałych stron postępowania w przedmiocie spadkobierców zmarłej strony, jeżeli brak jest możliwości uzyskania postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Warto zauważyć, że w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku nie rozstrzyga się bowiem kwestii dziedziczenia, lecz dokonuje deklaratywnego stwierdzenia przejścia na określone osoby praw i obowiązków zmarłego, skutkującego powstaniem domniemania przewidzianego w art. 1025 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). W związku z tym w rozpatrywanym przypadku organ może - z uwagi na brak postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku - w sposób dowodowy uzyskać oświadczenie co do tego, która z osób uzyskała status spadkobiercy po zmarłym inwestorze i następnie zapewnić mu czynny udział w postępowaniu, a w szczególności doręczyć decyzję.
Przenoszenie pozwolenie na budowę na tym etapie jest bezzasadne, ponieważ decyzja ta została wykonana, a śmierć jednego ze współwłaścicieli nastąpiła już na etapie formalnego zakończenia budowy. Jeśli chodzi o zawieszenie postępowania w trybie art. 97 § 1 pkt 1 k.p.a. organ może to uczynić, jeżeli wezwanie spadkobierców zmarłej strony nie jest możliwe, czyli w sytuacji gdyby zaistniał problem dowodowy z uzyskaniem powyższego oświadczenia. W przypadku bowiem gdyby spadek został nabyty przez inne osoby niż te, których udział dopuszczono w postępowaniu o pozwoleniu na użytkowanie, organ może wznowić postępowanie zakończone ostatecznym pozwoleniem na użytkowanie.

Tomasz Gawroński