Trybunał Sprawiedliwości UE przesądził 24 października w sprawie o sygn. akt C- 347/23, że osoba fizyczna, która zaciągnęła kredyt na zakup mieszkania w celu jego wynajmu, jest konsumentem w rozumieniu unijnych przepisów, o ile wynajem nie jest związany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Wynajem nie jest jedynym „niemieszkaniowym” celem, w jakim bywają brane kredyty hipoteczne i pojawia się pytanie, czy orzeczenie TSUE ma zastosowanie do innych tego typu sytuacji.
Czytaj też: Ważne orzeczenie TSUE dla frankowiczów wynajmujących mieszkania
Co z kredytem frankowym na zakup polisolokaty?
Takie sytuacje związane są głównie z celami inwestycyjnymi.
- Zdarzają się kredytobiorcy, którzy środki z kredytu przeznaczyli na inwestycje prywatne lub zabezpieczenie swojej przyszłości. Przykładowo, kredyty te były wykorzystywane do finansowania polisolokat czy innych produktów finansowych – tłumaczy Karolina Pilawska, adwokat, partner w Kancelarii Prawnej Pilawska Zorski Adwokaci.
Z jej doświadczenia wynika, że w finansowaniu takich nietypowych celów specjalizował się upadły Getin Noble Bank S.A. oraz jego poprzednicy prawni. - W mojej ocenie wyrok TSUE jest szczególnie istotny właśnie dla kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyty na inne cele niż mieszkaniowe. Decyzje o takim sposobie wykorzystania środków były często motywowane chęcią zabezpieczenia swojej przyszłości finansowej, na przykład na czas emerytury – wskazuje.
Tacy kredytobiorcy nie byli zazwyczaj profesjonalnymi inwestorami i nie posiadali specjalistycznej wiedzy finansowej czy ekonomicznej. Nie zajmowali się zawodowo ani profesjonalnie rynkami finansowymi czy inwestowaniem, przez co nie byli świadomi pełnego ryzyka związanego z tego rodzaju transakcjami. - Co istotne, w zdecydowanej większości przypadków to doradcy kredytowi inicjowali proces zakupu takich produktów finansowych, często w ramach sprzedaży krzyżowej – podkreśla mec. Karolina Pilawska.
Kredytobiorcy, zachęcani przez doradców, finansowali nabycie produktów inwestycyjnych kredytami powiązanymi z walutami obcymi, co niejednokrotnie kończyło się dla nich ponoszeniem strat. Orzeczenie TSUE może otworzyć drogę do lepszej ochrony konsumentów w tego rodzaju przypadkach.
Sprawdź w LEX: Konsument a nabycie nieruchomości na wynajem. Omówienie wyroku TS z dnia 24 października 2024 r., C-347/23 (Zabitoń) > >
Cena promocyjna: 224.1 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 186.74 zł
SN o kredycie na cele inwestycyjne
Wyrok TSUE w sprawie C-437/23 rozwiewa wątpliwości co do statusu konsumenta w sprawach, w których kredyt hipoteczny nie służył zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych, ale gdzie kredytobiorca nie prowadzi działalności gospodarczej związanej z kredytem.
Jak przypomina Wojciech Bochenek, radca prawny, Bochenek, Ciesielski i Wspólnicy Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp.k., wcześniej w podobnym duchu wypowiedział się Sąd Najwyższy, który w wyroku z 18 lipca 2019 r. w sprawie I CSK 587/17 opowiedział się za pozwoleniem na objęcie konsumenta ochroną, w sytuacji w której środki z kredytu zostały wykorzystane do inwestycji zwiększającej jego majątek, o ile nie są one związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
TSUE w październikowym orzeczeniu wskazał, że chęć powiększenia swojego majątku przez osobę fizyczną, przy jednoczesnym założeniu, że wskazana inwestycja nie jest powiązana z prowadzoną działalnością gospodarczą nie pozbawia go automatycznie statusu konsumenta.
- Taka okoliczność spełnia także założenia dyrektywy 93/13, której treść nie uzależnia przyznania ochrony konsumentowi od ścisłego powiązania dokonywanej czynności z własnymi potrzebami. W omawianym przypadku potrzebami mieszkaniowymi. Dyrektywa ma chronić konsumenta, przed nieuczciwymi postanowieniami umownymi, które nie podlegają negocjacjom przez konsumentów – podkreśla mec. Bochenek.
W jego ocenie istotne dla spraw o podobnym charakterze z elementem inwestycyjnym w tle, będę miały motywy uzasadnienia wyroku TSUE, zawarte w pkt. 31-35. - To w głównej mierze na sądzie krajowy będzie spoczywał obowiązek zweryfikowania okoliczności sprawy, w tym charakteru towaru lub usługi będących przedmiotem rozpatrywanej umowy, które to okoliczności mogą wskazywać na cel nabycia towaru lub usługi. W takim rozumieniu, sądy będę zobligowane zweryfikować w jakim celu i z jaki przeznaczaniem został nabyty towar lub usługa, co przełoży się na podjęcie decyzji o przyznaniu ochrony wynikającej z treści Dyrektywy 93/13 lub odmowy przyznania takiej ochrony – tłumaczy mec. Bochenek.
Sprawdź w LEX: Klauzula WIBOR a dyrektywa 93/13 – omówienie pytań prejudycjalnych w sprawie C-471/24 > >
Jeżeli sąd w postępowaniu ustali, że zawarcie rozpatrywanej umowy nie miało dla kredytobiorców celu gospodarczego, lecz jedynie konsolidację ich majątku prywatnego, wówczas kredytobiorcy są chronieni Dyrektywą 93/13.
- W takim wypadku za element inwestycyjny, obok możliwości nabycia nieruchomości, można także uznać lokowanie swojego majątku na giełdzie papierów wartościowych, lokatach długoterminowych itp. Istotne, aby transakcja nie były powiązane z główną działalnością gospodarczą – wyjaśnia mec. Bochenek.
Jednak nie wszyscy pełnomocnicy kredytobiorców zgadzają się z taką interpretacją orzeczenia TSUE, ponieważ pytanie skierowane do Trybunału dotyczyło wyłącznie kwestii tego, czy osobie fizycznej przysługuje status konsumenta w sytuacji, gdy dokonuje zakupu jednej nieruchomości przeznaczonej na wynajem (tzw. buy-to-let).
- Co prawda, możliwe byłoby przyjęcie daleko idącej interpretacji, zgodnie z którą orzeczenie obejmuje także przypadki, w których kredyt hipoteczny jest zaciągany na cele inwestycyjne (np. na zakup akcji, funduszy inwestycyjnych czy innych instrumentów finansowych), ale należy jednak podkreślić, że takie wnioski wynikają wyłącznie z szerokiej i daleko idącej interpretacji, która nie jest bezpośrednio zawarta w treści orzeczenia Trybunału – uważa radca prawny Jacek Firlej z kancelarii Czyżewski Ostaszewski Sp. k.
Czytaj także w LEX: Skutek restytucyjny z dyrektywy 93/13 ze szczególnym uwzględnieniem problematyki kredytów frankowych > >
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
