Główną barierą rozwoju dla farm wiatrowych są obowiązujące od 2016 roku przepisy. Rząd 5 lipca br. przyjął uregulowania, które mają to zmienić. Są  one  jednym z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. Projekt 14 lipca trafił do Sejmu.

- Zmiana ustawy dotyczącej elektrowni wiatrowych uwolni tereny do budowy farm wiatrowych - powiedziała minister klimatu i środowiska Anna Moskwa na konferencji po posiedzeniu Rady Ministrów, na którym przyjęto projekt. Według niej zmiana z jednej strony nie będzie blokowała inwestycji, z drugiej strony będzie uwzględniało to głos społeczności. 

- Rządowi zależy, aby ten projekt został przyjęty. Zależy nam na tym, aby nieco zwiększyć możliwości związane z budową wiatraków - zapewniał Müller, pytany o powody opóźnienia prac legislacyjnych. Powiedział, że z tego co wie "projekt ma być procedowany w Sejmie w najbliższych tygodniach", ale - jak dodał - "pojawiają się wątpliwości co do finalnych rozwiązań poszczególnych przepisów". Wyjaśnił, że chodzi np. o "odległości między poszczególnymi elementami infrastruktury, w szczególności mieszkalnej, i wiatrakami".

Zasada 10H zablokowała rozwój ferm wiatrowych 

Chodzi konkretnie o nowelizację ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, tzw. ustawa odległościowa (tzw. 10H).  Ustawa 10H  zablokowała rozwój farm wiatrowych na lądzie. Do czasu wejścia jej w życie, tj. w 2016 r. była to najdynamiczniej rozwijająca się gałąź OZE w Polsce.

Czytaj też: Elektrownie wiatrowe w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego – problemy praktyczne >>>

Ustawa wprowadziła bowiem zasadę 10H, nakazującą oddalenie turbin wiatrowych od budynków mieszkalnych w praktyce o co najmniej 1,5-2 km.  Zgodnie z ustawą minimalna odległość elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego wynosi dziesięciokrotność wysokości elektrowni wiatrowej mierzonej od poziomu gruntu do najwyższego punktu budowli, wliczając elementy techniczne, w szczególności wirnik wraz z łopatami (całkowita wysokość elektrowni wiatrowej). Taka sama odległość musi być zachowana od form ochrony przyrody. Wirniki elektrowni osiągają wysokości ponad 200 metrów. Oznacza to, że minimalna odległość wynosić będzie ponad 2 kilometry - tłumaczy Jacek Kosiński, adwokat i partner w Kancelarii Prawnej Jacek Kosiński Adwokaci i Radcowie Prawni.

Eksperci wskazują, że w Polsce prawie nie ma terenów, które spełniałyby takie warunki i umożliwiałyby postawienie farm wiatrowych. Dlatego wejście w życie tej ustawy w 2016 roku zablokowało rozwój lądowej energetyki wiatrowej.

Czytaj też: Ustawa o elektrowniach wiatrowych a zmiany w planowaniu przestrzennym >>>

Od tej zasady jest jeden wyjątek, dotyczy on inwestycji, które uzyskały wymagane pozwolenia przed datą wejścia w życie ustawy 10H. Ale tego typu farm nie ma za wiele. Poza tym opierają się one na technologiach starej daty. - Współcześnie projektowane turbiny umożliwiają uzyskanie większej produktywności przy mniejszym wpływie na otoczenie i środowisko, w tym przy obniżonym poziomie hałasu, niż turbiny projektowane przed ośmioma i więcej laty - tłumaczy Radosław Wasiak, adwokat z kancelarii Wardyński i Wspólnicy.

Coraz głośniej mówi się, że farmy wiatrowe mogą rozwiązać narastający w Polsce problem  braku węgla i i gazu. Aż 79 proc. ankietowanych w najnowszym sondażu Kantar Public uważa, że należy jak najszybciej zmienić prawo, by ułatwić budowę farm wiatrowych, 70 proc. jest zdania, że większa produkcja energii z wiatru sprzyja uniezależnianiu się Polski od rosyjskich surowców.

 

 

Dużo mówi się, tylko jakoś konkretów brak

Kolejni ministrowie raz rozwoju, raz klimatu zapewniają, że projekt już jest, za chwilę rząd go przyjmie. We wtorek konkret się nareszcie pojawił. 

Czytaj w LEX: Opodatkowanie wiatraków – zróżnicowane stanowisko gmin >>>

Ministerstwo klimatu zapewnia, że uelastycznienie tzw. zasady 10H jest kluczowe dla dalszego rozwoju technologii wiatrowej na lądzie oraz możliwości wykorzystania taniej energii dla przemysłu. Natomiast nowe przepisy mają też zapewnić właściwy poziom kontroli nad tym procesem przez władze gminne i społeczność lokalną, a także odpowiedni poziom bezpieczeństwa eksploatacji elektrowni wiatrowych przy pełnej informacji o planowanej inwestycji dla mieszkańców gmin, w których lokalizowane będą instalacje wiatrowe. 

Projekt przewiduje utrzymanie zasady lokowania nowej elektrowni wiatrowej wyłącznie na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (MPZP) i zachowuje ogólną regułę 10H, jednak w szczególnych przypadkach to gminy miałyby decydować o wyznaczaniu lokalizacji elektrowni wiatrowych w ramach lokalnej procedury planistycznej. Minimalną odległość turbin wiatrowych od zabudowań określono na 500 m.

- Ostatnie słowo będzie należało do gminy, ponieważ lokalizacja elektrowni wymaga miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Co istotne liberalizacja tej reguły nie oznacza liberalizacji innych przepisów dotyczących farm wiatrowych. W dalszym ciągu takie inwestycje będą musiały być zgodne ze wszystkimi przepisami prawa np. uzyskać decyzję środowiskową - uważa Jacek Kosiński. 

Czytaj też: Ile wspólnego ma antena satelitarna z elektrownią wiatrową? >>>

Krok w dobrym kierunku

- Cała branża wiatrowa, ale też przemysł, samorządy, czy wreszcie społeczeństwo oczekują jak najszybszego odblokowania rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie. To z jednej strony wzmacnianie bezpieczeństwa energetycznego i niezależności naszego kraju. Z drugiej – najlepsze lekarstwo na obniżenie rachunków za prąd. Energia z wiatru jest dziś niemal 4 razy tańsza od energii ze źródeł konwencjonalnych, a nowe inwestycje w farmy wiatrowe na lądzie to więcej zielonej i taniej energii i niższe rachunki za prąd – mówi Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. 

Czytaj też: Zasada odległościowa w procesie inwestycyjnym elektrowni wiatrowej i zabudowy mieszkaniowej a działania organów samorządowych >>>

Raport Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej pokazuje, że nowe farmy wiatrowe przy najlepszym scenariuszu rozwoju zagwarantują 70-133 mld zł przyrostu PKB, 490-935 mln zł dodatkowych wpływów do samorządów, ok. 80 mld zł zamówień na produkty i usługi w łańcuchu dostaw oraz 51 do 97 tysięcy nowych miejsc pracy w perspektywie do 2030 r.

Do tego Polska ma jedne z najlepszych warunków pogodowych dla rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie w całej Europie. Jeśli chodzi o wiatr i możliwości terenowe, to potencjał jest znakomity i nierozsądnie byłoby tego nie wykorzystać.

 - Duże powierzchnie terenów lądowych pozwalają na ogromne możliwości w zakresie lokalizacji nowych elektrowni wiatrowych. Nie ma wątpliwości, że potencjał ten odegra istotną rolę we wdrożeniu założeń prawa klimatycznego UE, jednak obecnie nie jest on wykorzystany. Kiedy zmiany ustawowe wejdą w życie i odblokują nowe inwestycje, w ciągu kilku lat, tj. do roku 2030 mogłoby powstać od 6 do 10 GW nowych mocy w lądowych farmach wiatrowych. Wtedy moc łącznie z tym co już mamy sięgałaby 18 - 20 GW. Biorąc pod uwagę ten potencjał, w ciągu kilku lat moglibyśmy zupełnie uniezależnić się od dotychczas sprowadzanego węgla czy gazu właśnie poprzez rozwój lądowej energetyki wiatrowej. Ta technologia zagwarantowałaby nam samodzielność wytwórczą - dodaje Janusz Gajowiecki.