Budynek, w którym w 1980 r. dokonano samowolnej przebudowy, znajduje się w ewidencji zabytków. Organ nadzoru budowlanego w przedmiotowej sprawie prowadzi postępowanie w oparciu o art. 37 i następne ustawy - Prawo budowlane z 1974 r. Postanowieniem z art. 81c ust. 2 organ zobowiązał właściciela do przedstawienia ekspertyzy ww. robót budowlanych.
Czy ekspertyza ta wymaga (w procesie legalizacyjnym) uzgodnienia, opinii konserwatora zabytków?
Czy powinien on być uznany za stronę prowadzonego postępowania?

Stosownie do treści art. 139 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568), przepisy nowej ustawy, zgodnie z którymi na dokonanie robót budowlanych przy zabytku i jego otoczeniu potrzebne jest zgoda wojewódzkiego konserwatora zabytków, stosuje się tylko do spraw wszczętych i nie zakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy o ochronie zabytków. Z kolei wcześniej obowiązująca ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury (Dz. U. z 1999 r. Nr 98, poz. 1150) również przewidywała obowiązek uzyskania zezwolenia właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków na wykonywanie robót budowlanych oraz - zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 2 starej ustawy o ochronie zabytków - możliwość nakazania przez wojewódzkiego konserwatora zabytków przywrócenia zabytku lub jego otoczenia do stanu poprzedniego na koszt osoby, która naruszyła przepisy dotyczące uzyskania zezwolenia. W związku z tym ekspertyza, o której mowa nie będzie wymagała uzgodnienia konserwatora zabytków, jednak zważywszy na fakt, że obiekt był wpisany w 1980 r. do rejestru zabytków, to nadzór budowlany powinien poinformować wojewódzkiego konserwatora o zaistniałym nadużyciu, a ten z kolei może zastosować środki prawne jakie mu przysługują na podstawie wspomnianej starej ustawy o ochronie zabytków.
Same ekspertyzy dotyczące wykonanych robót budowlanych nie powinny być przedmiotem opinii konserwatora zabytków, bowiem w przepisie mówiącym o zażądaniu ekspertyz nie ma wyraźnego upoważnienia do wystąpienia o taką opinię przez nadzór budowlany, a zgodnie z art. 106 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071) stanowi, że decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ, tylko w przypadku, jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody, albo wyrażenia stanowiska w innej formie).