- Świadomy pacjent to bezpieczny pacjent. Obowiązek informacyjny lekarza nie jest formalnością, ale elementem budowania zaufania i wspólnego podejmowania decyzji o leczeniu. Naszym celem jest, by każdy pacjent w Polsce wiedział, że ma prawo pytać i oczekiwać jasnych odpowiedzi – podkreśla Bartłomiej Chmielowiec, rzecznik praw pacjenta (RPP).
Lekarz powinien rozmawiać z pacjentem albo przedstawicielem
Jak przypomina biuro RPP, lekarz ma obowiązek udzielić pacjentowi pełnej, rzetelnej i zrozumiałej informacji. Zakres obowiązku informacyjnego lekarza zależy od wieku, stanu i woli pacjenta. Kształtuje się to następująco:
- Pacjent pełnoletni i przytomny – otrzymuje pełną informację o swoim stanie zdrowia oraz planowanym leczeniu.
- Pacjent małoletni powyżej 16. roku życia – prawo do informacji przysługuje zarówno jemu, jak i przedstawicielowi ustawowemu.
- Pacjent małoletni poniżej 16. roku życia – informacje otrzymuje przedstawiciel ustawowy, a pacjentowi przekazuje się je w zakresie i formie odpowiedniej do jego możliwości zrozumienia.
- Pacjent nieprzytomny lub niezdolny do zrozumienia informacji – informacje przekazywane są osobie bliskiej lub upoważnionej.
Pacjent może również wskazać osobę lub osoby, którym lekarz będzie przekazywać informacje o jego stanie zdrowia.
Każdy pacjent ma prawo wiedzieć:
- jaki jest jego stan zdrowia i rozpoznanie,
- jakie metody diagnostyczne i lecznicze są proponowane oraz jakie mogą być ich skutki,
- jakie są możliwe następstwa zastosowania lub zaniechania leczenia,
- jakie są rokowania i wyniki dotychczasowego leczenia.
Obowiązek informacyjny realizowany jest w formie rozmowy z pacjentem. Nie ma wymogu zachowania szczególnej formy, jednak dla celów dowodowych ważne jest jej odpowiednie udokumentowanie. Informacje powinny być przekazywane w sposób przystępny i dostosowany do pacjenta – z użyciem prostego języka, jasnych komunikatów, a w razie potrzeby także materiałów wspierających (np. ulotek, rysunków, animacji).
Wyjątki od obowiązku informacyjnego są nieliczne. Wskazuje się wśród nich następujące sytuacje:
- Na żądanie pacjenta lekarz może ograniczyć lub wyłączyć udzielanie informacji.
- Lekarz może ograniczyć informacje o rokowaniu, jeśli ich ujawnienie mogłoby zaszkodzić pacjentowi – wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, z poszanowaniem dobra pacjenta.
Prawo często nie jest przestrzegane
Jak wskazuje RPP, w 2024 roku biuro rzecznika odnotowało 10 415 zgłoszeń dotyczących prawa do informacji, co stanowi ponad 10,5 proc. wszystkich zgłoszeń. Pacjenci najczęściej skarżyli się na:
- brak przekazywania informacji o przysługujących im prawach (około 50 proc. zgłoszeń),
- problemy z procedurą składania skarg.
W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2025 r. do rzecznika spłynęło 6911 sygnałów i zgłoszeń dotyczących prawa do informacji. Ponad 80 proc. z nich dotarło do rzecznika za pomocą Infolinii, 18 proc. to zgłoszenia pisemne. W 36 proc. spraw zgłaszanych pisemnie sygnalizowano problemy dotyczące prawa do informacji o stanie zdrowia lub leczeniu, a w 44 proc. zgłaszano niewłaściwą informację o prawach pacjenta. Za pośrednictwem infolinii 34 proc. zgłoszeń dotyczyło niewłaściwej informacji o prawach pacjenta, 30 proc. informacji o procedurze składania skarg, natomiast 8 proc. prawa do informacji o stanie zdrowia lub leczeniu.
Cena promocyjna: 101.4 zł
|Cena regularna: 169 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 101.4 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
