Ustawa z 29 listopada 2023 r. nowelizująca ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zmienia art. 48a (dodanie ust. 16a-d) na podstawie którego minister właściwy do spraw zdrowia będzie obowiązany do opracowania, wdrożenia, realizacji i finansowania programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności obejmującego procedury medycznie wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe prowadzone w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 18 ustawy z 25 czerwca 2015 r. o leczeniu niepłodności.

Czytaj też: Diagnostyka preimplantacyjna zarodków ludzkich in vitro a ochrona godności człowieka >>Ustawa nakłada na ministra zdrowia obowiązek przeznaczania corocznie z budżetu państwa z części będącej w jego dyspozycji nie mniej niż 500 mln zł na realizację programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności obejmującego procedury medycznie wspomaganej prokreacji, w tym zapłodnienie pozaustrojowe prowadzone w ośrodku medycznie wspomaganej prokreacji.

Minister właściwy do spraw zdrowia będzie ponadto przedkładał Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej roczne sprawozdanie z realizacji programu polityki zdrowotnej leczenia niepłodności w terminie do dnia 31 lipca roku następującego po roku, którego sprawozdanie dotyczy.

Pierwszy program polityki zdrowotnej leczenia niepłodności minister właściwy do spraw zdrowia ma opracować i wdrożyć oraz rozpocząć jego realizację od 1 czerwca 2024 r. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Czytaj w LEX: Liszewska Agnieszka - Prawnokarna ocena zabiegów sztucznej prokreacji >>

Ustawa wzbudza kontrowersje

Nowelizacja, która jest inicjatywą obywatelską od początku budziła kontrowersje. Przeciwko niej byli posłowie PiS. W Senacie grupa senatorów PiS wnioskowała o odrzucenie ustawy.

O zawetowanie lub skierowanie do Trybunału Konstytucyjnego ustawy do prezydenta Andrzeja Dudy zwrócił się też przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski abp Stanisław Gądecki. W liście zwracał uwagę, że „Episkopat wielokrotnie zabierał głos w sprawie zapłodnienia pozaustrojowego, które nie jest metodą leczenia niepłodności”. Wskazywał, że metoda in vitro jest eksperymentowaniem na człowieku, jego swoistą „produkcją stanowiącą formę zawładnięcia życiem ludzkim”. 

Przeczytaj więcej: Przewodniczący KEP prosi prezydenta o niepodpisywanie ustawy o finansowaniu in vitro

Jak wyjaśniła Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podejmując decyzję o podpisaniu, będącej inicjatywą obywatelską, prezydent brał pod rozwagę fakt, że metoda in vitro w ocenie części społeczeństwa budzi wątpliwości natury etycznej. 

- Wobec wyzwań demograficznych, dążąc do zapewnienia równych szans wszystkim walczącym z problemem niepłodności, także tym chcącym korzystać z innych metod leczenia, Prezydent zapowiada złożenie projektu ustawy zapewniającego finansowanie ich ze środków publicznych – poinformowała Kancelaria Prezydenta.

Na początku stycznia 2024 r. planowane jest posiedzenie prezydenckiej Rady ds. Ochrony Zdrowia poświęcone przygotowaniu projektu.

W latach 2013–2016 na terenie całego kraju działał Narodowy Program Leczenia Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego. Był realizowany ze środków Ministerstwa Zdrowia i adresowany do wszystkich niepłodnych par spełniających określone kryteria. Obecnie tego typu programy realizują niektóre samorządy gminne. Przeczytaj także: Śląskie: Sejmik zapewnił finansowanie wojewódzkiego programu in vitro