Prace zespołu nadzoruje Wojciech Konieczny, sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia. Grupie ekspertów będzie przewodniczył dr hab. n. med. Adam Nowiński, kierownik Zakładu Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie. W skład zespołu weszli m.in. specjaliści zajmujący się leczeniem chorób płuc, konsultanci krajowi, przedstawiciele towarzystw naukowych, epidemiolodzy, a także główny inspektor sanitarny, w sumie jest to 21 osób. W Dzienniku Urzędowym ministra zdrowia opublikowano zarządzenie w sprawie powołania zespołu do opracowania krajowego programu zapobiegania i zwalczania gruźlicy.  

Gruźlica nie należy do przeszłości

Gruźlica jest chorobą zakaźną wywołaną przez prątki z grupy Mycobacterium tuberculosis complex. Najczęstsza jest gruźlica płuc, ale choroba może rozwijać się także w innych narządach, np. w kościach. Gruźlicą można się zarazić poprzez bliski kontakt z zakażoną osobą. W Polsce od 1955 roku prowadzone są obowiązkowe szczepienia przeciwko tej chorobie. Mimo to wciąż stanowi istotny problem zdrowotny. W 2023 roku w Polsce odnotowano 4231 przypadków gruźlicy. Największą zapadalność obserwuje się w województwach śląskim i lubelskim. Przy wczesnym wykryciu i odpowiedniej farmakoterapii choroba jest uleczalna,  wyzwanie w leczeniu stanowi jej wielolekooporna postać. Przypadki lekkooporne wzrosły po 2020 roku. Chorobę wywołaną przez prątki oporne na dwa najsilniejsze leki przeciwprątkowe (ryfampicynę i izoniazyd), rozpoznano u 89 chorych. U 11 kolejnych wykryto oporność na ryfampicynę. Dlatego wymaga skomplikowanego, kosztownego leczenia.  

Gruźlica stanowi też problem na skalę światową. To wciąż najczęstsza przyczyna zgonów na świecie z powodu choroby zakaźnej. Każdego roku umiera na nią ponad milion osób. W 2023 r. na świecie z powodu gruźlicy zmarło 1,25 mln ludzi – wynika z danych WHO (Światowej Organizacji Zdrowia). Dzisiaj nie ma kraju wolnego od tej choroby zakaźnej.


Do zadań zespołu powołanego przez MZ należy opracowanie krajowego programu zapobiegania i zwalczania gruźlicy. Eksperci mają uwzględnić: 

  1. profilaktykę uniwersalną – zapobieganie zakażeniom prątkiem gruźlicy wśród społeczeństwa;
  2. profilaktykę selektywną – zapobieganie zakażeniom prątkiem gruźlicy wśród grup szczególnie narażonych;
  3. profilaktykę wskazującą – wsparcie i opieka zdrowotna dla osób chorych na gruźlicę;
  4. monitorowanie sytuacji epidemiologicznej dotyczącej gruźlicy;
  5. wsparcie transformacji szpitali gruźliczych i chorób płuc oraz unowocześnienie systemu monitorowania i leczenia gruźlicy.

Zgodnie z zarządzeniem, efekty swojej pracy zespół ma  przedstawić do połowy grudnia. 

Czytaj również: Pobieranie opłat za leki na gruźlicę jest bezprawne. Coraz częściej dochodzi do naruszeń