Zakres finansowania usług programu asystencji osobistej

Czytelniczka Prawo.pl zwróciła się do redakcji z pytaniem. Wychodzi za mąż, a uroczystości ślubne organizuje w odległym od miejsca zamieszkania miejscu.

– Czy z pieniędzy w ramach programu asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami, z którego korzysta moja mama, mogę pokryć koszty wsparcia i pobytu dla jej asystenta osobistego podczas uroczystości ślubnych? Wiąże się to z wyjazdem poza miejsce zamieszkania, ok. 500 km (w Polsce) i dwudniowym pobytem. Mama wymaga stałego wsparcia – pyta Czytelniczka.

Przejazd dla asystenta - tak, nocleg - nie

Zapytaliśmy o to Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS). Resort w odpowiedzi przypomina, że zgodnie z zasadami realizacji programu „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością” w 2025 r. usługi asystencji osobistej mogą być świadczone poza miejscem zamieszkania uczestnika. Jednakże ważne, aby ich świadczenie odbywało się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

- W ramach programu możliwe jest rozliczenie kosztów przejazdu asystenta wraz z uczestnikiem (w tym np. na uroczystości rodzinne), jak również zakupu biletów na wydarzenia kulturalne, rozrywkowe, sportowe czy społeczne, pod warunkiem, że mieści się to w miesięcznych limitach określonych w programie (do 300 zł lub 500 zł – w zależności od liczby osób, którym asystent świadczy usługi). Należy jednak podkreślić, że koszt pobytu zarówno uczestnika, jak i jego asystenta (np. noclegu czy wyżywienia) nie może zostać sfinansowany ze środków programu – odpowiada nam MRPiPS.

W praktyce oznacza to, że udział asystenta w wyjeździe na uroczystość ślubną córki może być objęty programem wyłącznie w zakresie świadczenia usługi asystenckiej, z uwzględnieniem limitu godzin na dobę świadczonych usług przez asystenta i stawką maksymalną 50 zł brutto za godzinę w ograniczonym zakresie kosztów przejazdu, natomiast wszystkie koszty związane z pobytem (noclegi, wyżywienie itp.) muszą zostać pokryte z innych środków.

- Moja gmina dzwoniła do mnie, że jest 900 zł na usługi wyjazdowe, np. koncerty itp. do wykorzystania przez asystenta mamy. Do tej pory nie korzystała z tych środków, bo nie ma takiej możliwości. Pieniądze wtedy przepadają, choć gmina powiedziała, że w zamian być może dostanie kilka godzin więcej asystencji, bo wszystkie godziny wykorzystuje w całości na pomoc w codziennych czynnościach domowych. Dobrze, że z tych środków będziemy mogli opłacić chociaż przejazd na uroczystość – wskazuje Czytelniczka.

Poznaj też linię orzeczniczą w LEX: Partyk Aleksandra, Czy korzystanie z urlopu wychowawczego po urodzeniu niepełnosprawnego dziecka jest formą rezygnacji z zatrudnienia w kontekście prawa do świadczenia pielęgnacyjnego?>

Wyższe wynagrodzenia dla asystentów?

Równocześnie, jak przytacza serwis PAP, w jednej z ostatnich odpowiedzi na interpelację poselską wiceministra rodziny i pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych Łukasza Krasonia, wynika, że rząd planuje, m.in. podniesienie poziomu wynagrodzeń asystentów osobistych. Będą też mogli liczyć na szkolenia i superwizję. Obecnie trwają przedłużające się w rządzie prace nad ustawą o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Wciąż nie trafiła jeszcze do prac w parlamencie.

Przeczytaj także: Ministerstwo wprowadziło zmiany w projekcie ustawy o asystencji osobistej

- Zabezpieczenie profesjonalnej kadry asystentów na potrzeby zarówno ustawowej, jak i programowej asystencji osobistej będzie miało kluczowe znaczenie w realizacji świadczonego w tej formie wsparcia w najbliższej przyszłości. Z tego względu planuje się implementację stosownych rozwiązań, które wzmocnią dobrostan asystentów (szkolenia, superwizja) i podniosą prestiż wykonywanego przez nich zawodu (m.in. poprzez podniesienie poziomu wypłacanych im wynagrodzeń) – napisał wiceminister Krasoń. Wskazał, że w kolejnych latach realizacja programowej asystencji będzie kontynuowana na zasadzie komplementarności, co oznacza, że osoby z niepełnosprawnościami, które nie będą uprawnione do korzystania z ustawowego wsparcia, nie utracą dostępu do usług.

Wymagania dla asystentów w ramach programu i ustawy mają być takie same, ujednolicone np. w kwestii przygotowania zawodowego asystentów osobistych oraz zrównania ich wynagrodzeń w odniesieniu do warunków określonych w ustawie.

Czytaj też w LEX: Kulig Konrad, Wielość osób zobowiązanych do alimentacji niepełnosprawnego, a przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego>

W tym roku ponad 1 mld zł

Program „Asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością” dla jednostek samorządu terytorialnego jest realizowany od 2019 r. na podstawie art. 7 ust. 5 ustawy z 23 października 2018 r. o Funduszu Solidarnościowym. Łączna kwota dotacji dla JST wygląda następująco: