Przedmiotem skargi Anny Z. była bezczynność Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego Miasta Tarnowa. Chodziło o nielegalną rozbudowę stacji bazowej telefonii komórkowej. Dodatkowy maszt znalazł się na dzwonnicy kościelnej.
Opieszałość inspektora nadzoru
W odpowiedzi inspektor poinformował skarżącą, że zgodnie z oświadczeniem projektanta, roboty budowlane, polegające na montażu urządzeń o wysokości nieprzekraczającej 3 m., nie wymagały pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, w związku z czym nie ma zatem podstaw do wszczęcia postępowania administracyjnego w tej sprawie.
Czytaj też: NIK: Trzeba wzmocnić kontrolę zarządczą w jednostkach nadzoru budowlanego
Skarżąca podkreśliła, że próbowała przekonać organ do prawidłowego rozpatrzenia sprawy, ale wszelkie jej racje zostały kompletnie zlekceważone. W ocenie skarżącej postawa organu jest naganna i ewidentnie świadczy o gnuśności oraz opieszałości. Skarżąca podkreśliła, że pismem z 23 marca 2023 r. wysłała ponaglenie do organu wyższego stopnia.
Dwa lata bezczynności
Zdaniem skarżącej organ błędnie zakwalifikował jej pismo z 8 marca 2021 r. Był to wniosek o wszczęcie postępowania administracyjnego. Pomimo de facto odmowy wszczęcia postępowania, organ nie dokonał tego w prawidłowy sposób, tj. w trybie art. 61a k.p.a. Skarżąca podkreśliła, że bezczynność jest ogromna, bowiem trwa już około dwóch lat. Podkreślała, że należy zdyscyplinować inspektora, aby po wyroku sądu poprawnie załatwił sprawę i aby w przyszłości prawidłowo już rozpatrywał wnioski obywateli. Twierdziła, że w innych sprawach organ postępował tak samo. Inne skargi obywateli inspektor miał również lekceważyć.
- Z rażącym naruszaniem prawa swoiście "krył" samowolę budowlaną – wskazywała skarżąca. Jej zdaniem żadne polubowne działania nie zmieniły postawy PINB, który dalej nie wywiązuje się z obowiązków nałożonych na niego przez k.p.a. Uważała, że grzywna lub suma pieniężna odpowiednio wysoka należycie zmobilizuje PINB do działania. Zdaniem skarżącej organ wyrządza poważną krzywdę skarżącej i wielu obywatelom, narażając na silnie napromieniowanie, szkodzące zdrowiu, a pochodzące i emitowane z zamontowanych urządzeń.
Skarżąca wniosła o przyznanie jej od PINB kwoty 2 tys. zł, ewentualnie o wymierzenie PINB grzywny w tej samej wysokości i zasądzenie kosztów postępowania.
Postanowieniem z 13 kwietnia 2023 r. Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Krakowie, rozpatrując ponaglenie skarżącej, stwierdził, że powiatowy inspektor dopuścił się bezczynności, która jednak nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.
WSA: Dwa różne stanowiska
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie przeanalizował art. 53a Prawa budowlanego. Przepis ten zakłada, że postępowania wymienione w rozdziale 5b będą wszczynane z urzędu; w tym postępowanie dotyczące budowy lub robót budowlanych wykonywanych bez wymaganego prawem pozwolenia na budowę lub zgłoszenia. Został on nowelizacją dodany do przepisów ustawy Prawo budowlane celem usunięcia wątpliwości w tym zakresie.
Czytaj w LEX: Plucińska-Filipowicz Alicja (red.), Wierzbowski Marek (red.), Prawo budowlane. Komentarz aktualizowany do art. 53a >
Należy wobec tego zapytać, czy taka konstrukcja prawna wyklucza możliwość ustosunkowania się organu do wniosku strony, która ma interes prawny we wszczęciu takiego postępowania, czy też nie?
Na tle tego zagadnienia zarysowały się w orzecznictwie sądów administracyjnych dwa różne stanowiska.
- Pierwsze z nich zakłada, że wspomniana nowelizacja miała na celu wyeliminowanie możliwości formalnego zawiadomienia organu nadzoru przez stronę w sposób, który wiązałby ten organ, przynajmniej w zakresie konieczności udzielenie stronie formalnej odpowiedzi, choćby w postaci odmowy wszczęcia postępowania. Wtedy skarga winna ulegać oddaleniu.
- Drugi pogląd prowadzi do wniosku, że podanie strony mającej interes prawny nie może prowadzić wyłącznie do bycia dla organu materiałem informacyjnym. A więc inspektor musi zareagować. Jest więc konieczność merytorycznego odniesienia się do wniosku.
Czytaj w LEX: Odmowa wszczęcia postępowania administracyjnego oraz współuczestnictwo formalne >
Inspektor wyda decyzję, grzywny nie będzie
WSA w Krakowie opowiedział się za drugim stanowiskiem. Stwierdził, że inspektor nadzoru powinien formalnie ustosunkować się do podania skarżącej (tj. ewentualnie odmówić wszczęcia postępowania). Sąd uznał, że nie czyniąc tego, pozostaje on w bezczynności (na co wskazał także Małopolski Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego, rozpoznając ponaglenie).
Co się tyczy żądania skarżącej zasądzenia na jej rzecz sumy pieniężnej czy nałożenia na organ grzywny to zdaniem sądu, brak jest ku temu podstaw faktycznych i prawnych.
Sąd zauważył, że bezczynność powiatowego inspektora nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Dlatego nie trzeba wyciągać wobec niego konsekwencji finansowych. Z wymienionych przyczyn WSA zobowiązał organ do wydania aktu lub dokonania czynności w terminie 14 dni od prawomocności orzeczenia oraz stwierdził, że organ dopuścił się bezczynności.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
