Rozbudowa infrastruktury wodno-ściekowej wyzwaniem dla gmin

Obiekty turystyczne stają przed wyzwaniem rosnącego zapotrzebowania na wodę oraz produkcji ogromnych ilości ścieków. To spory problem, także dla mieszkańców gmin turystycznych, zwłaszcza przy braku odpowiednio rozwiniętych sieci wodociągowo-kanalizacyjnych. Okazuje się, że rozbudowa infrastruktury wodno-ściekowej, choć jest zadaniem własnym gmin, często przekracza ich możliwości finansowe.

Sprawdź w LEX: Czy odprowadzanie do miejskiej kanalizacji sanitarnej ścieków pochodzących z supermarketu, w którym funkcjonuje dział mięsny wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego? >

Najtrudniej jest w górach, gdzie - jak zauważa NIK - koszty realizacji tych inwestycji są znacznie wyższe niż na terenach płaskich. Powody to wyższe koszty przepompowni, skaliste podłoże czy rozproszona zabudowa. Nie bez znaczenia są też ograniczenia związane z obszarami prawnie chronionymi.

Czytaj w LEX: Opodatkowanie działalności agroturystycznej >

Kilka razy więcej ścieków

NIK skontrolowała 17 gmin. Wszystkie opracowały dokumenty planistyczne dotyczące rozbudowy infrastruktury wodno-ściekowej. Jednak część gmin nie uchwaliła wieloletnich planów rozwoju i modernizacji urządzeń: wodociągowych (11 gmin) i kanalizacyjnych (6 gmin). Dwie z 17 skontrolowanych gmin nie miały aktualnego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, z czego Zakopane nie ma aktualnego Studium od ponad 10 lat.

 

W latach 2010-2017 liczba turystów korzystających z turystycznych obiektów noclegowych w Polsce zwiększyła się o ponad 56%. W tym samym okresie liczba obiektów hotelowych w skontrolowanych gminach wzrosła o ponad 8% (z 237 do 257), w tym liczba hoteli o prawie 31% (z 94 do 123).

Sprawdź w LEX: Czy ścieki z gastronomii można łączyć ze ściekami bytowymi z budynku i odprowadzić je do szamba wspólnie bez podczyszczenia? >

Z informacji uzyskanych od Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Rzeszowie wynika, że w okresie wzmożonego ruchu turystycznego ilość ścieków dopływających do oczyszczalni w Solinie zwiększa się o ponad 100%, a do oczyszczalni gminnych w Polańczyku nawet o 300% w stosunku do ilości ścieków dopływających w pozostałej części roku.

Gminy niewłaściwie odprowadzają ścieki

Jak wskazują wyniki kontroli przeprowadzonych na zlecenie NIK przez Wojewódzkich Inspektorów Ochrony Środowiska, niektóre obiekty były nieprzystosowane do odbioru ścieków w sezonie turystycznym.

Sprawdź w LEX: Czy można wykorzystać ścieki oczyszczone do podlewania terenów rolniczych? >

NIK zwraca uwagę, że w miejscowościach o niskim poziomie skanalizowania dużym zagrożeniem jest gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych. Problem stanowi sposób usuwania ogromnych ilości ścieków generowanych w sezonie turystycznym. Kontrolowanie sposobu gromadzenia ścieków w zbiornikach bezodpływowych i ich opróżniania jest ustawowym obowiązkiem gmin, który jednak nie zawsze jest realizowany. W tej sytuacji istnieje ryzyko, że nie będą ujawniane przypadki pozbywania się nieczystości w sposób szkodliwy dla środowiska.

Sprawdź w LEX: Czy zbiornik, który ma gromadzić wody opadowe z dachów oraz parkingów hotelu, może służyć również do czasowego gromadzenia wody zrzutowej z basenów? >

Jak wykazała kontrola NIK, większość skontrolowanych gmin nie nadzorowała prawidłowo sposobu gromadzenia ścieków w tych zbiornikach. W czterech z 17 skontrolowanych urzędów gmin w ogóle nie prowadzono ewidencji zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe oraz przydomowych oczyszczalni ścieków lub prowadzono je w nierzetelnie. Trzy z nich przekazywały do Głównego Urzędu Statystycznego inne dane o liczbie zbiorników bezodpływowych niż wynikające z prowadzonej w Urzędzie ewidencji.

Czytaj też: Planowanie przestrzenne nadal w lesie

Woda bywa brudna

Badania jakości wód powierzchniowych, prowadzone na zlecenie Urzędu Miasta Zakopane na obszarze całej aglomeracji, wykazały wpływ zmian natężenia ruchu turystycznego w Zakopanem na stan czystości wody. Największe wartości zanieczyszczeń (w tym bakterie Escherichia Coli) stwierdzano głównie w lutym, sierpniu i październiku.

W latach 2010-2017 w związku z okresowym zanieczyszczeniem wody w kilku przypadkach Inspektorzy Sanitarni wydali decyzje unieruchamiające wodociąg lub indywidualne ujęcie wody (np. na terenie gminy Istebna 7 decyzji, na terenie Miasta Nysa 20 decyzji).

Sprawdź w LEX: Jakie kroki musi podjąć gmina, która chce wykorzystać wodę ze studni odwodnieniowych do zasilania wodociągu gminnego? >

Wnioski z kontroli NIK

NIK wnioskuje do prezesa Rady Ministrów o wprowadzenie do ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przepisów o karach pieniężnych dla gmin, które nie wykonują obowiązków prowadzenia kontroli częstotliwości opróżniania zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe oraz przydomowych oczyszczalni ścieków.

NIK rekomenduje wójtom, burmistrzom i prezydentom miast i gmin większe zaangażowanie w kształtowanie polityki inwestycyjnej związanej z rozbudową i modernizacją sieci wodociągowo-kanalizacyjnych na terenie gmin. Dotyczy to przede wszystkim uchwalania wieloletnich planów rozwoju oraz modernizacji urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych, zgodnie z potrzebami określonymi w dokumentach planistycznych gminy. Izba zwraca też uwagę, że powinni konsekwentnie realizować inwestycje uznane w planach za konieczne.

Czytaj w LEX: Ujęcia wody dla wodociągów - zagrożenia, sposoby eliminacji lub ograniczenia zagrożeń >