Rada miasta powierzyła burmistrzowi uprawnienia do stanowienia o wysokości opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej. Na tej podstawie organ wydał w październiku 2016 r. zarządzenie w sprawie opłat za korzystanie z cmentarzy komunalnych na terenie gminy. Akt ten zwrócił uwagę prokuratora rejonowego, który w październiku 2019 r. wniósł skargę do sądu administracyjnego. Zarzucił, że zarządzenie zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 13 pkt 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Miało o tym świadczyć jego nieogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Tymczasem na podstawie zarządzenia dochodziło do wiążącego obciążenia mieszkańców gminy obowiązkiem ponoszenia opłat za korzystanie z cmentarzy. W świetle powyższego, prokurator domagał się stwierdzenia nieważności spornego aktu.
Burmistrz ustosunkował się do skargi. Uznał zarzuty i wniósł o umorzenie postępowania, ponieważ w listopadzie 2019 r., czyli już po wniesieniu skargi, wydał nowe zarządzenie, które uchyliło zaskarżony akt.
Stwierdzenie nieważności wywołuje daleko idące skutki
Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, który wskazał, że postępowania nie można umorzyć. Wydanie nowego zarządzenia nie realizowało bowiem przesłanki innej przyczyny bezprzedmiotowości z art. 161 §1 pkt 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Szczególnie, że burmistrz przyznał w swoim oświadczeniu, że zarządzenie wywołało w okresie jego obowiązywania skutki prawne. Dlatego też WSA uznał, że choć w dacie orzekania sporny akt już nie obowiązywał, to może być on jednak nadal stosowany do zdarzeń prawnych, które zaszły w czasie obowiązywania jego postanowień. Ponadto sąd podkreślił, że stwierdzenie nieważności wywołuje dalej idące skutki niż uchylenie. Akt ten będzie wówczas traktowany tak, jakby nigdy nie został wydany, co może mieć znaczenie dla podejmowanych na jego postawie czynności prawnych.
Zarządzenie powinno zostać opublikowane
Sporne zarządzenie zostało wydane na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o gospodarce komunalnej. Przepis ten określa, że jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego postanawiają o wysokości cen i opłat albo o sposobie ich ustalania za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z obiektów i urządzeń. Uprawnienie to może zostać powierzone organowi wykonawczemu, co miało miejsce w niniejszej sprawie. Burmistrz wydał stosowane zarządzenie i postanowił, że wejdzie ono w życie z dniem podpisania i bez opublikowania w wojewódzkim dzienniku urzędowym. WSA uznał, że brak ten świadczył o istotnym naruszeniu art. 13 pkt 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Przepis ten ustanawia obowiązek ogłoszenia aktów prawa miejscowego. Tymczasem tak należało zakwalifikować sporne zarządzenie, z czym zgodził się także organ.
Czytaj także: Koronawirus po śmierci - luki w prawie dla cmentarzy i zakładów pogrzebowych >>>
Zarządzenie było aktem prawa miejscowego
Zaskarżony akt regulował w sposób jednostronny kwestie opłat związanych z korzystaniem z cmentarzy komunalnych. Wprowadzał bowiem katalog opłat za pochowanie zwłok i prochów, za udostępnienie lub zarezerwowanie miejsca grzebalnego oraz za wjazd na cmentarz i korzystanie z urządzeń cmentarnych. Opłatami w sposób wiążący zostały obciążone podmioty zewnętrzne wobec administracji, które chciały korzystać z cmentarzy komunalnych. Natomiast adresaci zarządzenia zostali określeni generalnie, a nie indywidualnie, zaś akt odnosił się do sytuacji powtarzalnych, a nie jednorazowych. Ponadto akt ten miał on charakter normatywny, ponieważ zawierał postanowienia wyznaczające adresatom sposób zachowania się w postaci nakazu, zakazu lub uprawnienia.
WSA ocenił, że wszystkie te cechy przemawiały za uznaniem zarządzenia za akt prawa miejscowego. Dlatego też jego obowiązywanie zależało od ogłoszenia, na co wskazuje art. 88 ust. 1 Konstytucji RP. Tymczasem wymóg ten nie został spełniony, co świadczyło o istotnym naruszeniu norm konstytucyjnych i ustawowych. Mając powyższe na uwadze, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu stwierdził nieważność zaskarżonego zarządzenia.
Wyrok WSA w Opolu z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II SA/Op 443/19
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
