W regulaminie wynagradzania kierownik jednostki organizacyjnej gminy określił wysokość i zasady przyznawania premii regulaminowej dla pracowników na stanowiskach pomocniczych i obsługi. Zgodnie z art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych , pracodawca w regulaminie wynagradzania może określić warunki przyznawania i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa. Jednak w art. 36 określającym poszczególne składniki wynagrodzenia, nie została wymieniona premia.

Obowiązujące wcześniej rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 sierpnia 2005 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników samorządowych zatrudnionych w jednostkach organizacyjnych jednostek samorządu terytorialnego jednoznacznie określało, że w ramach posiadanych środków na wynagrodzenia, może zostać utworzony fundusz premiowy, którego wysokość oraz warunki przyznawania i wypłacania premii powinien określać zakładowy regulamin premiowania.

Czy dopuszczalne jest określenie w regulaminie wynagradzania wysokości i zasad przyznawania premii?

Czy dopuszczalne jest przyznanie premii przyznawanie wszystkim pracownikom samorządowym zatrudnionym w jednostce organizacyjnej gminy, zarówno na stanowiskach pomocniczych (administracyjnych), jak i obsługi?

Odpowiedź

Zgodne z prawem będzie określenie premii jako składnika płacowego w regulaminie wynagradzania jednostki samorządowej. Dopuszczenie możliwości przyznawania premii wszystkim pracownikom samorządowym zatrudnionym w danej jednostce jest także prawidłowe, a nawet zasługuje na aprobatę.

Zgodnie z art. 39 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych pracodawca samorządowy w regulaminie wynagradzania może określić:
- warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa;
- warunki i sposób przyznawania dodatków, o których mowa w art. 36 ust. 4 i 5 (tj. funkcyjnego i specjalnego), oraz innych dodatków.

Treść art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych określa natomiast generalnie składniki wynagrodzenia pracownika samorządowego o charakterze obligatoryjnym i fakultatywnym – te które wskazuje sama ustawa. Nie ma tu więc sprzeczności – a jeżeli nawet można ją odczytać – to jest ona pozorna. Treść art. 39 ustawy o pracownikach samorządowych wskazuje na dopuszczalny zakres regulacji regulaminu wynagradzania danego pracodawcy samorządowego. Kolejność usytuowania przepisów art. 36 i 39 ustawy o pracownikach samorządowych należy więc rozpatrywać w następujący sposób: art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych wskazuje na te składniki, które muszą (jak wynagrodzenie zasadnicze lub dodatek stażowy) albo powinny (jak dodatek specjalny i funkcyjny, względnie nagroda pieniężna) zostać uregulowane – w przepisach wykonawczych i następnie w przepisach zakładowych, w zależności od dalszego zakresu uregulowań art. 37, 38 i 39 ustawy o pracownikach samorządowych .

Treść art. 39 ustawy o pracownikach samorządowych wprowadza natomiast element uelastyczniający regulacje płacowe, pozostawiając otwartymi niektóre kwestie – do uregulowania wewnętrznego w danej jednostce. Dotyczy to w szczególności innych dodatków niż funkcyjny i specjalny, oraz wspomnianych w pytaniu premii i nagród. Pracodawca samorządowy może poszerzyć liczbę składników wynagrodzenia, przysługujących pracownikom. Może także nie regulować nic ponad zakres wyznaczony ustawą (tj. ograniczyć się do sprecyzowania wysokości, kwot maksymalnych i kategorii zaszeregowań w zakresie wynagrodzenia zasadniczego, oraz uregulować szczegółowo kwestie przyznawania dodatków wymienionych w u.p.s.: stażowego, funkcyjnego i specjalnego oraz nagrody pieniężnej).

Ustawa nie może być aktem wewnętrznie sprzecznym. Nie można więc uznać, że skoro w art. 36 ustawy o pracownikach samorządowych premii nie wymieniono, to składnik taki nie powinien się znaleźć w przepisach zakładowych, mimo, że wyraźnie wskazuje na możliwość wprowadzenia takiego składnika płacowego art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych .

Zgodne z prawem będzie określenie jako składnika płacowego w regulaminie wynagradzania jednostki samorządowej – premii. Prawidłowym będzie dopuszczenie możliwości przyznawania premii wszystkim pracownikom samorządowym zatrudnionym w danej jednostce – taka regulacja zasługuje na aprobatę, gdyż może stanowić wyraz respektowania i wspierania zasady równego traktowania w zatrudnieniu.

Uznać można również dopuszczalność wydawania odrębnego regulaminu premiowania, choć przepisy ustawy o pracownikach samorządowych o nim nie wspominają.

Regulamin taki niewątpliwie ma charakter normatywny może być autonomicznym źródłem prawa pracy w rozumieniu art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) - dalej k.p. Może też być potraktowany jako rodzaj regulaminu wynagradzania, a zatem jego przepisy są także przepisami prawa pracy, które muszą być respektowane w stosunkach między pracodawcą, który wydał ten regulamin, a pracownikami, których on dotyczy (uzasadnienie wyroku SN z 9 lipca 2009 r., II PK 232/08, niepubl.). Jednak – biorąc pod uwagę fakt, iż art. 39 ust. 2 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych wyraźnie określa, gdzie powinny znaleźć się unormowania dotyczące premii – zbędnym wydaje się ogłaszanie przez pracodawcę kolejnego aktu płacowego. Regulacje dotyczące premii powinny raczej znaleźć się w regulaminie wynagradzania – albo wprost w jego przepisach, albo jako uzupełnienie (załącznik, aneks).

Pamiętać należy jedynie o respektowaniu zasad równego traktowania pracowników (art. 183a § 1 k.p.), w tym zakazu dyskryminacji płacowej (art. 183c k.p.). Przepisy naruszające te zasady, zgodnie z art. 9 § 4 k.p. – nie obowiązują, a czynności podjęte na ich podstawie są w związku z tym nieważne.


Przydatne materiały:
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458)