29 października 2019 r. rada powiatu uchwaliła program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (ustawa). Prawie rok później zarząd powiatu opierając się na przepisie z załącznika do tego aktu podjął uchwałę w sprawie powołania powiatowej rady młodzieży. Stanowił on, że jedną z form współpracy pozafinansowej są działania organizacyjne polegające na tworzeniu wspólnych zespołów o charakterze inicjatywnym i doradczym. Wojewoda złożył skargę, w której wskazywał, że nie było podstawy prawnej do utworzenia powiatowej rady młodzieży. 

Czytaj w LEX: Partycypacja społeczna w samorządzie terytorialnym. Przemiany koncepcji prawnej i praktyki w latach 1990-2020. Zagadnienia wybrane >

 


Rada młodzieży miała współpracować z zarządem

Sprawą zajął się WSA w Gorzowie Wielkopolskim, który wskazał, że zgodnie ze sporną uchwałą, powiatowa rada młodzieży miała być zespołem o charakterze doradczym, konsultacyjnym i inicjatywnym, który w oparciu o zasoby wiedzy i doświadczenia środowiska młodzieży współpracuje z zarządem powiatu w obszarze spraw lokalnych. Celem tego gremium miało być zwiększenie zaangażowania młodych ludzi w sprawy społeczności. Sąd uznał więc, że nie było jakiegokolwiek powiązania członków rady młodzieży z podmiotami, których dotyczy roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalności pożytku publicznego wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy. Tym samym akt ten nie mógł stanowić podstawy prawnej do powołania tego gremium.

Czytaj także: Udział młodzieży w życiu publicznym i więcej zadań w samorządach - prezydent podpisał ustawę >>>

Nie było podstawy prawnej

Art. 4 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym zawiera katalog zadań publicznych, które ma zrealizować powiat. Katalog ten ma charakter zamknięty. Inne zadania powiatu mogą określać tylko ustawy, na co wskazuje art. 4 ust. 3 usp. Tymczasem żaden powszechnie obowiązujący akt prawny rangi ustawowej nie regulował kwestii powołania młodzieżowej rady powiatu i nie określał kompetencji organów przy wykonywaniu tego zadania. Ponadto zgodnie z zasadą praworządności wyrażoną w art. 7 Konstytucji RP, organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Oznacza to, że materia regulowana aktem normatywnym musi wynikać z upoważnienia ustawowego i nie może go przekraczać.

Sprawdź w LEX: Na jakiej podstawie można określić wiek osób mających bierne i czynne prawo wyborcze do młodzieżowej rady powiatu? >

 

Rady młodzieży dopiero od 23 czerwca

Utworzenie młodzieżowej rady powiatu zostało przewidziane dopiero w nowelizacji ustawy o samorządzie powiatowym z 20 kwietnia 2021 r. Prawodawca zobowiązał powiat do podejmowania działań na rzecz wspierania i upowszechniania idei samorządowej wśród młodszych mieszkańców powiatu.

Czytaj w LEX: Młodzieżowe rady gmin, powiatów i województw >

Dodany art. 3e ups przewiduje, że rada powiatu może wyrazić zgodę na utworzenie młodzieżowej rady powiatu z własnej inicjatywy, a także na wniosek zarządu powiatu lub innych wskazanych podmiotów. Przepis ten zaczął obowiązywać od 23 czerwca 2021 r. Tak więc przed tą datą nie było podstaw prawnych do utworzenia młodzieżowej rady powiatu. Mając powyższe na uwadze, WSA stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały.

Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 17 czerwca 2021 r., sygn. akt II SA/Go 155/21