Prokurator Generalny zauważył na tle orzecznictwa sądów administracyjnych wątpliwość: Czy w postępowaniu zmierzającym do wydania decyzji o odebraniu zwierzęcia (na podstawie art. 7 ust. 3 z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt) organizacja społeczna, posiada status strony w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego?

Czy też organizacja społeczna może wyłącznie wnosić o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze podmiotu na prawach strony. W tym względzie w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwaliły się dwa stanowiska.

Argumenty za i przeciw

  1. Pierwsze ze stanowisk, sprowadza się do nieprzyznania przymiotu strony organizacji społecznej, której celem statutowym jest ochrona zwierząt - a której upoważniony przedstawiciel odebrał czasowo zwierzę - prezentowane jest na dwa sposoby. W poszczególnych wyrokach wojewódzkich sądów administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzono wprost brak interesu prawnego wskazanej organizacji społecznej. Albo sąd stwierdzał tylko, że nie przysługuje jej status uczestnika na prawach strony. Okoliczność wystąpienia przez skarżące stowarzyszenie do wójta z zawiadomieniem o odebraniu zwierząt nie jest równoznaczna z legitymowaniem przez nie interesem prawnym w rozumieniu art. 28 k.p.a. Tożsame stanowisko wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 lipca 2018 r. w sprawie o sygn. akt II OSK 1002/18,
  2. Sądy orzekały w drugim stanowisku, że organizacja ma status strony w postępowaniu o wydanie następczej decyzji w trybie art. 7 ust. 3 u.o.z. in fine - już z samego faktu zawiadomienia organu wykonawczego gminy o odbiorze zwierząt i ponoszeniu kosztów ich utrzymania i leczenia.

Tak orzekł np. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w wyroku z dnia 15 marca 2018 r., sygn. akt II SA/K.e 39/18, uchylającym decyzję organu drugiej instancji umarzającą postępowanie odwoławcze.

 

  1. W tym drugim wypadku organizacja występuje również we własnej sprawie, nie tylko w sprawie dotyczącej innej osoby. Zdaniem Sądu, na gruncie ustawy o ochronie zwierząt organizacja społeczna może realizować własne uprawnienia materialnoprawne występując w postępowaniach prowadzonych na podstawie przepisów tej ustawy jako strona legitymująca się własnym interesem prawnym.

Potwierdził te opinię także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 października 2018 r. (sygn. akt II OSK 2684/16), w którym przyjął, że skoro organizacja społeczna zainicjowała postępowanie administracyjne, ponieważ odebrała zwierzęta, poniosła koszty ich transportu, utrzymania i leczenia, to nie musiała wnioskować o dopuszczenie do postępowania o wydanie decyzji w sprawie czasowego odebrania zwierząt - jako strona - ponieważ z mocy prawa była stroną tego postępowania.

Stanowisko Prokuratora

W ocenie Prokuratora generalnego organizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona zwierząt, a której upoważniony przedstawiciel odebrał zwierzę i zawiadomił o tym wójta (burmistrza, prezydenta miasta) - posiada status strony.

Prokurator zauważa, że procedura odbioru zwierzęcia składa się z dwóch etapów:

  • faktycznego odbioru zwierzęcia przez upoważnioną osobę oraz
  • postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji w sprawie odebrania zwierzęcia.

W pierwszym etapie tej procedury organizacja społeczna działająca przez swojego przedstawiciela, odbierając zwierzę jego właścicielowi - występuje w charakterze podmiotu administrującego. Natomiast w drugim etapie organizacja społeczna - uznając istnienie jej interesu prawnego - znajduje się w sytuacji podmiotu administrowanego. Nie korzysta bowiem z form władczych, lecz znajduje się w takiej samej pozycji procesowej, co adresat decyzji -właściciel lub opiekun zwierzęcia.

Podmiotem administrującym jest w tym wypadku wójt (burmistrz, prezydent miasta). O ile w pierwszym etapie można mówić o istnieniu obowiązku organizacji społecznej do podjęcia działań władczych, to w drugim etapie należy mówić o istnieniu interesu prawnego w sposobie załatwienia analizowanej sprawy administracyjnej - uważa prokurator.