RPO przypomina, że 19 października 2022 r. w tej sprawie zwrócił się do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Do dziś nie dostał odpowiedzi, wobec czego ponownie występuje do minister Anny Moskwy, a dodatkowo do Ministra Zdrowia.
Zanieczyszczenie świetlne szybko rośnie
Prof. Marcin Wiącek zwraca uwagę, że dostępne badania naukowe wskazują, iż globalnie zanieczyszczenie świetlne wzrastało średnio o 9,6 proc. rocznie w latach 2011-2022 i jest spowodowane przede wszystkim przejściem na półprzewodnikowe oświetlenie LED. Nowe oprawy oświetleniowe oparte na technologii LED sprzyjają zwiększeniu bezpieczeństwa oraz zmniejszeniu zużycia energii. Niemniej poprawa bezpieczeństwa, jaką daje montaż oświetlenia LED, wynika także z tego, że światło oparte na tej technologii jest ostrzejsze, a oświetlane obiekty wyraźniejsze - w konsekwencji czego na oświetlanym obszarze może dojść do wzrostu zanieczyszczenia światłem.
Szlachetko Katarzyna, Zielińska-Dąbkowska Karolina M.: O (bez)skuteczności prawa polskiego wobec antropogenicznych zanieczyszczeń światłem sztucznym (ang. man-made light pollution) >>>
Czytaj też: Jaka jest podstawa prawna dla ograniczania zanieczyszczenia światłem na terenie parku narodowego? >>>
W ocenie RPO problem zanieczyszczenia świetlnego wynika m,in. z braku kompleksowych regulacji krajowych w zakresie oświetlenia zewnętrznego. Marcin Wiącek przypomina, że problem sygnalizowała ponad 10 lat temu rzecznik praw obywatelskich prof. Irena Lipowicz ministrom odpowiedzialnym za infrastrukturę oraz transport i gospodarkę morską. Z korespondencji zwrotnej wynikało, że fakt zanieczyszczenia świetlnego jest przez ministrów dostrzegany, a narzędzia jego ograniczenia zostaną przewidziane w aktach prawnych. Zapowiedzi te nie przełożyły się jednak na poprawę stanu rzeczy.
Czytaj: Walka z zanieczyszczeniem światłem powinna być zadaniem samorządu, zwłaszcza metropolitalnego>>
Jaki wpływ na zdrowie ludzi?
Rzecznik pyta Ministra Zdrowia, czy zagadnienie wpływu sztucznego światła na zdrowie obywateli było analizowane, a jeśli tak, to z jakim rezultatem, bądź też, czy jest to obecnie przedmiotem analizy i projektowanych rozwiązań legislacyjnych.
Marcin Wiącek zwraca szczególną uwagę ministra na kwestię bezpieczeństwa opraw LED-owych dla zdrowia człowieka. Była ona przedmiotem badań francuskiej Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Sanitarnego. Potwierdziły one, że oświetlenie LED może wywierać wpływ na siatkówkę oka, a długookresowo na powstanie zwyrodnienia plamki żółtej. Szczególnie negatywne konsekwencje ma nieść światło niebieskie zwłaszcza dla dzieci i młodzieży.
Rzecznik pyta ministra Adama Niedzielskiego, czy podobne badania, jak we Francji planowane są i w Polsce. Obywatele mają bowiem prawo oczekiwać zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego, tj. pewności, że oświetlenie, w którego zasięgu się znajdą, nie zagraża ich zdrowiu. Warte odnotowania korzyści z lepszego oświetlenia, zwłaszcza w zakresie zapewnienia porządku publicznego czy ograniczenia zużycia energii, nie mogą uzasadniać uszczerbku na zdrowiu ludzi.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.