Zmiany w rządowym projekcie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego sprowadzają się do:

  1. Wprowadzenia odrębnego postępowania w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania oraz zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia;
  2. Wprowadzenia uproszczeń w postępowaniu zabezpieczającym w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia oraz zakazanie zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia.

Zasadniczo projektowane zmiany należy ocenić pozytywnie - twierdzą dr hab. Anna Hrycaj, prof. UŁa i dr hab. Krzysztof Wiak, prof. KUL.

 Niewątpliwie projektowane rozwiązania poprawią sytuację osób dotkniętych przemocą w rodzinie. Każde uproszczenie i przyspieszenie dochodzenia ochrony praw osób dotkniętych przemocą w rodzinie zasługuje na pozytywną ocenę.

Postępowanie odrębne

Należy podzielić stanowisko, że „w obowiązującym porządku prawnym postępowanie o zobowiązanie osoby stosującej przemoc w rodzinie do opuszczenia mieszkania odbywa się w trybie nieprocesowym na podstawie przepisów ogólnych. Nie sprzyja to natychmiastowemu zapewnieniu bezpieczeństwa osobie dotkniętej przemocą, dla której najbardziej istotne jest wówczas sprawne odseparowanie jej od osoby stosującej przemoc. W rezultacie, to osoba, której życie i zdrowie jest zagrożone na skutek stosowania wobec niej przemocy, zmuszona jest do opuszczenia mieszkania.”

Czytaj: Pełnomocnik rządu za szerszym traktowaniem przemocy w rodzinie

W konsekwencji, wprowadzenie postępowania odrębnego w tej kategorii spraw jest rozwiązaniem w pełni uzasadnionym. Pozytywnie należy ocenić również niektóre przewidywane w tym postępowaniu uproszczenia, tj.:

  • określenie terminów do wydania orzeczenia przez sąd,
  • udzielanie zabezpieczenia,
  • natychmiastową wykonalność postanowienia wydanego w sprawie, a także
  • ustawowe zwolnienie wnioskodawcy od kosztów sądowych

 

Wprowadzić zakaz kontaktowania

Zdaniem ekspertów Rady Legislacyjnej należałoby jeszcze rozważyć inne rozwiązania, które niewątpliwie wpisują się w cele, które postawił przed sobą projektodawca. W szczególności, zasadne wydaje się przyjęcie następujących regulacji: Wprowadzenie zamiast albo obok zakazu zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia dodatkowo zakazu zbliżania się do osoby, która jest dotknięta przemocą w rodzinie oraz zakazu kontaktowania się z tą osobą.

Według Rady Legislacyjnej należy uznać, że dopiero taki zakaz miałby dla takiej osoby realne znaczenie.

Zakaz zbliżania się do mieszkania i jego bezpośredniego otoczenia z pewnością poprawi bezpieczeństwo osoby, która jest dotknięta przemocą w rodzinie w jej miejscu zamieszkania, zwiększy poczucie bezpieczeństwa i spokoju podczas przebywania w tym miejscu, ale jednocześnie w żaden sposób nie zagwarantuje bezpieczeństwa w codziennym funkcjonowaniu.

Wzmocnienie ochrony

Jest oczywiste, że osoba, która jest dotknięta przemocą w rodzinie nie przebywa cały czas w miejscu zamieszkania, ale funkcjonuje w przestrzeni publicznej - twierdzą eksperci Rady. Osoba dotknięta przemocą w rodzinie powinna być również chroniona przed innymi formami kontaktu ze strony sprawcy przemocy. Przemoc w rodzinie może mieć charakter wielopłaszczyznowy. Sprawca przemocy może wykorzystywać różne formy przemocy, w tym może korzystać z komunikatorów społecznych, telefonu, poczty elektronicznej itd.

Eksperci podkreślają, że przemoc słowna nie wymaga bezpośredniego kontaktu z ofiarą przemocy, a może być niezwykle intensywna i dokuczliwa.        

Nowelizacja wzmacnia - zdaniem Rady - ochronę osób dotkniętych przemocą w miejscu zamieszkania. Stanowi uzupełnienie ochrony wynikającej z dotychczas obowiązujących przepisów, eliminując, co do zasady, występujące w nich wady. Projekt trafnie zakłada współdziałanie Policji, sądu i służb wykonujących zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie. To powinno sprzyjać szybkości i efektywności tych działań.

. 

Sprawdź również książkę: Kodeks postępowania cywilnego. Zestawienie zmian przepisów z datami wejścia w życie. Nowelizacja 2019 >>