Na stronie finanse.uokik.gov.pl opublikowane zostało w środę stanowisko Prezesa UOKiK wyjaśniające przepisy prawne dotyczące transakcji nieautoryzowanych.

Czytaj: UOKiK: Zarzuty wobec banków za odmowy zwrotu nieautoryzowanych transakcji>>

Trzeba zwrócić płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji

Urząd przypomina w nim, że obowiązki dostawców usług płatniczych (m.in. banków) w sytuacji, gdy dojdzie do transakcji bez zgody właściciela rachunku (transakcja nieautoryzowana), reguluje ustawa o usługach płatniczych. Jednak, jak wynika ze skarg konsumentów i dotychczasowych ustaleń Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, instytucje finansowe mają problemy z przestrzeganiem tych przepisów. Prezes UOKiK Tomasz Chróstny przygotował stanowisko, w którym wyjaśnia kluczowe pojęcia i kwestie prawne dotyczące transakcji, których autoryzacji klient zaprzecza.

Czytaj też: Odpowiedzialność za nieautoryzowane transakcje w dyrektywie PSD II >>>

Czytaj więcej w LEX: Nieautoryzowane transakcje i zwrot środków przez banki na tle zarzutów Prezesa UOKiK >>>

 

Prawo bankowe. Komentarz

Agnieszka Mikos-Sitek, Piotr Zapadka

Sprawdź  

 - Zarówno przepisy krajowe, jak i unijne nie pozostawiają wątpliwości, że dostawcy usług płatniczych muszą niezwłocznie zwrócić płatnikowi kwotę nieautoryzowanej transakcji. Prawo przewiduje od tej zasady tylko dwa wyjątki. Trzeba podkreślić, że obowiązek zwrotu środków nie jest równoznaczny z odpowiedzialnością banków za transakcje nieautoryzowane, np. w przypadku gdy dojdzie do nich z powodu rażącego niedbalstwa płatnika. W tej sytuacji dostawcy usług płatniczych mogą dochodzić od płatnika kwoty, którą uprzednio mu zwrócili. Ta kwestia została szczegółowo opisana w opublikowanym stanowisku – mówi Tomasz Chróstny, prezes UOKiK.

Obowiązek banków

Zgodnie z art. 46 ustawy o usługach płatniczych dostawca usługi płatniczej (m.in. bank) musi zwrócić płatnikowi kwotę transakcji, której autoryzacji ten zaprzecza. Ma na to czas do końca następnego dnia roboczego po zgłoszeniu. Z tego obowiązku bank jest zwolniony tylko w dwóch sytuacjach:

  1.     płatnik zgłosił nieautoryzowaną transakcję po upływie 13 miesięcy od jej dokonania – w tym przypadku jego roszczenie wygasa,
  2.     dostawca usług płatniczych zawiadomił na piśmie policję lub prokuraturę, że ma uzasadnione i udokumentowane podejrzenie, że konsument poprzez nieprawdziwe zgłoszenie i żądanie zwrotu kwoty transakcji próbuje dokonać oszustwa – w tej sytuacji obowiązek zwrotu zostaje zawieszony do czasu ustalenia przez odpowiednie organy, jak było naprawdę.

Czytaj też: Odpowiedzialność wydawcy karty płatniczej za nieautoryzowane transakcje kartą płatniczą - komentarz praktyczny >>>

Czytaj też: Reklamacja transakcji dokonanej kartą płatniczą - chargeback - komentarz praktyczny >>>

 Uwierzytelnienie to nie autoryzacja

Jak zauważa UOKiK, banki w odpowiedziach na zgłoszenia konsumentów często twierdzą, że uwierzytelnienie przebiegło prawidłowo, więc w ich ocenie nie muszą przywracać konta konsumenta do stanu sprzed nieautoryzowanej transakcji. To wprowadzanie konsumentów w błąd. Pojęcia uwierzytelnienie i autoryzacja nie są tożsame, a różnica między nimi jest kluczowa dla interpretacji przepisów.

Autoryzacja to osobiste wyrażenie przez klienta zgody na dokonanie transakcji, np. polecenia przelewu. Natomiast uwierzytelnienie to czynność techniczna, np. podanie PIN lub inny sposób wskazany w systemie bankowym wynikający z umowy. Konieczne jest więc wystąpienie łącznie dwóch elementów: uwierzytelnienia i woli konsumenta do dokonania transakcji. Przykładowo przelew zrobiony przez oszusta z wykorzystaniem pozyskanych nielegalnie danych logowania do bankowości elektronicznej konsumenta nie jest transakcją autoryzowaną, bo odbył się bez zgody właściciela konta.

UOKiK przypomina także, że Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/2366 w sprawie usług płatniczych w ramach rynku wewnętrznego (PSD2) w art. 64 kładzie nacisk na to, aby transakcję uznawano za autoryzowaną tylko pod warunkiem udzielenia przez płatnika zgody na jej wykonanie. - W sytuacji gdy konsument zaprzecza autoryzacji transakcji, obowiązek udowodnienia, że jest inaczej, spoczywa na banku. Przy czym art. 45 ust. 1 ustawy o usługach płatniczych precyzuje, że nie wystarczy do tego samo wykazanie prawidłowości uwierzytelnienia. Potwierdza to orzecznictwo sądów, np. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 11 sierpnia 2021 r. (sygn. akt XXVII Ca 1352/21) - czytamy w stanowisku Prezesa UOKiK.

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.