Opinia Fundacji dotyczy decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej czyniącej wyjątek na rzecz Telewizji Polskiej S.A. w związku z uwolnieniem pasma 700 MHz w celu przyśpieszenia rozwoju technologii 5G.
Telewizyjne pasmo przekazane operatorom komórkowym
Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2017/899 Polska była zobowiązana do uwolnienia pasma 700 MHz na rzecz operatorów telefonii komórkowej rozwijających technologię 5G do końca czerwca 2022 r. Pasmo to było dotychczas wykorzystywane na potrzeby nadawania programów telewizyjnych w telewizji naziemnej. Uwolnienie pasma oznaczało zmianę standardu nadawania tych programów na standard DVB-T2/HEVC, do którego nie są dostosowane starsze modele telewizorów i tunerów. Aby móc więc odbierać kanały telewizyjne objęte zmianą, niektórzy muszą wymienić swój telewizor lub tuner na nowszy.
Czytaj: Ustawa podpisana - państwo pomoże w zakupie telewizorów do nowego standardu>>
Walka z dezinformacją, czy pretekst dla przywileju?
Jak przypomina Fundacja, na kilka dni przed rozpoczęciem procesu uwalniania pasma Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji zwrócił się do Prezesa UKE o zmianę rezerwacji częstotliwości dokonanych na rzecz Telewizji Polskiej S.A., tak aby mogła ona być niezmiennie transmitowana w standardzie DVB-T lub standardzie DVB-T2 – czyli korzystać z pasma 700 MHz – także po 30 czerwca 2022 r. Swój wniosek Minister motywował rolą telewizji publicznej w ochronie polskiej racji stanu w związku ze zbrojną napaścią Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy i eskalacją działań dezinformacyjnych, jak i znaczeniem Regionalnego Systemu Ostrzegania (RSO). RSO to ostrzeżenia pojawiające się na ekranie telewizora w formie napisów w przypadku wystąpienia szczególnie poważnych zagrożeń. System ten jest realizowany przez Telewizję Polską S.A. we współpracy z MSWiA.
Tylko telewizja rządowa, bez dostępu do stacji niezależnych
Decyzją z 20 czerwca 2022 r. Prezes UKE uwzględnił wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, w związku z czym kanały TVP1, TVP2, TVP3, TVP Info, TVP Sport, TVP Historia mogą być nadawane w standardzie DVB-T lub DVB-T2 do 31 grudnia 2023 r. HFPC zwraca uwagę na praktyczne konsekwencje tej zmiany. Nawet 2,5 mln mieszkańców mogło utracić dostęp do większości stacji prywatnych, zachowując dostęp jedynie do telewizji publicznej.
Jak zauważają autorzy opinii, możliwość uzyskania dofinansowania nie rozwiązuje tej kwestii – po pierwsze, dofinansowanie nie pokrywa kosztów wymiany w całej ich wysokości, a po drugie, w przypadku osób starszych jak i zamieszkujących w małych miastach czy na terenach wiejskich dodatkową trudność stanowią kwestie techniczne związane z koniecznością zamontowania nowego telewizora czy dekodera, jak i oddalenie od miejsca zamieszkania sklepów mających w swojej ofercie odpowiedni sprzęt elektroniczny.
Gdzie pluralizm mediów i kto to ogląda?
W swoim wystąpieniu Helsińska Fundacja Praw Człowieka stwierdza, że decyzję Prezesa UKE należy oceniać w świetle testu proporcjonalności przewidzianego w ustępie drugim art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który gwarantuje wolność wypowiedzi. Chociaż HFPC nie neguje samego celu poczynionego wyjątku, czyli ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego w związku z ryzykiem działań dezinformacyjnych oraz wzrostem zagrożeń dla bezpieczeństwa, to konieczna jest ocena, czy zróżnicowanie nadawców rzeczywiście jest uzasadnione i stanowi rzeczywiście przydatny, niezbędny i proporcjonalny środek do tego celu.
Fundacja wyraża wątpliwość, czy w świetle analiz niezależnych instytucji, wskazujących na manipulacyjny i propagandowy charakter treści prezentowanych przez media publiczne, są one faktycznie przydatne jako instrument służby dezinformacji. Jednocześnie ich znaczne związanie z RSO może budzić wątpliwości w świetle realnego zasięgu tego rodzaju komunikatów.
Czytaj: TVP ma przeprosić za homofobiczny reportaż>>
Nieuzasadniona faworyzacja rządowej telewizji
Zdaniem autorów opracowania, przy braku dostatecznego uzasadnienia wyjątek poczyniony na rzecz TVP stanowiłby nieuzasadnioną faworyzację telewizji publicznej. - Pluralizm mediów stanowi jeden z fundamentów każdego społeczeństwa demokratycznego i państwa powinny nie tylko go chronić, lecz są zobowiązane do jego zapewnienia. A szczególny kontekst sytuacji to zaplanowane na jesień 2023 r. wybory samorządowe oraz parlamentarne. Dostęp do różnorodnych źródeł informacji odgrywa szczególna rolę w okresie przedwyborczym, ponieważ jedynie wszechstronnie poinformowani obywatele mogą dokonywać świadomych wyborów politycznych - czytamy w opinii.
W opinii HFPC uzasadnionym rozwiązaniem byłoby np. przedłużenie terminu na zmianę standardu także dla stacji telewizji prywatnych. Pozwoliłoby to zachować większą równowagę między potrzebą rozwoju technologii 5G, ochroną bezpieczeństwa oraz ochroną pluralizmu medialnego.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.