Kadencja dr. hab. Adama Bodnara zakończyła się 9 września 2020 roku, ale mimo kilkukrotnych prób nie powołano dotąd jego następcy, ponieważ nie udawało się uzyskać zgody Sejmu i Senatu na tego samego kandydata, czego wymaga konstytucja. Jest jednak szansa, że wkrótce na ten urząd zostanie powołany dr hab. Marcin Wiącek, który został wybrany dużą większością "ponad podziałami" przez Sejm, a więc zapewne uzyska też akceptację Senatu. 

Więcej: Sejm powołał Marcina Wiącka na rzecznika praw obywatelskich>> 

Bodnar wyzaczył Trociuka

Adam Bodnar zakończył 15 lipca swoją pracę, ponieważ tego dnia wszedł w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 15 kwietnia 2021 r. (sygn. akt K 20/20), zgodnie z którym dalsze wykonywanie obowiązków Rzecznika Praw Obywatelskich przez dotychczasowego Rzecznika po upływie jego konstytucyjnej kadencji jest niezgodne z Konstytucją.

Jak poinformowało Biuro RPO, Rzecznik Praw Obywatelskich z dniem wejścia w życie tego wyroku, tj. od 16 lipca 2021 r., zaprzestał wykonywania swoich obowiązków. Wyrok ten nie zwalania natomiast innych osób pełniących funkcje w Biurze RPO z wykonywania ciążących na nich obowiązków.

 


Z infromacji tej wynika, że Rzecznik Praw Obywatelskich – w myśl art. 20 ust. 4 ustawy z 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (Dz. U. z 2020 r. poz. 627) – określa zakres zadań zastępców. I na tej podstawie zadanie kierowania Biurem podczas swojej nieobecności powierzył zastępcy Rzecznika Stanisławowi Trociukowi. Jest on upoważniony do wnoszenia wszelkich środków zaskarżenia oraz występowania z wnioskami, o których mowa w ustawie o Rzeczniku Praw Obywatelskich oraz innych ustawach.

Już tak było w 2010 roku

Stanisław Trociuk pełnił już obowiązki RPO po śmierci w 2010 roku w katastrofie smoleńskiej dr. Janusza Kocahnowskiego. Jak mówił niedawno w wywiadzie dla Prawo.pl, może opierać się na swoich doświadczeniach z tamtego okresu. Wtedy i obecnie działałam na podstawie upoważnień udzielonych przez Rzecznika, które teraz zostały podpisane przed 9 września ubiegłego roku, czyli przed upływem pięcioletniej kadencji pana Adama Bodnara. W 2010 roku moje umocowanie do działania w imieniu Rzecznika nie było przez nikogo kwestionowane. Sądy rozpoznawały wnoszone przeze mnie kasacje, podobnie skargi wnoszone do sądów administracyjnych, Trybunał Konstytucyjny prowadził postępowania, do których udzielałem pełnomocnictw osobom do działania w imieniu Rzecznika, albo sam pojawiałem się w Trybunale. Był również przypadek, kiedy cofnąłem wniosek złożony do Trybunału Konstytucyjnego i Trybunał uznał, ze jest to prawnie skuteczne - przypomina Satanisław Trociuk. 

Więcej: Trociuk: Komisarz niekonstytucyjny, ale zastępcy RPO mogą realizować zadania>>

NSA potwierdził upoważnienie

Biuro RPO przypomina, że Naczelny Sąd Administracyjny (postanowienie z 9 czerwca 2010 r., sygn. akt I OZ 400/10) wskazał, że w związku ze śmiercią Rzecznika Janusza Kochanowskiego, koncepcja zastępstwa organu państwa oparta jest na zasadzie ciągłości wykonywania funkcji państwa. Dlatego przekazane zastępcy RPO upoważnienia do wykonywania kompetencji organu ma charakter publicznoprawny i pozostaje w mocy, dopóki nie zostanie odwołane w przewidzianym przez prawo trybie. Z uwagi na charakter zastępstwa Rzecznika Praw Obywatelskich ma ono zakres nieograniczony przedmiotowo. Zastępca może więc wykonywać wszystkie kompetencje Rzecznika.

Pozostali zastępcy też nadal pracują

Biuro RPO poinformowało też, że z uwagi na konieczność zagwarantowania prawa każdego do udzielenia pomocy przez Rzecznika Praw Obywatelskich w ochronie wolności lub praw naruszonych przez organy władzy publicznej (art. 80 Konstytucji RP), zastępca Rzecznika Stanisław Trociuk objął – do momentu rozpoczęcia wykonywania obowiązków przez nowego Rzecznika (co nastąpi z dniem złożenia ślubowania przed Sejmem) – kierowanie Biurem RPO. Również pozostali zastępcy Hanna Machińska i Maciej Taborowski, każdy w zakresie udzielonych upoważnień, w dalszym ciągu wykonują swoje obowiązki.