Prof. Markiewicz: „Dozwolone użytki” w prawie autorskim wywołują wątpliwości
Wydaje się - i tu zasadniczo zmieniam swe dotychczasowe stanowisko – że należy jednak bronić szerszego rozumienia cytatu. Przyjmuję bowiem, że takim cytatem są objęte także zmodyfikowane fragmenty lub nawet całe utwory, o ile są one rozpoznawalne dla adresata utworu i oczywiście spełnione są także cele cytatu określone w powołanych przepisach - pisze prof. Ryszard Markiewicz w artykule z cyklu "Dopowiedzenia".

Prof. Markiewicz: „Pełzająca śmierć” Beksińskiego i AI
Czy sformułowanie promptu może prowadzić do naruszenia praw autorskich? Czy obraz wygenerowany przez ChatGPT wkracza w prawa wyłączne malarza? Czy prompt stanowi utwór w rozumieniu prawa autorskiego? M.in. nad te pytania szuka odpowiedzi prof. Ryszard Markiewicz w kolejnym artykule z cyklu „Dopowiedzenia”.

„Spętany Eros” Igora Mitoraja i prawo panoramy
Tzw. prawo panoramy to postać dozwolonego użytku, zawężającego zakres ochrony autorskiej w odniesieniu do eksploatacji utworów usytuowanych na trwale w miejscach publicznych. W prawie polskim reguluje ograniczenie treści praw autorskich art. 33 pkt 1 pr. aut., który przewiduje, że wolno rozpowszechniać: utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku - pisze prof. Ryszard Markiewicz w ramach cyklu "Dopowiedzenia".

 
Prof. Markiewicz: Fototapety i korzystanie z nich w ramach dorozumianej zgody
Stosując konstrukcję „dorozumianej zgody” zbywcy egzemplarza utworu (i równocześnie „autorsko” uprawnionego do niego) można dokonywać racjonalnej korekty nadmiernego zakresu ochrony autorskiej lub niedostatecznego zakresu dozwolonego użytku - pisze prof. Ryszard Markiewicz w siódmej odsłonie cyklu "Dopowiedzenia".

Sprostowaniem artykułu w internecie zajmie się Sąd Najwyższy
Standardowo sprostowania i przeprosiny publikowane są jako osobne teksty, w miejscu analogicznym do pierwotnego materiału. Wydaje się, że w przypadku treści internetowych należy również dopuścić ich publikację pod konkretnym adresem URL, w bezpośrednim sąsiedztwie oryginalnego materiału lub nawet w ramach niego – pisze Wiktoria Matysik, prawniczka w kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski.

 
Prof. Markiewicz: Parodia, pastisz i karykatura to nie to samo
W części pierwszej tego tekstu przedstawiłem „parodię” jako postać dozwolonego użytku, a więc postaci eksploatacji cudzego utworu, która nie narusza praw autorskich. Tu zastanawiam się nad sposobem rozumienia dwóch dalszych postaci dozwolonego użytku również wymienionych w art. 291 prawa autorskiego – pisze prof. Ryszard Markiewicz w szóstej części cyklu „Dopowiedzenia”.

 
Prof. Markiewicz: Pastisz w prawie autorskim - pomiędzy parodią i karykaturą
Dozwolony użytek zawęża ochronę prawnoautorską ze względu na różne interesy korzystających z utworów. W tym tekście zastanawiam się nad sposobem rozumienia parodii, pastiszu i karykatury – jako podstawach umożliwiających szerszą swobodę wolności wypowiedzi związanej z wykorzystywaniem cudzej twórczości – pisze prof. Ryszard Markiewicz w piątej publikacji z cyklu „Dopowiedzenia”.

 
Kiedy można sprzedać używaną grę komputerową, czyli o wyczerpaniu prawa
Wprowadzenie zakazu odsprzedaży gier komputerowych zakupionych w formie elektronicznej jest zgodne z prawem francuskim. Wyrok francuskiego sądu, oparty w dużej mierze o orzecznictwo unijne, można uznać za swego rodzaju zastosowanie tego orzecznictwa w praktyce. W związku z tym, przyjęta w nim interpretacja może być cenną wskazówką dla praktyków prawa własności intelektualnej w Polsce i całej Unii Europejskiej - pisze Damian Dąbrowski, prawnik w kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski.

 
Prof. Markiewicz: Fotel LC2 i prawo autorskie
Gdy porównujemy prawdziwy fotel Le Corbusiera z betonowym fotelem Zwicky'ego, to uznając, że pierwszy z nich jest utworem, trudno kwestionować, że fotel Zwicky'ego przejmuje elementy twórcze z wzorca (kształt metalowego rusztowania oraz proporcje i układ „poduszek”). A jeżeli jest tak - to powstaje pytanie, czy korzystanie z fotelu Zwicky'ego narusza prawa autorskie do fotela Le Corbusiera - pisze prof. Ryszard Markiewicz w czwartej wypowiedzi z cyklu "Dopowiedzenia".

 
Prof. Markiewicz o AI i prawie autorskim: Ciemność, widzę, ciemność
AI moim zdaniem obnaża słabość, a nawet fikcjonalność, w istocie metaforycznych kryteriów stosowanych przez Trybunał Sprawiedliwości przy definiowaniu utworu, takich jak: „odzwierciedlenie osobowości autora”, „osobowość znajduje odzwierciedlenie w wyborach i samej pracy”, „piętno osobowości twórcy w dziele”, zaznaczenie "osobistego charakteru" dzieła. O pułapce zastawionej przez AI na klasyczną ochronę autorską pisze prof. Ryszard Markiewicz w trzeciej części cyklu „Dopowiedzenia”. Trybunału Sprawiedliwości UE

 
Prof. Markiewicz: Prawo autorskie i sztuczna inteligencja
Współcześnie dyskutowany jest problem, kiedy współudział człowieka i AI uzasadnia stwierdzenie istnienia utworu w rozumieniu prawa autorskiego. Możliwe tu są bardzo różne sytuacje. Od wykorzystywania AI tylko do korekty tekstu, jego tłumaczenia lub poprawy stylu, co nie eliminuje ochrony autorskiej, aż do wytworzenia przez AI obrazu lub dzieła muzycznego na „zadany temat”, które nie podlegają ochronie autorskiej - pisze prof. Ryszard Markiewicz w ramach cyklu „Dopowiedzenia”.

 
Prof. Markiewicz: Prawo autorskie i szaleństwa bananowe
Amerykańskie spory związane z wykorzystaniem banana w dziele sztuki są dobrym pretekstem dla rozważań w sprawie kryteriów utworu na gruncie polskiego (europejskiego) prawa autorskiego. Niewątpliwie sprawa dzieła (instalacji) pt. „Comedian” Maurizio Cattelana, sprzedanego za 6,24 mln dolarów, wzbudza moją największą irytację - pisze prof. Ryszard Markiewicz, rozpoczynając cykl „Dopowiedzenia”.

 
Odmowa publikacji sprostowania nie zamyka drogi do dochodzenia swoich praw
Nawet gdy nie dopełnimy warunków formalnych sprostowania, możemy jeszcze skorzystać z przysługującego nam roszczenia opartego o ochronę szeroko pojętych dóbr osobistych - takie działanie, w niektórych wypadkach, może okazać się nawet bardziej korzystne - pisze Erika Czereda-Dziubek, prawnik z kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski Kancelaria Radców Prawnych sp. j.

 
Suma przymusowa to wyjątkowe narzędzie procesowe w sprawach z zakresu własności intelektualnej
Suma przymusowa z art. 756[2] par. 1 kodeksu postępowania cywilnego to instytucja o unikalnym charakterze, stosowana przez sąd, na wniosek uprawionego, przy zabezpieczeniach roszczeń niepieniężnych, w zamiarze doprowadzenia do zrealizowania się celów postępowania zabezpieczającego. Znajduje ona zastosowanie szczególnie często w sprawach dotyczących własności intelektualnej, a w tym - zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - pisze Damian Dąbrowski z kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski.

 
Spory wokół unijnych znaków certyfikujących warto obserwować
Unijny znak certyfikujący jest stosunkowo nowym, bo funkcjonującym dopiero od siedmiu lat rodzajem znaku towarowego UE. Nie doczekał się jeszcze szczególnie bogatego zbioru orzecznictwa, stąd przyglądamy się z ciekawością każdej kolejnej sprawie wokół tego rodzaju prawa. Znaczenie unijnych znaków będzie jednak w najbliższych latach systematycznie rosnąć - pisze Ewelina Bosek, radca prawny.

 
Klauzula bestsellerowa po nowelizacji - nowe brzmienie, te same problemy?
O klauzuli bestsellerowej zrobiło się głośno kilka lat temu, gdy media obiegły informacje o konflikcie między Andrzejem Sapkowskim a spółką CD Projekt. Pisarz, który przeniósł na studio prawa autorskie do eksploatacji uniwersum „Wiedźmina” za stosunkowo niewielką kwotę, domagał się dodatkowego wynagrodzenia, powołując się na ogromne zyski osiągane przez studio. Nowelizacja dostosowuje klauzulę bestsellerową do wymogów unijnych, ale nie rozwiązuje problemów związanych z jej praktycznym stosowaniem, w szczególności w odniesieniu do kwestii dowodowych i proceduralnych.

 
Umowne wynagrodzenie autorskie w projekcie nowelizacji
W cieniu gorących dyskusji sejmowych nad wynagrodzeniami za streaming i wzmocnieniem nowego prawa pokrewnego wydawców nie wzbudziła uwagi zasadnicza zmiana generalnej regulacji prawa twórcy do wynagrodzenia. Najogólniej ujmując: zrobiono to nieudolnie, ale przynajmniej w części transponowano tu dyrektywę 2019/790, słusznie istotnie wzmacniając prawo twórcy do wynagrodzenia - pisze prof. Ryszard Markiewicz.

 
Używanie znaków towarowych podlega szczególnej ochronie
Rozwijając swoją działalność i decydując się na ochronę znaku, zazwyczaj zgłaszamy go z ostrożności dla szerszego zakresu towarów i usług. Ma to jednocześnie swoje zalety, ale też wady. Większe jest wówczas ryzyko kwestionowania znaku w ramach sprzeciwów lub wniosków o unieważnienie, ale jednocześnie korzystamy – przynajmniej przez pewien czas – z szerszej ochrony - pisze Ewelina Bosek, radca prawny w kancelarii Markiewicz Sroczyński Mioduszewski.

 
Trybunał Sprawiedliwości (znów) dookreśli pojęcie prawa do publicznego udostępniania utworu?
Pojęcie prawa do publicznego udostępniania utworu, zharmonizowane na poziomie unijnym w ramach art. 3 dyrektywy 2001/29/WE, jest jednym z najszerszej analizowanych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości zagadnień prawnoautorskich. W wyniku decyzji niemieckiego sądu o skierowaniu do Trybunału pytań prejudycjalnych, kwestia ta po raz kolejny stanie się przedmiotem zainteresowania unijnego organu - pisze Wiktoria Matysik.

 
Prof. Markiewicz: Parodia dzieła nie zawsze zgodna z prawem autorskim
Dozwolony użytek nie może naruszać normalnego wykorzystania dzieła ani powodować nieuzasadnionej szkody dla słusznych interesów podmiotów praw autorskich. Nasuwa się pytanie, czy w tak liberalnym podejściu nie dochodzi jednak do zakłócenia równowagi między zapewnieniem swobody twórczości a ochroną praw autorskich - pisze prof. dr hab. Ryszard Markiewicz.

 
W piśmie procesowym trzeba podać wartość przedmiotu sporu
W sprawach o charakterze majątkowym, w których przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna, konieczne jest podanie w piśmie procesowym wartości przedmiotu sporu. Powyższy wymóg dotyczy jedynie sytuacji, w których od tej wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna - pisze Zuzanna Ochońska-Borowska, radca prawny.

 
Nie używam, ale innym też nie pozwolę – czyli o próbach monopolizacji znaków
Jako znaki towarowe mają być z założenia rejestrowane oznaczenia, które będą następnie realnie używane w obrocie. Nieuzasadnione są zatem przesadnie szerokie zgłoszenia znaków dla towarów i usług, których pod tą marką uprawniony nie oferuje i nie zamierza oferować w niedalekiej przyszłości. Takie nadmiernie obszerne rejestracje mijają się z założeniami oraz celem unijnych i krajowych regulacji w zakresie ochrony znaków towarowych.

 
Zmiany w postępowaniu cywilnym - uwaga na prawdopodobieństwo unieważnienia prawa wyłącznego
Nowelizacja procedury cywilnej wprowadza dodatkowy wymóg, aby w sprawach dotyczących własności intelektualnej sąd w ramach oceny, czy uprawdopodobniono roszczenie, brał pod uwagę prawdopodobieństwo unieważnienia prawa wyłącznego w innym toczącym się postępowaniu - pisze Zuzanna Ochońska-Borowska, radca prawny w Markiewicz & Sroczyński Kancelaria Radców Prawnych.

 
Zmiany w postępowaniu cywilnym - wysłuchanie przed zabezpieczeniem w sprawach własności intelektualnej
Po zmianach w procedurze cywilnej, udzielenie zabezpieczenia w sprawach własności intelektualnej wymagać będzie wysłuchania obowiązanego, który będzie mógł podjąć się obrony odpowiednio wcześnie. Niewątpliwie zwiększy to równowagę pomiędzy stronami postępowania, zapewniając obowiązanym możliwość zablokowania udzielenia postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia zawierającego obciążające nakazy lub zakazy. Pisze o tym Zuzanna Ochońska-Borowska, radca prawny w Markiewicz & Sroczyński Kancelaria Radców Prawnych sp.j.

 
Prof. Markiewicz: Prounijna wykładnia w prawie autorskim z ograniczeniami
Jednym z ważnych zagadnień związanych z prounijną wykładnią jest pytanie, kiedy należy nie stosować przepisu prawa krajowego, który jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Kwestii tej dotyczy ważne orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie Thelen z 2022 roku. Wynika z niego m.in., że prounijna wykładnia nie może dokładać jednostce dodatkowych obowiązków.

 
Rolex w obronie swojej korony - czyli jak chronić renomowane znaki
Mimo że firma odzieżowa wykorzystała istotny (charakterystyczny) element niezwykle znanego renomowanego znaku towarowego producenta zegarków, okazało się, że nie stanowi to naruszenia prawa do tego znaku. Jak zatem należy postrzegać ochronę renomowanych znaków towarowych i dlaczego Rolex przegrał spór z PWT A/S? - zastanawiają się dr Michał Markiewicz i Ewelina Bosek.

 
Prof. Markiewicz: Prawo o wynagrodzeniach za eksploatację w internecie ryzykowne gospodarczo
Projektowane przepisy o wynagrodzeniach twórców audiowizualnych wprowadzą niespotykaną i nadmierną regulację przyznającą prawo do wynagrodzenia twórcom utworów audiowizualnych za ich eksploatację w internecie, ryzykowną gospodarczo ze względu na obowiązek wypłat za granicę, bez zapewnienia odpowiednich świadczeń wzajemnych - twierdzi prof. Ryszard Markiewicz.

 
Prof. Markiewicz: Wynagrodzenia twórców odpowiednie i proporcjonalne – czyżby?
Projektowane przepisy o wynagrodzeniach twórców audiowizualnych wprowadzą niespotykaną i nadmierną regulację przyznającą prawo do wynagrodzenia twórcom utworów audiowizualnych za ich eksploatację w internecie, ryzykowną gospodarczo ze względu na obowiązek wypłat za granicę, bez zapewnienia odpowiednich świadczeń wzajemnych - twierdzi prof. Ryszard Markiewicz.

 
Dr Markiewicz: Identyfikacja wizualna może być utworem w prawie autorskim
Czy prawo autorskie może chronić zestaw nietwórczych elementów graficznych służących do identyfikacji przez użytkowników (klientów) określonego podmiotu? Zatem czy podmioty takie jak Ikea, McDonald’s, Orlen mogą dodatkowo chronić swoją markę na podstawie prawa autorskiego do innych niż logo elementów? - zastanawia się radca prawny dr Michał Markiewicz.

 
Pastisz, czyli co? Ile i kiedy wolno w ramach tego dozwolonego użytku?
Warto wiedzieć czym się różni pastisz od parodii. Tym bardziej, że Trybunał Sprawiedliwości UE uznana je zapewne za autonomiczne pojęcie unijnego prawa i przedstawi wiążący dla krajów członkowskich sposób rozumienia pastiszu. Mam nadzieję, że będzie to szerokie rozumienie, co wpłynie na poszerzenie swobody twórczej.