Proces toczył się przeciwko Skarbowi Państwa o zadośćuczynienie za krzywdę doznaną z tytułu niewątpliwie niesłusznego zatrzymania 11 stycznia 2022 r. Podstawą był art. 552 par. 4 k.p.k. i art. 554 par. 4 k.p.k.
Czytaj też: Grupa Granica z Nagrodą im. Ewy Bieńkowskiej
Przepisy te stanowią, że jeżeli po uchyleniu skazującego orzeczenia postępowanie umorzono, osobie takiej służy od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę, wynikłe z wykonania względem niego w całości lub w części kary, której nie powinien był ponieść.
Przekazywanie żywności i odzieży
10 stycznia 2022 r. wolontariusze fundacji otrzymali informację od rodziny młodego mężczyzny, że znajduje się on w lesie obok miejscowości M. i ma poważne problemy zdrowotne, tj. z nerkami, a także uraz kończyn i nie może się przemieszczać. W związku z tym potrzebuje natychmiastowej pomocy. Rodzina przekazała również dokładną lokalizację mężczyzny.
D. R. wraz z innymi wolontariuszami grupy około godz. 20:30, a później także A. F. i T. J. zapakowali posiadany sprzęt medyczny oraz defibrylator i udali się nienależnie dwoma samochodami w rejon gminy M., który był przyległy, ale nie był objęty zakazem przebywania i poruszania się (strefa stanu wyjątkowego).
Wskazane osoby już od dłuższego czasu zajmowały się niesieniem pomocy humanitarnej, w tym przedmedycznej oraz przekazywały żywność i odzież uchodźcom przebywającym przy granicy Polski.
Żołnierze bez oznak
Na żądanie żołnierzy osoby te wyjaśniły powód swojego legalnego przebywania w tym miejscu oraz okazały swoje dowody tożsamości. Tym samym nie istniało żadne uzasadnione przypuszczenie, że popełniły one przestępstwo, nie zachodziła obawa ich ucieczki lub ukrycia się albo zatarcia śladów przestępstwa. Nie zachodziły także trudności w ustaleniu ich tożsamości dające przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tym osobom postępowania w trybie przyspieszonym.
Z kolei zatrzymania dokonali żołnierze w mundurach z naszytą flagą polską, bez znaków szczególnych, w kominiarkach i hełmach na głowach, z długą bronią, nie podając przy tym podstawy faktycznej oraz prawnej swoich działań. Nie sporządzono również z zajścia żadnego protokołu.
Postanowieniem z 27 stycznia 2023 roku Sąd Rejonowy w Bielsku Podlaskim, VIII Zamiejscowy Wydział Karny, nie uwzględnił zażalenia pełnomocników zatrzymanych 11 stycznia 2022 r. w zakresie zasadności i legalności. Stwierdził natomiast, że zatrzymania przez żołnierzy były nieprawidłowo wykonane.
Zatrzymanie było niesłuszne
Od orzeczenia sądu I instancji odwołali się pełnomocnicy wolontariuszy. Według Sądu II instancji, samo pozbawienie wolności zostało zakończone dopiero przyjazdem na miejsce patrolu policji – który to nie znalazł podstaw do zatrzymania wnioskodawców. - To pozbawienie wolności przeradzające się w formę zatrzymania w rozumieniu art. 244 k.p.k. uznać więc należało za oczywiście niesłuszne – orzekł Sąd Okręgowy.
Ludziom niosącym z altruistycznych przesłanek pomoc humanitarną należy się szacunek, a nie represje i udział w uciążliwych czynnościach organów ścigania oraz wymiaru sprawiedliwości, w tym uczestnictwo w procedurach sądowych. Ich przykład pokazuje, że w dzisiejszych czasach bardzo mało osób pamięta o słowach: „Kto ratuje jedno życie, ratuje cały świat” – zacytował sędzia sprawozdawca Igor Tuleya.
Sąd Okręgowy dodał, że ustalenie, iż nie było podstaw do zatrzymania, a organ stosujący ten środek przymusu błędnie przyjmował istnienie takich podstaw, skutkuje uznaniem, że zatrzymanie było niewątpliwie niesłuszne. Nie decyduje bowiem świadomość danego organu, a całokształt okoliczności z momentu rozstrzygania w przedmiocie wniosku o zasądzenie odszkodowania i zadośćuczynienia – dodał sąd.
W tej sytuacji Sąd Okręgowy zasądził od każdego z wnioskodawców po 10 tys. zł zadośćuczynienia.
Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 16 października 2023 r., sygn. akt VIII Ko 17/23
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
