Problem ten wielokrotnie był zgłaszany przez adwokatów i radców prawnych, m.in. w trakcie batalii o zwiększenie stawek za urzędówki. Od czerwca 2024 r. obowiązują przepisy zrównujące stawki za urzędówki z minimalnymi stawkami z wyboru dla adwokatów i radców prawnych, a od stycznia 2025 r. zwiększono o 100 proc. minimalne stawki z wyboru i stawki za urzędówki dla adwokatów i radców reprezentujących klientów w 11 grupach spraw. Z kolei od pierwszego stycznia 2026 r. o 100 proc. wzrosną stawki za pomoc prawną z urzędu dla adwokatów i radców prawnych m.in. w sprawach o pozbawienie, ograniczenie, zawieszenie lub przywrócenie władzy rodzicielskiej, odebranie dziecka, wpis w księdze wieczystej czy zabezpieczenie spadku. O 50 proc. wzrosną natomiast stawki w dochodzeniach, śledztwach oraz w sprawach dotyczących odroczenia lub przerwy w odbywaniu kary.

Czytaj: Od 1 stycznia 2026 r. wyższe stawki adwokackie i radcowskie w 15 kategoriach spraw>>

Warto też przypomnieć, że kwietniowe orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego zapadło jednogłośnie. Uznał, że par. 1 ust. 1, 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz. U. poz. 536) jest niezgodny z Konstytucją. Chodzi o to, że przewidują wysokość wynagrodzenia kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej w kwocie nieprzekraczającej 40 proc. stawek minimalnych za czynności radców prawnych określonych w przepisach wykonawczych, a nie mniej niż 60 zł. – TK potwierdził słuszność zarzutu naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji RP, stwierdzając, że rozporządzenie nie może obniżać stawki wynagrodzenia kuratora, jeśli nie ma do tego podstawy w ustawie. W skardze podkreślałem, że obniżenie co do zasady wynagradzania kuratorów do kwoty stanowiącej 40 proc. stawki radcowskiej w drodze podustawowej i do tego brak jasnych kryteriów orzekania o wysokości tego wynagrodzenia nie da się pogodzić z konstytucyjną zasadą ochrony praw majątkowych w postaci prawa do wynagrodzenia – mówił Prawo.pl autor skargi Grzegorz Dąbrowski, radca prawny, Kancelaria Radcy Prawnego Grzegorz Dąbrowski. Wyrok ten nie został opublikowany, bo rząd w grudniu 2024 r. przyjął uchwałę, na mocy której ze względu m.in. na tzw. sędziów-dublerów wyroków TK nie publikuje. W lipcu br. Stowarzyszenie Forum Adwokatów zwróciło się do premiera Donalda Tuska z petycją o niezwłoczne ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej tego wyroku.

Czytaj: Trybunał Konstytucyjny: 40 proc. dla kuratora niekonstytucyjne>>

Rząd nie publikuje wyroków TK, więc Kowalski może mieć roszczenia​>>

W MS trwają prace nad zmianami

Ministerstwo Sprawiedliwości tym razem odpowiedziało na wniosek o udzielenie informacji publicznej z dnia 24 listopada 2025 r., skierowany przez adwokata Roberta Pogorzelskiego (Kancelaria Adwokacka Adwokat Robert Pogorzelski). Łukasz Paszka, zastępca dyrektora Departamentu Legislacyjnego w MS, poinformował, że obecnie trwają prace wewnątrzresortowe dotyczące projektu ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w którym „zamierza się uregulować między innymi kwestie dotyczące wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w postępowaniu cywilnym".

Szczegółów w odpowiedzi nie podano, wskazano, że będzie można się z nimi zapoznać z chwilą skierowania m.in. projektu ustawy do uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania. Wcześniej z MS płynęły sygnały, że zmiany pójdą w kierunku zrównania stawek dla kuratorów z tymi, na jakie mogą liczyć adwokaci i radcy prawni z urzędu i wyboru.

 

Sprawa oparła się o Sejm

Adwokat Pogorzelski skierował też petycję dotyczącą nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Postulował podjęcie inicjatywy ustawodawczej zmierzającej do uzupełnienia art. 9 pkt 3 tej ustawy „o wytyczną", zgodnie z którą: „wynagrodzenie dla kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej wykonującego zawód adwokata lub radcy prawnego nie może być uregulowane w rozporządzeniu ministra sprawiedliwości w wysokości niższej niż wysokość stawek minimalnych za czynności adwokata lub radcy prawnego".

Propozycje uzasadnił tym, że rozporządzenie ministra sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej wprowadziło rozwiązanie, na podstawie którego wynagrodzenie kuratora ustanowionego w sprawie cywilnej nie może (co do zasady) przekraczać 40 proc. stawek minimalnych za czynności adwokatów i radców prawnych. Zaznaczył, że za taką zmianą „nie stały jakiekolwiek względy merytoryczne", a samo rozwiązanie jest w sposób oczywisty niesprawiedliwe, albowiem kurator dla strony w sprawie cywilnej oprócz „pracy typowej dla pełnomocnika z urzędu" (reprezentacja strony) wykonuje również „czynności związane z jej poszukiwaniem".

Już podczas posiedzenia komisji zajmującej się petycją przedstawiciele MS zapowiedzieli, że pochylą się nad sprawą.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.