O rozwiązania, które pomogą sędziom i prawnikom apelują m.in. samorządy prawnicze. Ma to związek z ograniczeniem - od 13 marca pracy sądów. Większość spraw została zdjęta z wokandy. Sędziowie jednak nadal pracują, rozpatrywane są sprawy pilne i na posiedzeniach niejawnych. Biegną - też na co zwracają uwagę prawnicy - terminy procesowe. A dochowanie ich utrudnia choćby brak dostępu do akt - efekt zabezpieczeń przed koronawirusem.
Proponowane przez MS zmiany mają objąć też sądy administracyjne i wojskowe.
Czytaj w LEX: Prawa i obowiązki pełnomocników procesowych w praktyce w związku z koronawirusem >
Po pierwsze określenie spraw pilnych
Jak informuje resort sprawiedliwości, proponowana nowelizacja szczegółowo określa rodzaj spraw, które uznaje się za pilne i wobec których będzie można podejmować takie nadzwyczajne decyzje – będą to m.in. sprawy dotyczące nieletnich, przemocy w rodzinie czy o tymczasowe aresztowanie.
Czytaj: Siła wyższa i zdalne zarządzanie spółkami w pakiecie pomocowym dla firm>>
Ma też umożliwić - jak zapewnia MS - sprawne funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w sytuacjach nadzwyczajnych, gdy z powodu np. kwarantanny dany sąd powszechny zostanie całkowicie zamknięty. Prezesi sądów apelacyjnych, a jeśli to nie będzie możliwe - I prezes Sądu Najwyższego, będą mogli wówczas wyznaczyć inne, działające sądy do kontynuowania pilnych postępowań. Będzie też możliwość natychmiastowego delegowania sędziów do tych sądów, aby je wzmocnić kadrowo.
Czytaj w LEX: Darmowa pomoc prawna i poradnictwo obywatelskie - komunikat w związku z zagrożeniem Covid-19 >
To nie MS, a prezes sądu decyduje o zawieszeniu postępowań
Ministerstwo równocześnie wskazuje, że ani minister, ani rząd nie mogą zdecydować o zawieszeniu czy ograniczeniu pracy sądów oraz wstrzymaniu biegu terminów procesowych i materialnoprawnych. I dodaje, że wymaga to interwencji legislacyjnej.
Przypomnijmy Naczelna Rada Adwokacka i Krajowej Rady Radców Prawnych wystąpiły do MS o podjęcie działań legislacyjnych mających na celu rozwiązanie problemu terminów procesowych. Prawo.pl pisało, że rząd chce również ten problem rozwiązać potraktowaniem zagrożenia koronawirusem jako zdarzenia o sile wyższej. I to - po analizie w poszczególnych sprawach miałoby dawać podstawę do zawieszania postępowań i biegu terminów.
Czytaj w LEX: Zagrożenie koronawirusem a prawo do prywatności >
- Projekt nowelizacji zakłada uregulowanie biegu terminów procesowych i materialnoprawnych oraz kształtu niektórych stosunków prawnych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego - informuje MS. Dodając, że szczegółowe propozycje zmian ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, zostały już przekazane do Ministerstwa Rozwoju, które koordynuje wszystkie prace związane z nowelizacją ustawy.
NRA postulowała katalog spraw pilnych
Naczelna Rada Adwokacka w projekcie przesłanym MS, zaproponowała opracowanie jednolitego katalogu spraw pilnych, podlegających co do zasady rozpoznawaniu, zawieszanie z mocy prawa postępowań sądowych w sprawach osób dotkniętych skutkami wirusa SARS-CoV-2, przygotowanie i wdrożenie systemu pomocy finansowej państwa dla osób dotkniętych skutkami odraczania rozpraw i zawieszania postępowań.
Zgodnie z jej propozycjami w sytuacji objęcia uczestnika postępowania przed sądami powszechnymi, Sądem Najwyższym, sądami administracyjnymi, sądami wojskowymi, a także przed sądami dyscyplinarnymi lub pełnomocnika bądź obrońcy strony takiego postępowania leczeniem, hospitalizacją, kwarantanną lub nadzorem epidemiologicznym, w związku z zarażeniem albo podejrzeniem zarażenia wirusem COVID-19 albo zachorowania na chorobę zakaźną wywołaną tym wirusem, postępowanie ulegałoby zawieszeniu, z mocy prawa ze skutkiem od dnia rozpoczęcia. Zawieszeniu ulegałby również bieg terminów procesowych, w tym terminów do złożenia środków odwoławczych, które rozpoczęły się i nie upłynęły przed datą wskazaną wyżej.
Czytaj:
Wirus w natarciu - adwokaci chcą zmian w zakresie przedawnień i zawieszeń spraw>>
Zagrożenie koronawirusem - NRA chce ochrony pełnomocników i stron>>
Taka osoba, zobowiązana byłaby powiadomić sąd o zaistnieniu przesłanki zawieszającej, "chyba że ze względu na stan zdrowia lub sytuację w jakiej się znajduje nie będzie miała takiej możliwości". Powiadomienie mogłoby nastąpić telefonicznie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Zaproponowano, by niestawiennictwo osób wezwanych przez sąd lub organ procesowy z przyczyn związanych z koronawirusem (leczenie, hospitalizacja, kwarantanna) było usprawiedliwione. W tym przypadku nie stosowałoby się przepisów wymagających przedłożenia zaświadczenia lekarza sądowego na usprawiedliwienie nieobecności.
Część adwokatów postuluje dalej idące kroki
To jedna z dwóch adwokackich inicjatyw zmian w specustawie, która pojawiła się w ostatnim czasie. Druga, autorstwa czterech adwokatów: Przemysława Rosatiego członka Naczelnej Rady Adwokackiej, Witolda Kabańskiego prezesa Sądu Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej w Warszawie, Michała Szpakowskiego i dr Michała Bieniaka, członków Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie, trafiła do Senatu. Ta propozycja zakłada, że ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego (co właśnie się stało) lub stanu epidemii związanych z COVID-19 oznaczałoby zawieszenie z mocy prawa postępowań - karnych, karno-skarbowych, karno-wykonawczych, cywilnych, w tym egzekucyjnych, administracyjnych, podatkowych, sądowo-administracyjnych i dyscyplinarnych.
Czytaj w LEX: Funkcjonowanie kancelarii prawnej i środki prawne w praktyce w sytuacji stanu zagrożenia epidemicznego koronawirusem >
W tym okresie następowałoby też zawieszenie biegu przedawnienia - do chwili odwołania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Zawieszony byłby również bieg terminów na dokonanie czynności przez organy spółek handlowych, spółki europejskiej, spółdzielni, spółdzielni europejskiej, stowarzyszeń, fundacji, wspólnot mieszkaniowych i innych osób prawnych.
Projekt zakłada też, że w sprawy pilne, niecierpiące zwłoki mogłyby być rozpatrywane.
Również prezydium Krajowej Rady Radców Prawnych apeluje o pilne zmiany legislacyjne w zakresie biegu terminów procesowych (ustawowych) i sądowych. Postuluje, by w okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego, aż do dnia ogłoszenia jego zakończenia, uległ on zawieszeniu.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
